Najlepsza historia nie znajduje się za szklaną gablotką. Dlatego od 40 lat opowiadamy o ludziach, którzy tworzyli i tworzą nasze miasto. Pomagamy lepiej zrozumieć życie tak projektanta portu, jak i pierwszych budowniczych, kapitana transatlantyku i okrętowego cooka, przemysłowca i tragarza. Bo znając tę historię, lepiej rozumiemy siebie samych. To nas łączy. Muzeum to ludzie. Zapraszamy na urodziny Muzeum!

Dokładnie 40 lat temu, w styczniu 1983 roku, powołano Muzeum Miasta Gdyni. Naszą pierwszą siedzibą był Domek Abrahama – niewielki, ale jakże dumny na tle nowoczesnej zabudowy ulicy Starowiejskiej. Fenomen tego miejsca, specyficzne genius loci, zawdzięczał lokatorom: rodowi Skwierczów, dla których został zbudowany w 1904 roku, Antoniemu Abrahamowi – „królowi Kaszubów”, który zamieszkiwał dom w latach 1920-1923, a także kolejnym pokoleniom społeczników i budowniczych Gdyni goszczących w jego murach. Jako jeden z najstarszych budynków w mieście stał się naturalnie siedzibą instytucji, której głównym celem było kultywowanie pamięci.

Przeprowadzka do powstałego w 2007 roku budynku z piaskowca, położonego tuż przy miejskiej plaży, pozwoliła nam rozwinąć żagle i otworzyć się na świat. Z lokalnej instytucji gromadzącej pamiątki, staliśmy się jednym z wiodących muzeów w kraju, zdobywającym nagrody w najbardziej prestiżowych konkursach (Muzeum Widzialne, Sybilla, Najpiękniejsza Książka Roku) oraz przyciągającym co roku kilkadziesiąt tysięcy osób.

Nie byłoby to możliwe, gdyby nie wsparcie ze strony władz miasta, konsekwencja i pasja pracowników Muzeum, wreszcie zaufanie samych gdynian i gdynianek, którzy dziś – nawet bardziej niż wcześniej – cenią sobie możliwość dotknięcia przeszłości, by śmiało spoglądać w przyszłość. 

#40latmuzeummiastagdyni #rokzbiorów

Udało się! Długo oczekiwane lato, w końcu odwiedziło Gdynię. Aby je godnie powitać, przygotowaliśmy kilka ciekawych warsztatów w ramach muzealnej Świetlicy:
–  w środę 22.06.2022 warsztaty z tworzenia kwiatów z bibuły;

– w czwartek 23.06.2022 warsztaty z dekoracji wiązanych;

– w piątek 24.06.2022 warsztaty z plecenia wianków.

Świetlica Muzeum Miasta Gdyni to przyjazna przestrzeń dla wszystkich Ukrainek i Ukraińców, w której można ciekawie i twórczo spędzić czas. Oprócz licznych zabawek i materiałów plastycznych, możecie skorzystać z muzealnego wifi, komputera z ukraińską klawiaturą, drukarki czy skanera.

Świetlica czynna jest od środy do piątku w  godzinach od 11:00 do 16:00, w godzinach od 12:30 do 15:30 odbywają się warsztaty plastyczne dla najmłodszych i nie tylko. Wstęp wolny.

Нарешті! Довгоочікуване літо навідалося до Гдині. Щоби його гідно привітати, ми приготували декілька цікавих майстер-класів в рамках музейної Світлиці:

• в середу 22.06.2022 майстер-клас зі створення квітів з гофрованого паперу;
• в четвер 23.06.2022 майстер-клас із в’язання декоративних прикрас;
• в п’ятницю 24.06.2022 майстер-клас із плетіння вінків.

Світлиця Музею міста Гдині — то дружній простір для всіх українців та українок, в якому можна цікаво та творчо провести час. Окрім великої кількості різноманітних іграшок та матеріалів для творчості, також пропонуємо скористатись музейним wifi, комп’ютером з українською клавіатурою, принтером та сканером.

Світлиця працює з середи по п’ятницю з 11:00 до 16:00, майстер-класи для дорослих та дітей проходять з 12:30 до 15:30. Вхід вільний.

Tematem tegorocznej edycji jest NATURA. Termin przyjmowania zgłoszeń: 28 lutego 2022 (data doręczenia) Baltic Mini Textile Gdynia jest konkursem organizowanym przez Muzeum Miasta Gdyni co trzy lata dla artystów profesjonalnych z kraju i zagranicy

Celem Konkursu jest przegląd współczesnych poszukiwań twórczych w dziedzinie miniatur tkackich
realizowanych w dowolnej technice, wyłonienie najlepszych 50 prac i pokazanie ich na wystawie
pokonkursowej w Muzeum Miasta Gdyni.

Warunki uczestnictwa w Konkursie:

• W Konkursie mogą wziąć udział wyłącznie artyści profesjonalni z kraju i zagranicy – absolwenci uczelni
  artystycznych.
• Jeden autor może zgłosić do Konkursu nie więcej niż trzy miniatury tkackie [prace].
• Każda miniatura wymaga oddzielnego zgłoszenia.
• Maksymalny wymiar prac wraz z oprawą wynosi 20 x 20 cm, dla obiektów przestrzennych 20 x 20 x 20
  cm. Temat obowiązujący w tej edycji konkursu to NATURA.
• Pisemnego zgłoszenia do udziału w Konkursie dokonuje autor pracy, zgodnie ze wzorem Karty uczestnictwa stanowiącym załącznik nr 1 do Regulaminu.
• Do czytelnie wypełnionej Karty uczestnictwa należy dołączyć zdjęcia prac, maksymalnie 3 zdjęcia jednej pracy (300 dpi, plik jpg). Kartę uczestnictwa należy przesłać na adres mailowy Organizatora: 12bmtg@muzeumgdynia.pl
• Jury na podstawie nadesłanych zdjęć dokonuje wstępnej oceny walorów artystycznych prac oraz wybierze 50 prac do konkursu finałowego. Finaliści zostaną poinformowani o wyniku obrad Jury pocztą elektroniczną i są proszeni o dostarczenie pracy na adres Organizatora.

