28.10 \ Czwartek \ godz. 08:45

Międzynarodowa konferencja naukowa „Miasto i pamięć”

\ Dla dorosłych
\ Dla nauczycieli
\ Dla seniorów

Międzynarodowa konferencja naukowa „Miasto i pamięć”: Call for Papers

Od czasów oświecenia coraz intensywniej rozwijała się głębsza i bardziej masowa świadomość historyczna, czego następstwem był rozkwit nauk historycznych i wytwarzanie nowych kultur pamięci. Pamięć jest obecnie jedną z kluczowych kategorii badawczych w naukach historycznych. Pozwala opisać to, co służyło konstrukcji normatywnych i formatywnych wersji przeszłości. Aktem pamięci mogła być np. (re)konstrukcja minionej rzeczywistości w dziełach o tematyce historycznej, zbieranie artefaktów i ich prezentacja, budowa pomnika czy gmachu oraz miejska ceremonia upamiętniania. Mediami pamięci były m.in. dobra kultury, które pośredniczyły w przekazywaniu pamięci o wydarzeniu i były inspiracją do tworzenia nowych narracji. Miasta w Europie Środkowej i Wschodniej przez swą wielokulturowość były szczególnym miejscem, gdzie budowanie dominującej kultury pamięci i proces zapominania pobudzały powstanie innych, alternatywnych kultur pamięci, a także jednostkowej i grupowej „przeciw-pamięci” bazującej na różnorodności etnicznej, religijnej i kulturowej.

 

Kultura pamięci, definiowana jako „wszelkie rodzaje tekstów, obrazy i zdjęcia, obrazy, zabytki, budowle, święta, rytuały oraz symboliczne i mityczne formy wyrazu […]” (Christoph Cornelißen), wypełniała i wypełnia  w dużym stopniu sferę publiczną. Współtwórcy tej kultury: władcy, politycy, urzędnicy, architekci, artyści, pisarze, historycy, konserwatorzy, a także jej użytkownicy, czerpiąc ze skarbnicy przeszłości, opisując historię, upamiętniając, kultywując tradycję i przebudowując przestrzeń miasta dokonywali ciągłych adaptacji, reinterpretacji, zestawiania, praktykowali bricolage i pastisz, szukali analogii i wpisywali się w odkrywane na nowo dawne tradycje. Te praktyki pamięci łączyło zorientowanie na potrzeby teraźniejszości i przyszłości danej grupy. Były one też częścią tego, co dziś nazywamy „identity politics”, czyli strategii politycznej związanej z manipulacją przekonaniami dotyczącymi tożsamości grupowych.

Celem konferencji jest przyjrzenie się różnym przejawom istnienia i rozwoju kultur pamięci w miastach Europy Środkowej i Środkowo-Wschodniej od końca osiemnastego wieku przez przełomowy XIX w., zacierające się w „żywej” pamięci dwudziestolecie międzywojenne, po dzień dzisiejszy. Zapraszamy historyków, historyków sztuki i architektury oraz  kulturoznawców do składania propozycji referatów, w których poruszone zostaną następujące zagadnienia:

  1. konstruowanie, praktykowanie i narzucanie kultury pamięci w miastach, a także sprawczość społeczna różnych mediów pamięci (tablice, muzea i wystawy, pomniki, dzieła historyczne itp.);
  2. wpływ kultury pamięci na miejskie tożsamości lokalne, narodowe, religijne, etniczne, genderowe itp. oraz na tworzenie się nowych kodów kulturowych;
  3. tworzenie popularnej idei dziedzictwa poprzez upraszczaniu przekazu;
  4. kultury pamięci i uwrażliwione na przeszłość tożsamości jako broń w politycznej walce o legitymizację władzy i hegemonię przestrzenną, o prawo do istnienia różnych społeczności i o tworzenie wyodrębnionych, często niedostępnych z zewnątrz struktur przestrzennych i społecznych (gettoizacja, gentryfikacja),
  5. i w końcu pytanie o to, czy miasta tworzyły swoje własne, niezależne od państw kultury pamięci (np. poprzez miejskie muzea, pomniki i tablice, zawartość wystaw i księgozbiorów).

 

Konferencja odbędzie się w dniach 28‒29 października 2021 r. online poprzez aplikację Zoom. Językami konferencji będzie angielski i polski.

