Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Muzeum Miasta Gdyni przyjmują zgłoszenia (do 1 maja) na międzynarodową konferencję naukową „Miasto i pamięć”.

Od czasów oświecenia coraz intensywniej rozwijała się głębsza i bardziej masowa świadomość historyczna, czego następstwem był rozkwit nauk historycznych i wytwarzanie nowych kultur pamięci. Pamięć jest obecnie jedną z kluczowych kategorii badawczych w naukach historycznych. Pozwala opisać to, co służyło konstrukcji normatywnych i formatywnych wersji przeszłości. Aktem pamięci mogła być np. (re)konstrukcja minionej rzeczywistości w dziełach o tematyce historycznej, zbieranie artefaktów i ich prezentacja, budowa pomnika czy gmachu oraz miejska ceremonia upamiętniania. Mediami pamięci były m.in. dobra kultury, które pośredniczyły w przekazywaniu pamięci o wydarzeniu i były inspiracją do tworzenia nowych narracji. Miasta w Europie Środkowej i Wschodniej przez swą wielokulturowość były szczególnym miejscem, gdzie budowanie dominującej kultury pamięci i proces zapominania pobudzały powstanie innych, alternatywnych kultur pamięci, a także jednostkowej i grupowej „przeciw-pamięci” bazującej na różnorodności etnicznej, religijnej i kulturowej.

Kultura pamięci, definiowana jako „wszelkie rodzaje tekstów, obrazy i zdjęcia, obrazy, zabytki, budowle, święta, rytuały oraz symboliczne i mityczne formy wyrazu […]” (Christoph Cornelißen), wypełniała i wypełnia w dużym stopniu sferę publiczną. Współtwórcy tej kultury: władcy, politycy, urzędnicy, architekci, artyści, pisarze, historycy, konserwatorzy, a także jej użytkownicy, czerpiąc ze skarbnicy przeszłości, opisując historię, upamiętniając, kultywując tradycję i przebudowując przestrzeń miasta dokonywali ciągłych adaptacji, reinterpretacji, zestawiania, praktykowali bricolage i pastisz, szukali analogii i wpisywali się w odkrywane na nowo dawne tradycje. Te praktyki pamięci łączyło zorientowanie na potrzeby teraźniejszości i przyszłości danej grupy. Były one też częścią tego, co dziś nazywamy „identity politics”, czyli strategii politycznej związanej z manipulacją przekonaniami dotyczącymi tożsamości grupowych.

Celem konferencji jest przyjrzenie się różnym przejawom istnienia i rozwoju kultur pamięci w miastach Europy Środkowej i Środkowo-Wschodniej od końca osiemnastego wieku przez przełomowy XIX w., zacierające się w „żywej” pamięci dwudziestolecie międzywojenne, po dzień dzisiejszy. Zapraszamy historyków, historyków sztuki i architektury oraz kulturoznawców do składania propozycji referatów, w których poruszone zostaną następujące zagadnienia:

1. konstruowanie, praktykowanie i narzucanie kultury pamięci w miastach, a także sprawczość społeczna różnych mediów pamięci (tablice, muzea i wystawy, pomniki, dzieła historyczne itp.);
2. wpływ kultury pamięci na miejskie tożsamości lokalne, narodowe, religijne, etniczne, genderowe itp. oraz na tworzenie się nowych kodów kulturowych;
3. tworzenie popularnej idei dziedzictwa poprzez upraszczaniu przekazu;
4. kultury pamięci i uwrażliwione na przeszłość tożsamości jako broń w politycznej walce o legitymizację władzy i hegemonię przestrzenną, o prawo do istnienia różnych społeczności i o tworzenie wyodrębnionych, często niedostępnych z zewnątrz struktur przestrzennych i społecznych (gettoizacja, gentryfikacja),
5. i w końcu pytanie o to, czy miasta tworzyły swoje własne, niezależne od państw kultury pamięci (np. poprzez miejskie muzea, pomniki i tablice, zawartość wystaw i księgozbiorów).

Konferencja odbędzie się w dniach 28‒29 października 2021 r. online poprzez aplikację Zoom. Językami konferencji będą angielski i polski. Propozycje referatów prosimy wysyłać do 1 maja 2021 r., a chęć uczestnictwa jako gość zgłaszać do 1 października poprzez stronę internetową konferencji: ihpan.edu.pl/miasto-i-pamiec (zakładka „Zgłoszenia”). Decyzje o przyjęciu zostaną ogłoszone do 1 czerwca. Po konferencji referenci będą proszeni o złożenie tekstów w języku angielskim, które staną się podstawą książki, która będzie próbą nowego namysłu nad miastami i pamięcią w naszym regionie. Manuskrypt będzie zgłoszony do jednego z czołowych anglosaskich wydawnictw naukowych.

Językami konferencji są:
Język angielski i polski

Organizatorami konferencji są:
Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
Muzeum Miasta Gdyni

Komitet organizacyjny:
dr hab. Jacek Friedrich, prof. UGd
dr Aleksander Łupienko

Rada Naukowa konferencji:
prof. dr hab. Maciej Janowski
dr hab. Rafał Makała, prof UGd
prof. dr hab. Włodzimierz Mędrzecki
prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska
prof. dr hab. Jacek Purchla
dr hab. Magdalena Saryusz-Wolska
prof. dr hab. Krzysztof Stefański
dr inż. arch. Marek Stępa
dr hab., Agnieszka Zabłocka-Kos, prof. UWr.