Data nadsyłania formularzy zgłoszeniowych:
28 lutego 2022 (data doręczenia)
I etap konkursu: 28 marca 2022

Pozostałe terminy podamy po I posiedzeniu Jury.
Dodatkowe informacje: Anna Śliwa
a.sliwa@muzeumgdynia.pl
 +48 58 662-09-41, +48 734-142-487

DOKUMENTY DO WYPEŁNIENIA ORAZ REGULAMIN:

BMTG regulamin PL 2022

BMTG-Karta-uczestnictwa-2022

Call for Entry
12 Baltic Mini Textile Gdynia 2022
Theme: NATURE
Deadline: 28 th
February 2022 (receive)

Baltic Mini Textile Gdynia is organised by Gdynia City Museum every third year for professional artists from Poland and abroad.

The Competition is organised as a review of contemporary practice in the field of textile miniatures
made in various techniques in order to select the best 50 works and present them at a post-
competition exhibition at Gdynia City Museum.

Conditions for participation in the Competition

• Only professional artists from Poland and abroad – graduates of art schools – will be accepted for the
  Competition.
• One author can submit to the Competition up to three textile miniatures [works]. Each textile
  requires a separate entry.
• The maximum size of the framed works is 20 x 20 cm, for spatial objects 20 x 20 x 20 cm. The theme
  defined for this edition is NATURE.
• The written submission to the Competition should be made personally by the author, on the
  Submission Card. The legibly filled Card should be submitted together with pictures of works, up to 3
  pictures of each work (300 dpi, jpg file).
  The Submission Card should be sent to the Organiser’s mail address:
  12bmtg@muzeumgdynia.pl
• On the basis of photographs submitted to the competition the Jury will make a preliminary
  assessment of the artistic quality of the works, as well as select 50 works for the final competition.
  Finalists will be informed of the decision of the Jury via email or telephone and will be asked to
  deliver the works to the address of the Organiser.

The submission closing date: 28th February 2022 (receive)
The first stage of the Competition: 28th March 2022
We will announce all dates after the first stage of Competition.

For additional information contact:
Anna Śliwa
a.sliwa@muzeumgdynia.pl
+48 58 662-09-41, +48 734-142-487

DOCUMENTS TO FILL AND TERMS:

BMTG-submission-card-2022

BMTG-regulamin-EN-2022

Świętujemy urodziny Gdyni!
W dniach 10-11 lutego wejście do Muzeum jest bezpłatne.

W zależności od rozwoju sytuacji i obowiązujących obostrzeń związanych z COVID-19, spotkania mogą odbyć się w formie online. Wszelkie informacje zostaną zamieszczone na stronie internetowej Muzeum Miasta Gdyni.

Wydarzenia i informacje Muzeum Miasta Gdyni, ul. Zawiszy Czarnego 1A, Gdynia

Ledwo rozpoczęliśmy rok, a już nadszedł luty! Ten najkrótszy miesiąc w roku celebrujemy szczególnie. Przed nami 96. rocznica nadania Gdyni praw miejskich. Lubimy świętować, a gdy nadarza się taka okazja od razu przystępujemy do wymyślania najlepszych atrakcji.

Ten wyjątkowy dla nas moment uczcimy otwarciem nowej ekspozycji, „MORZE \ MIASTO \ PORT”, prezentującej wizerunek gdyńskiego portu. To pierwsza wystawa malarska od wielu lat. Nie możemy się doczekać! Ale to nie wszystko. Odliczajcie z nami wspólnie do setnych urodzin naszego miasta. Najlepiej wykorzystać do tego własnoręcznie zrobiony zegar. O to zadba nasz Ośrodek Edukacji, który przygotował dla Was aż 96 czasomierzy.

Psst… na gdyńskich placach zabaw zadomowiły się zwierzęta z ilustracji Bożeny Truchanowskiej. Rozglądajcie się uważnie podczas spacerów, bo może się zdarzyć, że na Waszej drodze stanie wielki różowy słoń, poszukujący przygód lis i (jeszcze) zaspany jeż.

Wraz z początkiem nowego roku chciałoby się zakrzyknąć: Nowy rok, nowi my! I po części jest to prawdą, bo przed nami czas pełen wyzwań i nowych projektów. Postawiliśmy na zmianę, ale taką, którą budujemy na solidnych podstawach. Mamy jedno postanowienie noworoczne – pokazać, że za każdym projektem stoi człowiek, słuchamy naszych odbiorców, bo #MuzeumToLudzie, a Muzeum jest miejscem, które pozostawia przestrzeń na namysł, refleksję i dyskusję. Stopniowo kierujemy się ku muzeum w stylu slow. Nie oznacza to bynajmniej pustek w naszym kalendarzu wydarzeń. Wręcz przeciwnie! Szykujemy dla Was coś specjalnego. Ten rok to trzy nowe wspaniałe wystawy, współpraca z najlepszymi artystami, warsztaty i spotkania. Odświeżamy archiwalne fotografie, otwieramy się jeszcze mocniej na lokalną społeczność i wchodzimy głębiej w historię miasta, które kochamy. Kierujemy się ku naturze i przyjaznej przestrzeni – tej miejskiej i tej muzealnej. Dlatego obserwujcie uważnie nasze działania i wejdźcie z nami, z nową energią w 2022 rok!

