Od 17.07 w Muzeum Miasta Gdyni można podziwiać wystawę pt. „GDYŃSKIE PERŁY, CZYLI WIĘCEJ NIŻ MODERNIZM” będącą częścią projektu edukacyjnego „Perły”.

Wystawa prezentuje niezwykłe zdjęcia niemodernistycznych gdyńskich budynków, które wciąż są poza zainteresowaniem animatorów kultury, edukatorów, przewodników, a nawet badaczy architektury.

Projekt edukacyjny „Perły” ukazuje różnorodności dziedzictwa architektonicznego Gdyni, poprzez dowartościowanie i popularyzację tych obiektów architektonicznych, które nie wpisują̨ się w założenia międzywojennego modernizmu. W ramach projektu Muzeum Miasta Gdyni organizuje wykłady i spacery online, ogólnodostępną̨ rodzinną grę̨ planszową oraz dwujęzyczną (polsko-angielską) wystawę̨ plenerową poświęconą̨ najważniejszym niemodernistycznym budynkom w Gdyni.

Podsumowaniem projektu będzie publikacja – kompendium wiedzy o niemodernistycznym, wielowymiarowym obliczu Gdyni. Projekt skupia się̨ na popularyzacji lokalnego dziedzictwa architektonicznego i upowszechnianiu wiedzy o jego wartości i ochronie, wzmacnianiu więzi społecznych oraz stworzeniu przestrzeni do międzypokoleniowej integracji i aktywizujących, twórczych działań.

W celu zaktywizowania uczestników i zwiększenia ich udziału w kulturze, zorganizowany został konkurs fotograficzny, którego efekty zaprezentowane zostały w ramach wystawy „Gdyńskie perły, czyli więcej niż modernizm”. Poniżej publikujemy zwycięskie zdjęcia. Gratulujemy i dziękujemy za tak duży odzew wśród miłośników Gdyni!

Kuratorki projektu: Agnieszka Drączkowska, Patrycja Wójcik

Wystawa „Gdyńskie perły, czyli więcej niż modernizm” jest częścią projektu edukacyjnego „Perły” dofinansowanego ze środków budżetu Państwa „Kultura – Interwencje 2021”

Lato w pełni – długie dni, ciepłe wieczory i… całe mnóstwo wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych. Wybierzcie się z nami w podróż po niezwykłej kolekcji szkła prasowanego Drostów, obiektu pożądania kolekcjonerów i miłośników dobrego polskiego designu, poznajcie legendę Radmoru, odkryjcie architektoniczne perły Gdyni, wyruszcie śladami inżyniera i wizjonera Tadeusza Wendy, a później sprawdźcie jakie zadania przygotował dla Was nasz koci wędrowiec – Antoni. A gdy będziecie chcieli odpocząć, wytchnienie znajdziecie na naszych schodach, które niedawno ponownie się zazieleniły. Usiądźcie wygodnie i rozkoszujcie się nadmorską atmosferą miasta z morza i marzeń.

