The beautiful and the damned / Piękne i przeklęte. Wystawa fotografii Menno van der Meera

Menno van der Meer niezmiennie od pierwszej edycji festiwalu Open House Gdynia, wraca do Gdyni.
Do miejsc, które odwiedzał podczas rezydentury w 2016 roku. Rezultatem jego gdyńskich badań była wystawa Gdynia En Face prezentowana w Muzeum Miasta Gdyni z okazji 90-tych urodzin miasta. I tym razem przewodnikiem Menno po nieoczywistych rewirach jest Michał Miegoń – założyciel portalu Inne Szlaki, pracownik Muzeum Miasta Gdyni. Menno i Michał – apologeci peryferii i postindustrialnych ruin, przemierzali Gdynię z niesłabnącym zachwytem dla architektury i tego, czego w mainstreamie architekturą nikt by nie nazwał. Tak samo, jak kochamy gdyński modernizm, kochamy też pozostałości budynków ukryte w chaszczach, dziwolągi PRL-u i postmodernistyczne, przerysowane formy.

„The beautiful and the damned” jest oczywiście zapożyczeniem z wielkiego artysty – tytułem swego czasu bardzo niepoprawnej obyczajowo powieści “Piękni i przeklęci” Scotta Fitzgeralda. Kalki kulturowe zawsze toczyły język, również ten architektoniczny.

Menno karmił się od dziecka wspaniałymi okazami sztuki architektonicznej – wychowany w Hadze, mając za ojca architekta, uczył się dostrzegania bryły i detalu – od neoplastycyzmu De Stijl, poprzez arbitralnie wybitne dzieła Rema Koolhaasa, skończywszy na fascynującej błazenadzie anonimowych budynków zamienionych w squaty. Dostrzega sztukę ulicy, znaki na ścianach, które od zawsze traktuje z szacunkiem do ludzkich słabości, szczególnie zaznaczania swojej obecności w przestrzeni miasta.

Dlaczego Gdynia? Wszystko zaczęło się, kiedy Menno przysłał mi swoje zdjęcia, które publikuje pod szyldem Studio Kazerne. Jest przecież zawodowym fotografem, szczęśliwie zachowuje odpowiednie proporcje ego / talent. Połączyła nas fascynacja, a kiedy postanowiłam zająć się architekturą, jako kuratorka, naturalnie zabrałam ze sobą do Gdyni myśl, że holenderski fotograf musi tu przyjechać. Rok później organizowaliśmy już pierwszą wystawę fotografii holenderskiej architektury autorstwa Menno „No pride – no shame” w gościnnej, prywatnej galerii „OdDo” w Orłowie. Oczywiście naszym marzeniem było pokazać jego zdjęcia w najbardziej godnym miejscu – Muzeum Miasta Gdyni. Zdaję sobie sprawę z tego, że moja bezczelność przeszła wszelkie granice – umówiłam się po prostu z ówczesnym dyrektorem muzeum, dr Jackiem Friedrichem i na ekranie laptopa pokazałam mu kilka zdjęć. Tak powstała wystawa „Gdynia En Face” przy której pracowałam z Agnieszką Drączkowską, Moniką Koss i Anitą Wasik w rolach: współkuratorki, tłumaczki i projektantki materiałów wizualnych. W kolejnych latach zorganizowaliśmy jeszcze wspólnie z Menno wystawę w przestrzeni sztuki Halo Kultura – dotyczyła architektury pokrytej graffiti w miastach i wsiach Europy.

Menno, ze swoją przeszło osiemdziesięciometrową kolekcją książek o sztuce, w tym architektury, którą pomieścić może dzięki temu, że mieszka w budynku byłej stajni, wciąż szeroko otwiera oczy widząc pastelowy blok na Chyloni. „The beautiful and the damned / Piękne i przeklęte” jest spojrzeniem na pozostałości i rozkwit gdyńskiej myśli architektonicznej, bez oceniania, ale zawsze z poczuciem humoru.

O czym jest ta wystawa? O dystansie i zbliżeniu do różnorodnych dzieł ludzkiego umysłu, o małej i wielkiej potrzebie wyrażania siebie w przestrzeni, w której żyjemy. Jest pięknym w swoim dziwactwie hołdem złożonym architekturze Gdyni – tej, która się wszystkim podoba i tej, która podoba się tylko nielicznym. Dla mnie, jako kuratorki jest zwieńczeniem 10-letniej współpracy z wybitnym holenderskim artystą fotografem. Prywatnie – wyrazem najszczerszego uznania dla Menno – mojego serdecznego przyjaciela i dla Gdyni – mojego miasta. Wreszcie – jest o miłości do muzyki i kina lat 80. i 90. – epokach, w których się wychowywaliśmy chłonąc zarówno treści, jak i sferę wizualną.

Diana Lenart

Czas trwania: 26.05.2024 – 09.06.2024
Kuratorka: Diana Lenart
Fotografie: Menno van den Meer
Identyfikacja wizualna: Jan Rogało
Zespół Projektowy: Diana Lenart, Rafał Frankowski, Michał Miegoń
Montaż: Robert Szymanowski, Kacper Wiśniewski
Patroni Medialni: Gazeta Wyborcza Trójmiasto, Trojmiasto.pl, Zawsze Pomorze, Magazyn Prestiż, Design/doc, Label Magazine, Radio Gdańsk, Mad White, Tawerna Skipperów, Magazyn Morze
Organizatorzy: Miasto Gdynia, Invest Komfort, Open House Gdynia, Fundacja Pura, Muzeum Mia-sta Gdyni