Styczeń 2022 

Wydarzenia i informacje Muzeum Miasta Gdyni, ul. Zawiszy Czarnego 1A, Gdynia

W zależności od rozwoju sytuacji i obowiązujących obostrzeń związanych z COVID-19, spotkania mogą odbyć się w formie online.  Wszelkie informacje zostaną zamieszczone na stronie internetowej Muzeum Miasta Gdyni.

2 I 2022, godz. 14:00 – Gdynia – dzieło otwarte – oprowadzanie po wystawie
                                              Prowadzenie: Marcin Szerle 

9 I 2022, godz. 14:00 – Finisaż. Szkło Drostów– oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Eryka i Jan Drostowie. Polskie Projekty Polscy Projektanci”
                                              Prowadzenie: Katarzyna Gec

12 I 2022, godz. 11:00 – A to historia! – czytanie książek dla dzieci
                                              Prowadzenie: Patrycja Wójcik

16 I 2022, godz. 14:00 – Ściana zaczarowana. Ilustracje Bożeny Truchanowskiej oprowadzanie kuratorskie po wystawie
                                             Prowadzenie: dr hab. Jacek Friedrich 

21 I 2022, godz. 18:00 – Słowo, a ilustracja. Spotkania z polskimi ilustratorkami: Joanna Czaplewska                                              Prowadzenie: Gosia Bujak

23 I 2022, godz. 14:00 – Gdynia – dzieło otwarte – oprowadzanie po wystawie
                                              Prowadzenie: Marzena Markowska 

30 I 2022, godz. 14:00 – Gdynia – dzieło otwarte – oprowadzanie po wystawie
                                              Prowadzenie: Joanna Mróz

Tytułowe „Zbiory” to pojęcie bardzo wieloznaczne. W pierwotnym znaczeniu zbiory to przede wszystkim zebrany plon: z pola, sadu czy ogrodu oraz czynność związana z tzw. zbieraniem i zwożeniem płodów ziemi, charakterystycznych dla odrębnych kultur i zapewniających im przetrwanie. Jako projektanci całe życie zbieramy obserwacje i działania, które składają się na zawodowe i życiowe doświadczenie a także na wspólny dorobek naszej społeczności.

Zbiorem jest każda całość składająca się z jakichś elementów, każda „kolekcja”… Zbiór to też stan posiadania, wiele wystawianych prac pochodzi ze zbiorów własnych artystów, kolekcjonerów lub instytucji. Nie tylko w matematyce zbiór to „zespół liczb, punktów, elementów zebranych ze względu na jakąś cechę”. Zbiory zawierają się w sobie, tworzą części wspólne, pozwalają na wyodrębnienie z nich podzbiorów.

Wybrane prace mają wszystkie cechy opisane powyżej: pochodzą z naszych zbiorów, z archiwum ASP, mają konkretne – zaprojektowane – cechy, mogą się łączyć w kolekcje w zależności od wybranych kryteriów. Dają się w różny sposób klasyfikować. Wiele z nich można uznać za elementy materialnej kultury. Ludzie codziennie z nich korzystają. Część z nich to jeszcze nie zmaterializowane idee. Zebraliśmy je ze względu na wartości, które ze sobą niosą.

Gwałtowność i skala zmian technologicznych, gospodarczych, społecznych i kulturowych zmusza do definiowania modelu kształcenia, przygotowującego przyszłych projektantów do realizacji nieznanych dzisiaj i nieprzewidywalnych wyzwań.

Podstawowymi elementami takiego modelu są: wiedza o człowieku, jako adresacie projektowanych rozwiązań oraz wiedza o procesach twórczych i poznawczych, stanowiących istotę projektowania.

Zespół Katedry Wzornictwa
deklaracja programowa, 2019

Trochę historii

W roku 1964 w strukturze organizacyjnej PWSSP w Gdańsku, obecnej Akademii Sztuk Pięknych, pojawiły się katedry.

Docent Adam Haupt został kierownikiem Katedry Architektury Okrętów i Form Przemysłowych, która w sposób ciągły, kilkukrotnie zmieniając nazwę, funkcjonuje do dzisiaj. Dwanaście lat później kierownictwo katedry objął profesor Jacek Popek. Katedra zmieniła nazwę na Katedrę Wzornictwa Przemysłowego.

Profesor Jacek Popek nadał gdańskiemu wzornictwu nowy kurs. Było to wzornictwo w dużej mierze oparte na inwentyce, skierowane na rozwiązywanie złożonych problemów funkcjonalnych. Kolejna zmiana nazwy na Katedrę Wzornictwa podyktowana była koniecznością dostosowania nazwy do różnicującego się programu pracowni wchodzących w skład katedry. Coraz silniejsze zróżnicowanie obszarów pracy twórczej członków katedry doprowadziło do powstania w 2019 roku, obok Katedry Wzornictwa drugiej katedry – Katedry Projektowania Produktu.

2021 obecny skład Katedry Wzornictwa
(w porządku alfabetycznym)

Pracownia projektowania architektury okrętów
dr Paweł Gełesz, mgr Krzysztof Bochra

Pracownia projektowania mebla seryjnego
dr hab. Marek Jóźwicki, dr Anna Wachowicz

Pracownia projektowania społecznego
dr hab. Bogumiła Jóźwicka, mgr Bartomiej Lewandowski

Pracownia projektowania wieloaspektowego
dr hab. Marek Średniawa, dr Tomasz Kwiatkowski

katedrawzornictwa.asp.gda.pl

Zobacz zdjęcia z otwarcia wystawy.

