Przywołując postawy międzywojennych gdynian, bardzo często wskazujemy na ich zaradność, odwagę, przedsiębiorczość. Na pionierskość działań, jakie podejmowali – zwłaszcza do początku lat dwudziestych – na niemal nieznanym terenie, gdzieś na północy, nad morzem. Tak przedstawiliśmy w Muzeum Miasta Gdyni Romana Morawskiego (https://www.gdyniawsieci.pl/kolekcja/dawno-temu-nad-baltykiem-gdynia-lat-20-xx-wieku-w-obiektywie-romana-morawskiego/), pierwszego gdyńskiego fotografa. Podobnie należy traktować Antoniego Małeckiego (1889-1977) – farmaceutę, który zaryzykował przeprowadzkę do Gdyni, zanim zrobili to inni. Tym krokiem wygrał, zaskarbiając sobie szacunek i uznanie oraz zapracowując na miejsce w historii. Właściwie w takiej mikrohistorii – ważnej głównie lokalnie – ale za to odmierzonej z aptekarską dokładnością.

Odrodzona Rzeczypospolita początkowo utrzymała wiele obowiązujących wcześniej, za zaborców, aktów prawnych dotyczących każdej dziedziny życia. W przypadku wytwarzania leków i obrotu nimi, farmaceuci musieli starać się o koncesje. Pierwsza, która obejmowała założenie filii aptecznej we wsi Gdynia, nie została wykorzystana, prawdopodobnie ze względu na dużą niepewność potencjalnej inwestycji. Drugie pozwolenie, również wczesne, bo przyznane w połowie 1921 roku, rozwinęło się w niezwykle udany biznes, oficjalnie otwarty 15 kwietnia 1922 roku. Wówczas to Antoni Małecki – Wielkopolanin z urodzenia a gdynianin z wyboru –- zainaugurował działalność „Apteki pod Gryfem”. Farmaceuta ten, choć młody stażem (absolwent rocznika 1920), wiekiem był już po trzydziestce. Przeprowadził się do Gdyni, kiedy teren pod przyszły port dopiero zaczynano zabezpieczać, i przez kilka miesięcy przygotowywał pomieszczenia na cele działalności. Centralna lokalizacja przy skrzyżowaniu obecnych ulic 10 Lutego i Świętojańskiej, szeroka oferta obejmująca również leki własnego wyrobu, zaangażowanie jego i zwiększającego się personelu, wkrótce przyniosły doskonałe efekty. Miał na to wpływ również fakt rzeczywistego monopolu na terenie rosnącej Gdyni – do 1930 roku nie przybyła mu konkurencja (więcej na temat – https://www.gdyniawsieci.pl/kolekcja/o-gdynskim-aptekarstwie-na-jubileusz-jego-stulecia/)

Małeckiemu nie można jednak odmówić „nosa” do interesów. Wszedł w specjalistyczny segment rynku, jakim były apteczki okrętowe, wymagające chociażby odpowiednich opakowań ze względu na warunki panujące na morzu. Z czasem, już w docelowej siedzibie zorganizował pierwsze w mieście laboratorium i tym samym zyskał szereg nowych zleceń. Wychodził naprzeciw oczekiwaniom klientów, ale dzięki zakupionemu sprzętowi do produkcji, nie był zależny od większych dostawców. Gdyńscy badacze wskazywali, że na początku działalności, w określone dni udostępniał swoje pomieszczenia lekarzom, którzy przyjeżdżali do Gdyni badać i leczyć. Całość tych działań zjednywała Małeckiemu mieszkańców i czyniła go osobą zaufania publicznego, rozpoznawalną i wpływową. Wspomniany wcześniej Morawski sfotografował farmaceutę na grupowym zdjęciu członków pierwszej Rady Miejskiej (https://www.gdyniawsieci.pl/czlonkowie-pierwszej-rady-miejskiej/). Małecki był również radcą Izby Przemysłowo-Handlowej, prezesował Towarzystwu Kupców Samodzielnych w Gdyni (późniejsza Korporacja Kupiecka), które współzakładał, udzielał się w aktywnym w Gdyni Banku Gospodarstwa Krajowego. Współtworzył miasto w wyjątkowym okresie jego historii.

O sukcesie Małeckiego świadczyć mogą kolejne inwestycje. W 1925 roku przystosował do aptecznych funkcji lokal przy ulicy Starowiejskiej. Po kolejnych trzech latach, tuż obok postawił dom własny, do którego przeniósł firmę. Z czasem rozbudował ten obiekt do czteropiętrowej kamienicy (z dodatkowym cofniętym poddaszem) pod numerem 34 stojącej do dziś. Okazały dom czynszowy posiadał na parterze obszerny lokal na aptekę. Niewidoczna od frontu oficyna boczna, tak rzadko w Gdyni spotykana, służyła m. in. celom aptecznym. W kamienicy zamieszkiwali również inni farmaceuci – najpewniej pracownicy Małeckiego.

Choć budynek przetrwał od lat 30. w niewielkim stopniu zmieniony wizualnie, sprawy farmaceuty i jego apteki nie przebiegały bez problemów, i to nie tylko w trakcie II wojny światowej. Powojenne dzieje firmy były odbiciem niezwykle trudnej nowej rzeczywistości. Apteka kontynuowała swoją działalność pod nadzorem właściciela tak długo, jak było to możliwe. Przeprowadzone w 1951 roku upaństwowienie całej branży doprowadziło do faktycznej utraty apteki przez Małeckiego. Późniejsze losy przedsiębiorcy, jego dzieła oraz kamienicy, to temat na odrębny artykuł. Warto wiedzieć, że pomimo różnych, często niesprzyjających okoliczności, w dawnym lokalu Małeckiego i dziś działa apteka.

Marcin Szerle

Bibliografia:
A. Drygas, Dzieje aptekarstwa na Ziemi Gdańskiej w latach 1920-1990, Gdańsk 1994.
Księga adresowa ziem Zachodniej Polski. Gdynia-Wybrzeże, Wojew. Pomorskie z informatorami Warszawa Gdańsk Poznań Śląsk Kraków. Rocznik 1937-1938, Gdynia 1937.
M. Szerle, Aptekarstwo w Gdyni do 1939 roku, „Annales Academiae Medicae Gedanensis” 2005, t. XXXV, supl. 9.
M. Szerle, Apteki w Gdyni w latach II Rzeczypospolitej, „Rocznik Gdyński” 2005, nr 17.