„1945” – otwarcie nowej ekspozycji czasowej oraz oprowadzanie

Z początkiem marca 1945 roku pętla wokół Gdyni i Gdańska zaciskała się coraz ciaśniej. Armia Czerwona odnosiła szybkie sukcesy i zbliżała się od zachodu. Niemcy silnie ufortyfikowali rejon Gdyni, określając go jako twierdzę – Festung Gotenhafen, której bronić miało 200 tys. żołnierzy wspieranych przed artylerię i liczne okręty wojenne, w tym ciężkie krążowniki. Mimo tego, po uzyskaniu planów niemieckiej obrony, marszałek Konstanty Rokossowski liczył na zdobycie miasta w jeden dzień. Bezpośredni atak na Gdynię rozpoczął się 19 marca. Niemcy byli zdeterminowani i stawili silny opór na przedmieściach. Po zaciętych walkach o Demptowo, Chwarzno, Wielki i Mały Kack oraz Orłowo i Redłowo, 25 marca (po zdobyciu Sopotu i Oliwy, kiedy wojska niemieckie zostały podzielone na dwie izolowane od siebie grupy – gdyńską i gdańską) rozpoczął się ostateczny szturm na Gdynię. Czołgi Armii Czerwonej i polskiej 1. Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte wjechały do śródmieścia 27 marca, a następnego dnia (po wycofaniu się oddziałów niemieckich na Kępę Oksywską) miasto było już wolne. 28 marca na gdyńską plażę wjechały trzy czołgi T-34 z polskimi flagami i dokonały symbolicznego aktu ponownych „zaślubin Polski z morzem”. Do 4 kwietnia trwały jednak jeszcze zaciekłe walki o port i Kępę Oksywską, na której Niemcy zgromadzili ponad 30 tys. żołnierzy. Widząc jednak bezcelowość dalszego oporu, podjęli decyzję o ewakuacji wszystkich wojsk na Hel. Operacja nazwana „Walpurgisnacht” (pol. Noc Walpurgii – germańskie święto zmarłych i złych duchów) przeprowadzona w nocy z 4 na 5 kwietnia 1945 roku była jedną z największych operacji morskich na Bałtyku i objęła ponad 10 tys. żołnierzy i 30 tys. cywilów. 5 kwietnia o godzinie 17:00 wojska radzieckie i polskie ostatecznie przejęły kontrolę nad Kępą Oksywską.

Pamięć po tych wydarzeniach zostaje często pomijana i niedoceniana. Wpłynęły one jednak w dużej mierze na kształt miasta i portu i miały długofalowe skutki, które można było zauważyć jeszcze wiele lat po zakończeniu wojny. Muzeum Miasta Gdyni przygotowało nową ekspozycję czasową. Przedstawiamy na niej zbiory Muzeum Miasta Gdyni i historie związane z trudnym okresem walk o Gdynię w 1945 roku.

Otwarcie ekspozycji wraz z oprowadzaniem po wystawie stałej „Gdynia – dzieło otwarte” odbędzie się w niedzielę 19 stycznia o godzinie 14:00. O historii miasta na przełomie marca i kwietnia 1945 roku opowie Dawid Gajos z Działu Historycznego Muzeum Miasta Gdyni.

Ekspozycja czasowa „1945” jest częścią wystawy stałej „Gdyni – dzieło otwarte”.