Instytut Inżynierów Komunikacji (ros. Instytut Inżynierow Putiej Soobszczenija) był wyższą szkołą techniczną założoną w 1809 r. mocą decyzji cara Aleksandra I. Odegrał on istotną rolę w kształceniu, rozwoju wiedzy technicznej oraz organizacji sytemu komunikacji dróg lądowych, bitych i żelaznych, wodnych śródlądowych i morskich oraz portów w imperium rosyjskim, w tym i ziem byłej Rzeczypospolitej, stanowiących jego część. Instytut stanowił element kształtującego się w Cesarstwie Rosyjskim w XIX wieku systemu edukacji wyższej, w którym pełnił przez kilka dziesięcioleci, jedną z fundamentalnych ścieżek edukacyjnych młodzieży polskiej. Według szacunkowych obliczeń historyków nauki uczelnię tę, od chwili jej założenia do 1917 r. ukończyło ponad 1000 Polaków.

Liczba polskich absolwentów uczelni jest wystarczającym powodem, aby w największym skrócie zapoznać się z jej historią. Drugą przesłanką jest fakt, iż spośród wspomnianego tysiąca jej polskich absolwentów był inżynier Tadeusz Wenda, projektant i budowniczy portu w Gdyni. Był on bezpośrednim realizatorem przedsięwzięcia inwestycyjnego państwa, które zmieniło krajobraz urbanistyczny polskiego Pomorza a zarazem wywarło istotny wpływ na procesy gospodarcze w Polsce. Innymi słowy warto i należy poznać instytucję i środowisko społeczne, które ukształtowało polskiego inżyniera.

Historia Instytutu odzwierciedla zmiany dokonujące się w imperium rosyjskim, którego dynamiczny rozwój terytorialny drogą zaborów i podbojów sąsiadujących terytoriów, wymagał ich „spinania” z centrum administracyjno-politycznym i nadania mu charakteru jednolitej całości. Wymagało tego sprawne zarządzanie państwem oraz zapewnienie mu bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego. Środkiem do realizacji tego celu było stworzenie systemu logistycznego, komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej państwa.

Na przełomie XVIII i XIX wieku projektowaniem, budową i zarządzaniem szlakami komunikacyjnymi zajmowały się dwie centralne instytucje państwa rosyjskiego, Departament komunikacji wodnej i Ekspedycja budowy dróg w państwie. W pierwszej dekadzie XIX w. obiema instytucjami zarządzał wybitny działacz państwowy, dyplomata, senator hr. Mikołaj Piotrowicz Rumiancew. To z jego inicjatywy car reformator Aleksander I wydał w 1809 r. manifest, na mocy którego utworzono Instytut Korpusu Inżynierów Komunikacji. Zadaniem tworzonej jednostki naukowo-dydaktycznej miało być przygotowanie kadry inżynieryjnej dla realizacji potrzeb logistycznych państwa.

Należy zwrócić uwagę na kontekst międzynarodowy tej decyzji, mianowicie na krótki okres pacyfikacji stosunków politycznych ówczesnej Rosji z Napoleońską Francją w l. 1807-1812. Francja była ówcześnie u szczytu swojej potęgi polityczno-militarnej i w ramach przyjaznych relacji Napoleon wyraził zgodę na podjęcie pracy w Rosji przez wybitnego inżyniera – mechanika, budowniczego i pedagoga, Hiszpana na służbie francuskiej, Agustina de Betancourt. Przybył on wraz z kilkoma innymi inżynierami do Petersburga w 1808 r., gdzie współorganizował Instytut Inżynierów Komunikacji, wzorując go na Narodowej Szkole Dróg i Mostów w Paryżu. Betancourt został jej pierwszym dyrektorem a kadrę w pierwszym okresie jej działalności stanowili francuscy wykładowcy.

Na potrzeby szkoły, otwartej 11 listopada 1810 r. zakupiono pałac Jusupowych nad brzegiem kanału Fontanki wraz z otaczającym go rozległym parkiem. W 1829 r. oddano na potrzeby Instytutu nowo wybudowany gmach przy Obuchowskim prospekcie, który stanowi do chwili obecnej siedzibę szkoły. Zmianie uległa nazwa prospektu na Moskiewski nr 9.

Uczelnia przechodziła różne fazy organizacyjne. W momencie otwarcia była częścią szkolnictwa wojskowego w ramach korpusu kadeckiego i obejmowała dwa poziomy kształcenia, gimnazjalny i techniczny, po cztery lata każdy. W sumie nauka trwała lat 8. Dopiero mocą nadanego w 1864 r. nowego statutu uczelni, stała się ona instytucją cywilną, podporządkowaną ministrowi komunikacji Rosji. Pięcioletni program studiów obejmował podstawowe dla studiów technicznych przedmioty teoretyczne z zakresu matematyki wyższej, fizyki, chemii stanowiące podstawę specjalistycznych katedr z zakresu mechaniki, wytrzymałości konstrukcji, projektowania i budowy dróg, mostów a następnie wraz z postępem cywilizacyjnym budowy i utrzymania trakcji kolejowych, portów i dróg wodnych, od 1908 r. także lotnictwa. Program zajęć, poza słuchaniem wykładów obejmował również ćwiczenia w pracowniach, laboratoriach oraz wakacyjne praktyki zawodowe na realizowanych przedsięwzięciach inwestycyjnych w terenie. Wszystkie formy zajęć były dokumentowane i wymagały zaliczenia w formie egzaminów, sprawozdań z praktyk oraz przedstawienia pracy dyplomowej w postaci konkretnego rozwiązania projektowego.

