Przycisk do papieru autorstwa ucznia ze szkoły Wacława Szczeblewskiego w Gdyni, ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni.

„Aby szkole nadać pewien twórczy kierunek, postanowiłem po długich próbach i poszukiwaniach nastawić swą szkołę na twórczość regionalną — kaszubską” tak napisał w swojej autobiografii Wacław Szczeblewski, twórca pierwszej Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych.

Twórczość Wacława Szczeblewskiego jest nierozerwalnie związana z kulturą i sztuką kaszubską. Artysta kładł duży nacisk na regionalizm. Jak sam twierdził, pobrzeże Bałtyckie, wraz z jego pierwiastkiem ludowo-historycznym jest wyróżniającą cechą regionu pomorskiego. Wyznawane przez Szczeblewskiego idee i przekonania przeniknęły również do twórczości jego podopiecznych.

Wielki wkład w odrodzenie i podtrzymywanie tradycji kaszubskiej miało m.in. małżeństwo Teodora i Izydora Gulgowscy (z którymi notabene Szczeblewski utrzymywał zażyłe kontakty). Na początku XX stulecia założyli we Wdzydzach Kiszewskich pierwszy na ziemiach polskich skansen. Do najbardziej charakterystycznych dziedzin sztuki kaszubskiej należą haft, rogarstwo, plecionkarstwo, garncarstwo oraz malarstwo na szkle. Szczególnie rozwiniętą dziedziną jest haft, będący jednocześnie najbardziej rozpoznawalnym znakiem regionalnym. Na przestrzeni XX wieku rozwinęło się kilka szkół haftu kaszubskiego, m.in. szkoła wdzydzka (założona przez wyżej wspomnianą Izydorę Glugowską w 1906 r.), wejherowska (założona w 1957 r. przez Franciszkę Majkowską) i chojnicka (założona przez Aleksandrę Lubińską w latach 70-tych XX w.)

Występujące w hafcie kaszubskim motywy przeniknęły również do innych wyrobów, takich jak meble, talerze czy garnki. Znamienną cechą sztuki tego regionu jest zamiłowanie do dekoracyjności oraz tematyka religijna. Pojawiają się również wątki świeckie oraz motywy ze świata przyrody i zwierząt. Regularnie występującym wątkiem są różnego rodzaju elementy roślinne i owocowe (tulipany, granaty, słoneczniki, palmety, liście w kształcie serduszek) a także zwierzęce (rybie łuski).

W zbiorach Muzeum Miasta Gdyni znajduje się łącznie sześć obiektów wykonanych przez uczniów Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych Wacława Szczeblewskiego w Gdyni. Są to: wazon, kropielniczka, talerz, dwie popielniczki (w kształcie serca i łódeczki) oraz przycisk do papieru. Przycisk do papieru nosi wymiary 13 x 10,6 cm. Został wykonany techniką wypalania w glinie. Zarówno jego forma jak i kolorystyka budzą skojarzenia ze sztuką regionu kaszubskiego. Przedmiot posiada owalny kształt z obwódką w kształcie płatków kwiatu. Kolorystyka jest zgaszona, ograniczona do czterech barw: błękitnej, zielonej, czerwonej i żółtej.

Na jednym z zachowanych archiwalnych zdjęć (również ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni) widnieje stół z wyeksponowanymi pracami uczniów artysty, wśród których zauważyć można wyżej opisany przycisk do papieru, kropielniczkę oraz popielniczkę w kształcie łódeczki.

Gabriela Zbirohowska-Kościa