← Kliknij tutaj, aby powrócić do strony projektu „Grudzień ’70”

Dziesięć lat po tragicznych grudniowych wydarzeniach w Gdyni Bolesław Just, gdyński malarz i grafik, przekazał jedno ze swoich dzieł na aukcję prac plastyków na rzecz „Solidarności” i budowę pomników ofiar tamtych wydarzeń. Dostał za ten podarunek podziękowanie na piśmie. Rok później stworzył obraz przedstawiający, odsłonięty 17 grudnia 1980, pomnik Ofiar Grudnia’70 znajdujący przy obecnej ul. Janka Wiśniewskiego.

Olejny wizerunek gdyńskiego pomnika, to próba uchwycenia szczególnego czasu i atmosfery otaczającej niedawno odsłonięty monument. Centrum kompozycji zajmuje rzeźba z charakterystyczną opuszczoną siódemka, przypominającą w kształcie upadającą postać ludzką. Na obrazie Justa nie zobaczymy ludzi, ale o ich obecności i pamięci świadczą liczne kwiaty i wiązanki, złożone u stóp pomnika. Biel i czerwień kwiatów znajdzie jeszcze swoje powtórzenie w elementach tła. W prawym dolnym rogu umieszczono sygnaturę artysty i rok powstania dzieła – 1981.

Rok 1981 był szczególnym w życiu Bolesława Justa. To rok jubileuszów: 50-lecia pracy twórczej, 50-lecia zamieszkiwania w Gdyni i 50-lecia zawarcia związku małżeńskiego. Z tej okazji gdyńskie BWA zorganizowało wystawę poświęconą jego twórczości.

Józef Bolesław Just urodził się w 1903 roku we wsi Rypułtowice w woj. łódzkim. Uczył się w Państwowej Szkole Włókienniczej w Łodzi, kończąc ją w 1921 roku. W 1926 roku, za namową swego szwagra Romana Śrótka, zdał egzaminy i dostał się na studia do Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu. W 1931, po ślubie z Jadwigą Dokowicz, osiedlił się w Gdyni. Zajął się pracą twórczą i prowadzeniem wraz z żoną prywatnej wypożyczalni książek. Zainteresowania plastyczne rozwijał w Pomorskiej Szkole Sztuk Pięknych Wacława Szczeblewskiego.

W 1939 roku zmobilizowany, wraz z 52 kompanią 81 Pułku Telegraficznego z Zegrza brał udział w kampanii wrześniowej i dostał się do niewoli, z której udało mu się uciec. Na krótko powrócił do Gdyni, po czym został przesiedlony do Generalnej Guberni. W czasie wojny pracował w tartaku w Czarnej Strudze k. Żyrardowa. Należał do AK i działał w grupie „Macieja” na terenie Kampinosu. W czasie powstania warszawskiego brał udział w walkach na tym terenie. W 1945 roku, po oswobodzeniu, powrócił do Gdyni.

Przez kilka pierwszych lat powojennych pracował w Wydziale Kultury gdyńskiego magistratu. W latach 1950–1960 był dyrektorem Pracowni Sztuk Plastycznych w Gdyni, pracował także w Lidze Morskiej, w latach 1960–1969 uczył w Szkole Podstawowej nr 26, po czym przeszedł na emeryturę.

Od 1946 roku był czynnym członkiem ZPAP. Do 1988 roku prezentował swoje prace na blisko 50 wystawach indywidualnych. W 1950 roku otrzymał Nagrodę Artystyczną Miasta Gdyni, a w 1971 roku – odznaczenie Zasłużony Działacz Kultury. Artysta zmarł w 1989 roku. Spoczywa na cmentarzu w Gdyni Witominie.

MMG/SZ/1536. Bolesław Just, Pomnik Ofiar Grudnia, 1981, olej na płótnie, wym. 54,5 x 70,2 cm, Muzeum Miasta Gdyni

Anna Śliwa

← Kliknij tutaj, aby powrócić do strony projektu „Grudzień ’70”