Studenci od r. 1864 do 1882 uczęszczali na zajęcia w ubraniach cywilnych. Od 1 września 1882 r. wprowadzono obowiązek noszenia munduru z odpowiednimi oznaczeniami, które identyfikowały przynależność studenta do Instytutu. Na czapkach ponad daszkiem umieszczony był srebrny znaczek przestawiający skrzyżowaną kotwicę i topór. Znak ten nadany był uczelni przez cara Aleksandra II w 1867 r. Również mocą decyzji tego władcy 12 grudnia 1877 r. (wszystkie daty wg kalendarza obowiązującego ówcześnie w Rosji) nadano uczelni imię Imperatora Aleksandra I.

20 listopada był dniem święta szkoły. Był to dzień wydania Manifestu 20.11.1809 r., mocą którego Aleksander utworzył Instytut. Obchodzono go uroczyście, podniosłym nabożeństwem w cerkwi Instytutu oraz tradycyjnym uroczystym obiadem. Do szkoły przychodziły telegramy z pozdrowieniami od jego wychowanków. Natomiast w różnych miejscach imperium, gdzie na budowach znajdowali się inżynierowie absolwenci Instytutu, starali się oni również na miejscu świętować ten dzień w swoim gronie w formie tradycyjnego obiadu.

Lata osiemdziesiąte XIX wieku w dziejach szkoły charakteryzowały się dużą ambiwalencją organizacyjną. Związane to było z różnymi projektami jej przekształcenia w Instytut, który przyjmowałby słuchaczy po wyższych studiach. W sumie skończyło się to tym, że zawieszono przyjmowanie na pierwsze dwa lata studiów a utrzymano kształcenie na kursach od III do V. Oczywiście odbiło się to na liczbie studiującej młodzieży, której wielkość spadała z 462 słuchaczy w 1880 r. do 158 w 1886 by pod koniec dekady osiągnąć w 1889 wielkość 184 studentów. W 1890 przyjęto kolejny, zmodyfikowany statut uczelni, w którym zatwierdzono pięcioletni kurs kształcenia i tym samym przywrócono nabór na pierwsze dwa lata. Ponadto wydatnie zwiększono limity przyjęć na pierwszy rok, co skutkowało większą liczbą studiujących już w 1896 r. 890 studentów.

Należy podkreślić fakt, że wielonarodowy charakter imperium implikował  wielonarodowy skład osobowy słuchaczy uczelni rosyjskich, w tym i Instytutu Inżynierów Komunikacji. Ówczesne statystyki nie ujmowały przynależności narodowej a jedynie przynależność konfesyjną. Stąd, niejako siłą tradycji, przyjęto rozumowanie, że występujący w nich katolicy, to Polacy lub polskiego pochodzenia. Chcąc być pewnym pozyskiwanych ze sprawozdań danych statystycznych, należałoby przeprowadzić odrębne dla każdego studenta postępowanie badawcze, w którym weryfikowano by jego przynależność narodową. Jest to możliwe, gdyż zachowane zostały materiały personalne studentów uczelni petersburskich, ale nad wyraz praco i czasochłonne. Stąd też zazwyczaj posługujemy się statystykami urzędowymi, w których podano konfesję studenta.

W epoce panowania Aleksandra II i za kolejnych władców, w związku z narastającą kwestią narodową w imperium, zaczęto wdrażać politykę numerus clausus w szkolnictwie średnim i wyższym. Polityka ta była realizowana w różnym stopniu natężenia a jego poziom był konsekwencją zaostrzania kursu lub czasowych odwilży.  Najtrudniejszą epoką pod tym względem były lata panowania Aleksandra III (lata panowania 1881-1894), w których kurs ksenofobiczny w polityce wewnętrznej państwa był szczególnie silny. Z drugiej strony dostępne statystyki studentów Instytutu pokazują, że między deklarowaną a realizowaną polityką istniał jeszcze konsensus będący wynikiem pragmatycznej postawy władz szkoły lub resortu. Stąd też widzimy, że przykładowo w roku akademickim 1884/1885 r. na trzech istniejących kursach było 220 studentów, z tego wyznania prawosławnego (Rosjanie?) stanowili 56%, katolickiego 25%, reformowanego (luterańskiego, kalwińskiego) 6%, Żydów 8%, pozostałych wyznań (Kościoła ormiańskiego, muzułmańskiego) 5%. Innymi słowy, skład konfesyjny studentów, który dawał pogląd na potencjalny skład narodowościowy mógł dla nacjonalistycznej opinii publicznej być trudnym do zaakceptowania. Rosjanie – przedstawiciele narodu panującego, zaledwie przekraczali połowę składu uczącej się młodzieży Instytutu.

W roku akademickim 1887/1888 r., czyli roku podjęcia studiów przez Tadeusza Wendę, na trzech kursach było 164 studentów. Z tego wyznania prawosławnego 100 (61%), katolików 48 (29%). Pozostali studenci (luteranie, Ormianie, mahometanie i Żydzi) stanowili 10% słuchaczy. Pod koniec roku akademickiego 1890/91, czyli po wdrożeniu nowego statutu prawosławni stanowili prawie 76 % słuchaczy, katolicy bez mała 12%. Pozostałą część stanowili luteranie, Ormianie i mahometanie. Żydów już w składzie osobowym studentów nie było, co z „ulgą” odnotował autor monografii uczelni.

