„Miniatura powinna być zwięzła, skrótowa, swoją małą formą zaintrygować widza, skłonić go do podejścia bliżej, przyjrzenia się, co tam się w tym małym organizmie ciekawego dzieje i tu powinien nastąpić element zaskoczenia. Tam się toczy jakaś opowieść, anegdotka, cząstka prywatnej opowieści, cząstka prywatnej mitologii”. Włodzimierz Cygan

Miniatura tkacka to gatunek tkaniny artystycznej, który charakteryzuje się niewielką formą. Praca nie powinna przekraczać 20 x 20 cm. Dzieło nie musi powstawać na krośnie, gdyż samo zastosowanie przeplotu (wątek / osnowa), lub wykorzystanie włókna jako surowca, wystarczy, by zakwalifikować je jako tkackie. Z biegiem czasu artyści zaczęli zacierać granicę między miniaturą tkacką a innymi gatunkami (rzeźba, assemblage, malarstwo), wykorzystując przy tym cały repertuar materiałów (plastikowe rurki, glina, guziki, grafika cyfrowa, fotografia) i autorskich technik. Niektóre rozwiązania artystyczne są brawurowe, przewrotne, budzą w widzu konsternację a jednocześnie – ciekawią go, zapraszają do interakcji, zachęcają, aby przypatrzył się bliżej „snutym” przez nie opowieściom.

Zaintrygowanie widza za pomocą małogabarytowego obiektu stanowi spore wyzwanie, wymaga syntetycznego myślenia, operowania skrótem i zwięzłą formą, testuje także kreatywność twórców.

Miniatura tkacka „Tkać czy nie?” Włodzimierza Cygana została wykonana z lnu. Praca ta, o  wymiarach 12 x 8 cm, ma kształt przestrzennego, misternie wytkanego znaku zapytania. Co ciekawe, wytkany jest nie tylko sam znak, ale również jego cień – mamy tu zatem do czynienia z materializacją „niematerialnego”, nieuchwytnego i nietrwałego. Tytuł zawiera w sobie element paradoksu, gdyż samo dzieło stanowi jednocześnie odpowiedź na nurtujące artystę wątpliwości. Jest to jednocześnie bardzo ciekawy przykład artystycznego eksperymentu – artysta odchodzi od płaskiej formy gobelinu, prowadzi osnowę po łuku, otrzymując przestrzenną, rzeźbiarską formę.

Urodzony w 1953 roku, Włodzimierz Cygan ukończył Akademię Sztuk Pięknych im. Wacława Strzemińskiego w Łodzi . Tytuł naukowy profesora uzyskał w roku 2002. W okresie 1994–2008 kierował Pracownią Tkaniny Artystycznej w ASP w Gdańsku. Od roku 2008 piastuje stanowisko kierownika III Pracowni Druku na Wydziale Tkaniny i Ubioru ASP w Łodzi. Ma w swoim dorobku wiele wystaw zbiorowych i indywidualnych. Za swoją artystyczną twórczość uzyskał szereg nagród, w tym Grand Prix na II Międzynarodowym Biennale Tkaniny Artystycznej w Krośnie(2002), Grand Prix na XII Międzynarodowym Triennale Tkaniny Artystycznej w Łodzi (2007), medal Związku Artystów Polska Sztuka Użytkowa oddziału łódzkiego na 8 Międzynarodowym Triennale Tkaniny w Łodzi (1995) oraz nagrodę I.W.S. na II Międzynarodowym Konkursie Tkaniny w Kioto (1989). Obecnie prowadzi Pracownię Architektury Tekstyliów w Instytucie Architektury Tekstyliów Politechniki Łódzkiej.

Miniatura tkacka „Tkać czy nie?” otrzymała wyróżnienie podczas 9. edycji konkursu Baltic Mini Textile Gdynia (wcześniej Międzynarodowego Nadbałtyckiego Triennale Miniatury Tkackiej)w 2013 roku. Organizatorem tego konkursu, który stwarza okazję do ciekawych, eksperymentów z tkaniną artystyczną jest Muzeum Miasta Gdyni.

W Muzeum Miasta Gdyni znajduje się kolekcja ponad 300 miniatur tkackich. Zostały one przekazane w darze przez uczestników konkursu. Od maja 2021 przez niemal 2 lata wybrane miniatury tkackie ze zbiorów naszej placówki, w ramach współpracy z Warwick Art Gallery, będą prezentowane w australijskich galeriach. W tym roku ogłaszamy też nabór do 12. edycji konkursu Baltic Mini Textile Gdynia, z naturą jako tematem przewodnim.

Gabriela Zbirohowska-Kościa