Zachwyt, konsternacja i fascynacja – cała gama wrażeń towarzyszy obcowaniu z dziełami Kazimierza Ostrowskiego. Obrazy te są poniekąd odzwierciedleniem charakteru tego wybitnego artysty. Nazywany przez przyjaciół i miłośników „Kachem”, wielbiciel muzyki, spacerów i obcowania z naturą, był człowiekiem niezwykle aktywnym, pełnym energii i optymizmu. Nic zatem dziwnego, że cieszył się sympatią i szacunkiem wśród kolegów i swoich studentów.

W Muzeum Miasta Gdyni znajduje się łącznie 25 prac Kazimierza Ostrowskiego. Większość stanowią obrazy olejne na płótnie. Główny ich wątek stanowi  tematyka portowa, stoczniowa i morska (szczególnie przez Kacha ukochana – jak wspominali członkowie rodziny artysty), ale pojawiają się również portrety, pejzaże miejskie i martwe natury. Większość w charakterystycznej dla artysty, orzeźwiającej kolorystyce, zachwyca i zadziwia rozmachem, brawurą i formami, wypełniającymi przestrzeń płótna z nieograniczoną swobodą.

W „Kachowym” porcie

Namalowany w 1960 roku obraz „Pejzaż portowy” jest doskonałym przykładem twórczości Kacha. Praca ta, wykonana techniką gwaszu na papierze, została nam przekazana przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Gdyni w 1983 roku. Właśnie ten obraz Kazimierza Ostrowskiego zapoczątkował naszą muzealną kolekcję.

Port został tu przedstawiony w sposób osobliwy i niestandardowy. Artysta wymyka się wszelkim konwencjom. Bomy ładunkowe, statki i dźwigi zostały sprowadzone do umownego znaku i umieszczone w świecie, który zdaje się radośnie przeciwstawiać prawom grawitacji i fizyki. Ciepły odcień żółci, wypełniający partie nieba i wody, nadaje całości pogody i optymizmu. Całość intryguje tajemniczymi niedopowiedzeniami: Czy niebo i morze zlewają się ze sobą, a może statki dryfują w powietrzu? Czy powtórzone u dołu kręgi są odbiciem słońca, a może za sprawą fantazji artysty drugie słońce po prostu „przysiadło” na rufie statku?

Obraz ten, z jednej strony przedstawia surowy, majestatyczny pejzaż industrialny, z drugiej – budzi skojarzenia ze światem bujnej, dziecięcej wyobraźni, gdzie wszystko rządzi się własnymi, odrębnymi prawidłami. Realistyczne odwzorowanie ustępuje miejsca niekonwencjonalnej interakcji form i barw, co przydaje całości osobliwego uroku. „Pejzaż portowy”, choć na pewno daleki od konwencji realistycznej, nie jest też jednak najbardziej abstrakcyjnym z dzieł Kazimierza Ostrowskiego. Odbiorca może jeszcze rozpoznać poszczególne elementy portowego krajobrazu. Z zupełnie inną sytuacją mamy do czynienia przy obrazie „W stoczni”, gdzie dopiero po dokładnym przyjrzeniu się można dostrzec sylwetki spawaczy, zaklęte w formach przypominających butelki.

Obraz był jednym z dziewięciu autorstwa Kazimierza Ostrowskiego, które pokazaliśmy na wystawie MORZE \ MIASTO \ PORT, powstałej z okazji setnej rocznicy podjęcia uchwały o budowie gdyńskiego portu. Obecnie można go podziwiać na naszej najnowszej ekspozycji, MY O RZECZACH \ RZECZY O NAS.

„Dla przyjaciół Kachu”

Muzeum Miasta Gdyni sukcesywnie rozbudowuje kolekcję Kazimierza Ostrowskiego, a także stara się utrwalić związek tego wybitnego artysty z Gdynią m.in. poprzez cykl reportaży, artykułów, relacji  osób z bliskiego otoczenia artysty, a także podcastów „Kachu w oczach rodziny i przyjaciół”. Materiały te będziemy umieszczać w mediach społecznościowych oraz na stronie www.gdyniawsieci.pl

W projekt  wpisuje się również stworzenie nowej identyfikacji wizualnej Muzeum Miasta Gdyni, której barwy zainspirowane zostaną charakterystyczną paletą artysty: orzeźwiającymi oranżami, czerwieniami, żółciami i błękitami. W roku 2026 przypada setny jubileusz urodzin Gdyni. W tym samym roku planujemy otworzyć monograficzną wystawę ukazującą bogatą twórczość Kazimierza Ostrowskiego.

Gabriela Zbirohowska-Kościa

Tekst towarzyszy wystawie pt. „MY O RZECZACH \ RZECZY O NAS”, w ramach cyklu „Spotkania z rzeczami”.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Więcej o wystawie: https://muzeumgdynia.pl/wystawa/my-o-rzeczach-rzeczy-o-nas/

Wybrana bibliografia:

• B. Kowalska, Wstęp do katalogu wystawy [w:] Kazimierz Ostrowski, malarstwo, Koszalin 1977.
• L. Szolginia, Wstęp do katalogu wystawy [w:] Kazimierz Ostrowski, malarstwo, Grudziądz 1968.