Nauka w Instytucie była odpłatna, jak w całym ówczesnym szkolnictwie średnim i wyższym w Europie i Rosji. Czesne roczne do 1890 r. wynosiło 50 rubli, w nowym statucie z tego roku podniesiono je do 100 rubli. Państwo wspierało studentów systemem stypendiów oraz obniżką czesnego w zależności od statusu materialnego oraz wyników w nauce. Stypendium pełne wynosiło 360 rubli rocznie i pokrywało opłatę czesnego oraz koszty utrzymania w Petersburgu. Oczywiście otrzymanie stypendium obligowało absolwenta do podjęcia pracy na stanowiskach rządowych w wysokości półtora roku pracy za rok otrzymywania stypendium.

Elitarny charakter Instytutu polegał na tym, że była to jedyna w imperium rosyjskim wyższa szkoła techniczna o sprofilowanym programie studiów i prac badawczych w zakresie komunikacji. Nadawała ona absolwentom tytuł inżyniera komunikacji z prawem projektowania i realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych. W latach dziewięćdziesiątych pojawił się problem z powyższym tytułem, ponieważ ówczesny minister komunikacji Herman Paukert od 1889 r. zaczął go przyznawać wszystkim inżynierom zatrudnionym w podległym mu resorcie, nie tylko absolwentom Instytutu. Oczywiście raniło to dumę szkoły, jej kadrę, jak i absolwentów. Stąd w powszechnym obiegu pojawiło się nieformalne określenie na nominatów ministerialnych, w postaci inżynierów „margarynowych”. Przezwisko pochodziło oczywiście od substytutu masła, który wszedł na rynek europejski w l. 70-tych dziewiętnastego wieku i symbolizował gorszy jakościowo zamiennik tłuszczu. Margaryna jako „ersatz” weszła w obieg języka potocznego, stała się symbolem czegoś jakościowo gorszego, daleko odbiegającego od produktu oryginalnego.

Kadra naukowa Instytutu spełniała wymogi poziomu akademickiego, zobligowana była do prowadzenia badań naukowych oraz publikowania ich wyników. Liczba etatów profesorskich na przestrzeni istnienia uczelni ulegała zwiększeniu, wraz ze wzrostem zadań dydaktycznych szkoły. W pierwszym Statucie uczelni z 1810 r. liczba wykładowców była stosunkowo skromna, w sumie liczyła 7 profesorów. W okresie studiów w nim T. Wendy, w l. 1887 – 1890 profesorów zwyczajnych było 6, nadzwyczajnych 5 oraz sił pomocniczych, repetytorów, inżynierów i wykładowców 28, w sumie 39 pracowników naukowo-dydaktycznych.

Oprócz zajęć naukowo-dydaktycznych kadra profesorska w okresie letnim uzyskiwała zgodę i środki ministerstwa na wyjazdy studyjne do realizowanych inwestycji w kraju i przede wszystkim na wyjazdy zagraniczne, niektóre wielomiesięczne a nawet ponad roczne. W ten sposób zapoznawała się in situ z najnowszymi osiągnięciami inżynieryjnymi, zastosowanymi nowymi technologiami i rozwiązaniami konstrukcyjnymi w zakresie projektowania i budowy mostów w Stanach Zjednoczonych, Francji, Niemiec i innych krajach Europy. Było to postrzegane jako istotny element w rozwoju naukowym kadry oraz czynnik służący utrzymaniu porównywalnego ze światowymi trendami poziomu kształcenia w Instytucie. Również i kontakty z francuskim odpowiednikiem szkoły w Paryżu były utrzymywane a w początkach lat 90-tych, po podpisaniu konwencji wojskowej między Rosją i Francją w 1891 r. nabrały intensywności.

Należy zwrócić uwagę na istotny aspekt w zakresie doboru kadry naukowo-dydaktycznej. Bez większego błędu można przyjąć, że głównym jego kryterium stanowiły kwalifikacje merytoryczne, przestawiane do oceny i dyskusji naukowej na obronach doktorskich i habilitacyjnych rozprawy i rozwiązania projektowe. Stąd też w zespole nauczającym była stosunkowo liczna grupa uczonych Polaków lub polskiego pochodzenia. Wielu z nich osiągnęło znaczące wyniki badawcze oraz pełniło odpowiedzialne stanowiska w strukturach uczelni lub kontynuowała kariery naukowe w innych szkołach wyższych. Ponad dwudziestu polskich absolwentów uczelni zostało jej profesorami lub innych uczelni rosyjskich a po odzyskaniu niepodległości w wolnej Polsce.

W okresie międzypowstaniowym wykładało w niej kilku Polaków, Ignacy Januszewski – repetytor a następnie od 1846 r. profesor matematyki; Mikołaj Jastrzębowski, repetytor od 1832 r. w katedrze mechaniki teoretycznej, profesor mechaniki od 1844; Stanisław Kierbedź repetytor mechaniki praktycznej, następnie pomocnik profesora budownictwa i mechaniki praktycznej, profesor honorowy uczelni; Apolinary Krasowski, w l. 1836-1875 asystent a następnie profesor architektury cywilnej; Karol Janisz profesor adiunkt mechaniki; Józef Głuszyński wykładowca komunikacji wodnej śródlądowej oraz dróg żelaznych.