Językami konferencji są:

Język angielski i polski

Organizatorami konferencji są:

Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk

Muzeum Miasta Gdyni

Komitet organizacyjny:

dr hab. Jacek Friedrich, prof. UGd

dr Aleksander Łupienko

Rada Naukowa konferencji:

dr hab. Rafał Makała, prof UGd

prof. dr hab. Włodzimierz Mędrzecki

prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska

prof. dr hab. Jacek Purchla

dr hab. Magdalena Saryusz-Wolska

prof. dr hab. Krzysztof Stefański

dr inż. arch. Marek Stępa

dr hab., Agnieszka Zabłocka-Kos, prof. UWr.

Program konferencji „Miasto i Pamięć”, 27–29 października 2021 r.
27.10.2021
8:45–9:00
Otwarcie
9:00–9:30
Wykład
Ella Chmielewska, Warsaw Afterimages: Memory and Poetry in Ruins
10:00–12:00 Kultura pamięci w autonomicznej Galicji (moderacja: Aleksander
Łupienko)
Tomasz Kargol,
Upamiętnianie historii Polski w przestrzeni miast powiatowych
autonomicznej Galicji (1861-1918)
Marzena Woźny, O odzyskiwaniu zaginionej pamięci. Archeologia a tożsamość Krakowa w
XIX wieku
Elżbieta Lang,
Pamięć na cokołach – dyskusja wokół krakowskich pomników
Adrianna Sznapik, Miłośnictwo miast – kreowanie pamięci lokalnej i ogólnonarodowej na
przykładzie Krakowa i Lwowa.
12:30–14:00 Konkurencyjne kultury pamięci przed 1914 r. (moderacja: Piotr Korduba)
Heidi Hein-Kircher, Forging the Polish substitute capital: Local memory politics in
autonomous Lwów
Paweł Lesisz, Pomniki Michaiła Murawiowa, carycy Katarzyny II i Adama Mickiewicza w
Wilnie na przełomie XIX i XX wieku. Powstanie – funkcja – znaczenie
Tomasz Jacek Lis, Deislamizacja przestrzeni miejskiej na Półwyspie Bałkańskim w XIX
wieku na przykładzie Sarajewa i Belgradu
15:00–17:00 Polityka pamięci w miastach II Rzeczpospolitej (moderacja: Hanna
Grzeszczuk-Brendel)
Włodzimierz Mędrzecki, Polonizacja przestrzeni publicznej Wilna w okresie
międzywojennym
Marcin Jarząbek, Podzielone miasto, a ramy pamięci państw „Nowej Europy”: Cieszyn 1920
1938
Makary Górzyński, Legioniści Feniksa: przestrzenie pamięci oficjalnej w międzywojennej
odbudowie Kalisza
Marcin Szerle, Międzywojenna Gdynia – kształtujące się miasto w procesie budowania
kultury pamięci
28.10.2021
9:00–9:30 Wykład
Małgorzata Praczyk, Między obsesją a fascynacją. Świadectwa pamięci w przestrzeniach
miejskich współczesnych, polskich miast
9:30–10:00 Wprowadzenie
Aleksander Łupienko, Miasta dziewiętnastego wieku a kultury pamięci
10:30–13:00 Pamięć a miejsca w mieście (moderacja: Magdalena Praczyk)
Piotr Korduba,
Mediować pamięcią. Przypadek Dzielnicy Cesarskiej/Zamkowej/
Uniwersyteckiej w Poznaniu (1910–2021)
Paulina Korneluk, Między triumfem a martyrologią – kreacja i mitologizacja zamojskich
fortyfikacji od XVII wieku do współczesności
Maria Jonik, Pomnik Mikołaja Kopernika we Wrocławiu a tworzenie kultury pamięci miasta.
Możliwe interpretacje
Hanna Kozińska-Witt,
Nie-pamięć. Rzecz o Krakowie jako mieście portowym
Hanna Grzeszczuk-Brendel, Prywatność pamięci w przestrzeni publicznej
14:00–16:30 Przemiany pamięci i tożsamości przez wieki (moderacja: Marcin Szerle)
Maciej Falski, Przestrzenie i praktyki (nie)pamięci w przestrzeni małych miasteczek
Zamojszczyzny
Anna Kobylińska, Kuźnia – klatka – widmo. Bazy (nie)pamięci miasta Turčiansky Sväty
Martin
Lilia Tsyganenko, The memory of the past in multi-ethnic space of the southern Bessarabia
Paul Zalewski,
Resocjalizacja przez zapomnienie. Zmienne narracje tożsamościowe w historii
Frankfurtu nad Odrą
Wiesław Skrobot, Kody przestrzeni. Uśpione potencjały rozwojowe przedmieść niektórych
miast dawnego Oberlandu

najbliższe wydarzenia