Do szczególnie zasłużonych w dziejach Instytutu profesorów Polaków należeli: Feliks Jasiński (1856-1899) – profesor w Katedrze Mechaniki Budowlanej, badacz w zakresie wytrzymałości materiałów, był również członkiem Rady Inżynierskiej przy Ministrze Komunikacji; Henryk Merczyng (1860- 1916) profesor elektrotechniki a następnie profesor zasłużony uczelni, zorganizował laboratorium elektrotechniczne, autor wielu nowatorskich projektów elektryfikacji węzłów kolejowych, podobnie jak Feliks Jasiński członek Rady Inżynierskiej przy Ministrze Komunikacji oraz niezwykle aktywny działacz Polonii petersburskiej;  Andrzej Pszenicki (1869-1941) profesor w Katedrze Budowy Mostów, autor wielu zrealizowanych projektów mostów w Rosji, wywarł istotny wpływ na ten sektor budownictwa technicznego. W 1921 r. przybył do Polski i na Politechnice Warszawskiej objął Katedrę Budowy Mostów. W uczelni pełnił zaszczytne funkcje dziekana oraz rektora.

W czasach sowieckich, uczelnia podlegała licznym reorganizacjom i nosiła nazwę w latach trzydziestych Leningradzki Instytut Inżynierów Komunikacji, następnie Leningradzki Instytut Inżynierów Transportu Kolejowego, w 1949 ponownie Inżynierów Komunikacji im. Akademika B.N. Obrazcowa. Po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1993 r. został przemianowany na Petersburski Państwowy Uniwersytet Komunikacji. W 2013 r. przywrócono mu imię Imperatora Aleksandra I. Można powiedzieć, że historia zatoczyła pełne koło. Siedzibą Instytutu jest gmach oddany do jego użytku przez cara Mikołaja I przy obecnym Moskiewskim prospekcie nr 9 wraz z częścią powierzchni (12 sal ) w byłym pałacu Jusupowych przy ul. Sadowej.

prof. Zbigniew Opacki
Instytut Historii
Uniwersytetu Gdańskiego

← Kliknij tutaj, aby powrócić do strony “www.TadeuszWenda.pl”

Przed nami wspaniały czas pełen korzennych zapachów, migoczących światełek i odpoczynku z kubkiem ciepłej herbaty w dłoniach. Zanim jednak będziemy świętować zimowe przesilenie, musimy należycie pożegnać jesień. Najlepiej pięknymi kolorami, w końcu do tych nas przyzwyczaiła. Do świata barw i niezwykłych ilustracji zabierze nas wystawa „Ściana zaczarowana. Ilustracje Bożeny Truchanowskiej”. Inspirując się jej pracami stworzymy oryginalne kartki świąteczne. Będziemy dotykać, wyciągać elementy, malować, nasłuchiwać, a przede wszystkim odkrywać przestrzeń nieskończonej wyobraźni artystki. Koniec roku to także czas podsumowań. Przez kilkanaście miesięcy towarzyszyła nam postać inżyniera-wizjonera, Tadeusza Wendy. Ile udało nam się o nim dowiedzieć i przekazać gdynianom? Odpowiedź na te pytania, poznacie już niedługo. Planowanie mamy już za sobą, czas na nowe wyzwania!  Po takiej porcji grudniowych aktywności, nawet szczypiący w uszy mróz nie wydaje się być taki nieprzyjemny.

GRUDZIEŃ 2021

Wydarzenia i informacje Muzeum Miasta Gdyni, ul. Zawiszy Czarnego 1A, Gdynia 

2 XII 2021, godz. 10:00 – Muzeum w terenie: Oksywska Kolej Nadbrzeżna
                                              – spacer historyczny
                                            Prowadzenie: Dawid Gajos

3 XII 2021, godz. 17:00 – Promocja książki Kacpra Kowalskiego „Arché”

5 XII 2021, godz. 14:00 – Ściana zaczarowana. Ilustracje Bożeny Truchanowskiej
                                              – oprowadzanie kuratorskie po wystawie
                                              Prowadzenie: Gosia Bujak

8 XII 2021, godz. 11:00 – A to historia! – czytanie książek dla dzieci
                                              Prowadzenie: Patrycja Wójcik

10 XII 2021, godz. 17:00 – Rok Tadeusza Wendy – spotkanie podsumowujące
                                              Prowadzenie: Marzena Bakowska                                                                            

11 XII 2021, godz. 11:00 –  Dzień rodzinny: Wzór na życzenia – rodzinne warsztaty
                                              z tworzenia kartek świątecznych
                                              Prowadzenie: Olga Lewandowska

12 XII 2021, godz. 14:00 – Kolekcjonerstwo – oprowadzanie kuratorskie po wystawie
                                              „Eryka i Jan Drostowie. Polskie Projekty Polscy Projektanci”
                                              Prowadzenie: Anna Śliwa

16 XII 2021, godz. 11:00 – Święta, święta i pocztówki – warsztaty dla seniorów
                                              z tworzenia artystycznych kartek świątecznych
                                              Prowadzenie: Joanna Sieczko oraz Gosia Bujak

16 XII 2021, godz. 17:00 – Perły: Zespół Dowództwa Floty i Marynarki Wojennej
                                              RP projektu Mariana Lalewicza – wykład                                           
                                              Prowadzenie: prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska
                                              (tylko online)

19 XII 2021, godz. 14:00 – Gdynia – dzieło otwarte – oprowadzanie po wystawie
                                              Prowadzenie: Dawid Gajos

Black Friday, a może raczej Czarny Piątek? Bez względu, którą z tych form wolicie, zajrzyjcie do naszego sklepu – tego stacjonarnego i tego online. W Muzeum Miasta Gdyni czas rabatów nieco się przedłuży. Planujemy Czarny Czterodzionek! Zaczynamy w piątek, 26 listopada, a kończymy w poniedziałek 29! W te dni nie zapłacicie kosztów wysyłki przedmiotów z naszego sklepu internetowego, a plakaty z sesji „Pstryk! Szkło. Sesja vintage” zostaną obniżone aż o 50%. Rabat obejmie także piękne plakaty stworzone do wystawy „Ściana zaczarowana. Ilustracje Bożeny Truchanowskiej”.

Gotowi na wielkie zakupy? Zaczynamy odliczanie!

Koniecznie zajrzyjcie na sklep.muzeumgdynia.pl

Miło nam poinformować że otrzymaliśmy dofinansowanie ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu  z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego na zakup kolekcji zdjęć wybitnego gdyńskiego piktorialisty Tadeusza Wańskiego. Obejmuje  ona zdjęcia wykonane w czasie podróży artysty do byłej Jugosławii w latach 30. XX wieku. Fotografie ukazujące wyjątkowy kunszt, niepowtarzalny styl i artyzm ich autora, są znaczącym uzupełnieniem muzealnej kolekcji prac tego gdyńskiego twórcy.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego  w ramach programu Narodowa Kolekcja Sztuki Współczesnej 2021

Z nami wrzesień nie musi oznaczać powrotu do codziennych obowiązków. Mamy na to sposób – wspólne biesiadowanie przy stole zastawionym kaszubskimi smakołykami. Cząstkę lata zatrzymamy w kolorowych projektach Eryki i Jana Drostów. Muzeum to także edukacja, a ta we wrześniu głośno rozbrzmiewa w każdym domu i szkole. My pokazujemy ją w specjalnym wydaniu. Spojrzymy też na sztukę przez różowe okulary, wyruszymy na poszukiwanie wihajstrów i dynksów, odkryjemy historię Gdyni zaklętą w przedmiotach, a później poznamy tajemnice architektury niemodernistycznej. Kreatywnych zadań szukajcie też koniecznie w pracowni Zarys. We wrześniu, jak i przez cały rok, będzie z nami Tadeusz Wenda. Już niedługo będziecie mogli spotkać go w dwóch różnych zakątkach Gdyni! A po tych wszystkich atrakcjach, wstąpcie do Muzeum i wysłuchajcie też naszej wciąż rozwijającej się opowieści o Gdyni, w końcu to Dzieło Otwarte.

WRZESIEŃ 2021

Wydarzenia i informacje Muzeum Miasta Gdyni, ul. Zawiszy Czarnego 1A, Gdynia

• 1 IX 2021, godz. 17:00 – Zarys – pracownia rysunku i malarstwa.
  Prowadzenie: Tomasz Sosnowski
• 5 IX 2021, godz. 14:00 – Gdynia – dzieło otwarte – oprowadzanie po wystawie.
  Prowadzenie: Marcin Szerle
• 12 IX 2021, godz. 14:00 – Eryka i Jan Drostowie. Polskie Projekty Polscy Projektanci –
  oprowadzanie po wystawie.
  Prowadzenie: Gabriela Zbirohowska-Kościa
• 14 IX 2021, godz. 10:00 – 11:30, 12:30 – 14:00; – Aparat Tadeusza Wendy –
  warsztaty fotograficzne.
  Prowadzenie: Agnieszka Pajączkowska
• 15 IX 2021, godz. 10:00 – 11:30, 12:30 – 14:00; – Lata 20., lata 30. – warsztaty modniarskie.
  Prowadzenie: Beata Kołodziejska
• 16 IX 2021, godz. 13:00 – Kaszëbsczi stół. Wspólne gotowanie! – warsztaty kulinarne.
  Prowadzenie: Olga Borkowska
• 16 IX 2021, godz. 17:00 – Perły: Sekrety architektury niemodernistycznej – wykład online
  Prowadzenie: Arkadiusz Brzęczek
• 18 IX 2021, godz. 11:00 – Dynksy i wihajstry – rodzinna gra miejska.
  Prowadzenie: Olga Lewandowska
• 19 IX 2021, godz. 14:00 – Gdynia – dzieło otwarte – oprowadzanie po wystawie.
  Prowadzenie: Dawid Gajos
• 20 – 25 IX 2021 – Wajda na nowo – wystawa prac Andrzeja Pągowskiego.
• 21 IX 2021, godz. 18.00 – Wajda na nowo – wernisaż wystawy
• 23 IX 2021, godz. 18:00 –  Dla Polski ten port zbudowałem – wernisaż wystawy w Galerii Klif.
• 24 IX 2021, godz. 17:00 – Jak w kalejdoskopie, czyli kolorowy świat szkła Jana i Eryki Drostów – oprowadzanie z cyklu Znamy się!
  Prowadzenie: Gosia Bujak
• 25 IX 2021, godz. 12:00 – Eryka i Jan Drostowie – oprowadzanie z tłumaczeniem
  na Polski Język Migowy.
  Prowadzenie: Gosia Bujak
• 26 IX 2021, godz. 14:00 – Eryka i Jan Drostowie. Polskie Projekty Polscy Projektanci –
  oprowadzanie po wystawie.
  Prowadzenie: Joanna Mróz
• 28 IX 2021, godz. 10:00 – 11:30, 12:30 – 14:00; – Czas na Gdynię!  –
  warsztaty zegarmistrzowskie.
  Prowadzenie: Paweł Słoniewicz
• 29 IX 2021, godz. 10:00 – 11:30, 12:30 – 14:00; – Podpisano, T. Wenda –
  warsztaty typograficzne.
  Prowadzenie: Eugenia Tynna

Wystawa “GDYŃSKIE PERŁY, CZYLI WIĘCEJ NIŻ MODERNIZM” będzie nieczynna do soboty, 28 sierpnia.

Za utrudnienia przepraszamy.

Wystawa „Gdyńskie perły, czyli więcej niż modernizm” jest częścią projektu edukacyjnego „Perły” dofinansowanego ze środków budżetu Państwa „Kultura – Interwencje 2021”