SIERPIEŃ 2021

Wydarzenia i informacje Muzeum Miasta Gdyni, ul. Zawiszy Czarnego 1, Gdynia

• 1 VIII 2021, godz. 14:00 – Gdynia – dzieło otwarte – oprowadzanie po wystawie. Prowadzenie: Joanna Mróz.
• 2 VIII 2021, godz. 17:00 – Kadr ze spaceru – spacer fotograficzny.
• 3 VIII 2021, godz. 10:00 – 15:00 – Niewyczerpujący się papier – warsztaty z tworzenia czerpanego papieru dla dzieci w wieku 6 – 12 lat z opiekunem.
• 7 VIII 2021, godz. 11:00 – 13:00 – Śladami kota Antoniego – gra miejska dla dzieci w wieku 6 – 12 lat z opiekunem.
• 8 VIII 2021, godz. 14:00 – Legenda Radmoru – oprowadzanie po wystawie. Prowadzenie: Dariusz Małszycki.
• 10 VIII 2021, godz. 10:00 – 15:00 – W górę! – warsztaty z tworzenia latawców dla dzieci w wieku 6 – 12 lat z opiekunem.
• 14 VIII 2021, godz. 10:00 – Śladami Tadeusza Wendy – spacer historyczny. Cykl Spaceruj z historią!
• 14 VIII 2021, godz. 17:00 – Miasto 5 zmysłów. Międzypokoleniowy Festiwal Literatury Dziecięcej – Ojce i Dziatki.
• 15 VIII 2021, godz. 14:00 – Gdynia – dzieło otwarte – oprowadzanie po wystawie. Prowadzenie: Marzena Markowska.
• 17 VIII 2021 – Gdyńskie perły, czyli więcej niż modernizm – wystawa.
• 17 VIII 2021, godz. 10:00 – 15:00 – Wspomnienia zamknięte w butelce – warsztaty tworzenia nadmorskich pamiątek dla dzieci 6 – 12 lat z opiekunem.
• 18 VIII 2021, godz. 17:00  –  Historia Rock’n’Rolla: Big Bit Walickiego. Dyskoteka gra? – wykład. Prowadzenie: Piotr Metz.
• 20 VIII 2021, godz. 17:00  –  Szkło pod lupą. O twórczości Eryki i Jana Drostów – wykład. Prowadzenie: Weronika Sołtysiak
• 22 VIII 2021, godz. 14:00 – Eryka i Jan Drostowie. Polskie Projekty Polscy Projektanci – oprowadzanie kuratorskie po wystawie. Prowadzenie: Anna Śliwa.
• 23 VIII 2021, godz. 14:00  –  Radmor i okolice – spacer historyczny po ul. Hutniczej.
• 24 VIII 2021, godz. 10:00 – 15:00 – Nie chowaj głowy w piasek! – warsztaty budowania z piasku dla dzieci 6 – 12 lat z opiekunem.
• 29 VIII 2021, godz. 14:00 – Legenda Radmoru – ostatnie oprowadzanie po wystawie. Prowadzenie: Paweł Gełesz.
• 31 VIII 2021, godz. 10:00 – 15:00 – Zielona wyspa – warsztaty z sadzenia nadmorskiego rokitnika dla dzieci w wieku 6 – 12 lat z opiekunem.

Urodzona w dniu 14 września 1932 r. Aleksandra Bibrowicz-Sikorska ukończyła Liceum Plastyczne w Gdyni. W latach  1953-1959 kontynuowała swoją edukację artystyczną na Wydziale Malarstwa w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku, gdzie uczęszczała na zajęcia z tkaniny u prof. Józefy Wnukowej. Dyplom z Tkaniny Artystycznej obroniła u prof. Piotra Potworowskiego. Artystka uprawiała zarówno malarstwo jak i tworzyła gobeliny, jednak to tkaninie poświęciła gros swojej artystycznej kariery. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych XX wieku skoncentrowała się na malarstwie na jedwabiu.

Aleksandra Bibrowicz-Sikorska wielokrotnie powracała do wątków morskich w swoich pracach. Nadmorskie krajobrazy stały się głównym źródłem jej artystycznych inspiracji. W wełnianym gobelinie p.t: „Skarpa” (również  w zbiorach Muzeum Miasta Gdyni) artystka jako dekorację wykorzystała naturalne muszle. W zbiorach naszego muzeum znajduje się także kilka innych prac poświęconych tematyce morza, w tym miniatura tkacka „Wspomnienie lata”  gobelin „Wieczorny przelot łabędzi nad morzem” oraz gobelin „Po sztormie”.

Malowana na jedwabiu „Głębia” Aleksandry Bibrowicz-Sikorskiej z 1994 r. (wym. wys. 190 cm x szer. 140 cm) jest niezwykle ciekawą interpretacją przestrzeni morskiej. Eteryczna, delikatna i pełna finezji, będąca na pograniczu abstrakcji praca doskonale imituje „lejące się strugi” szmaragdowej, granatowej i zielonej farby. Kolory są zestawione harmonijnie. Przedstawienie to, choć bardzo umowne w swojej formie, budzi  skojarzenia ze światem morskiej flory i fauny widzianej pod załamującą się falą wody.

Poprzez pewne niedopowiedzenia i abstrakcyjne potraktowanie form artystka pozostawia widzowi pole do interpretacji. Rezygnuje z dosłownego przekazu, podpowiada i sugeruje, operując przy tym kolorystyką oszczędną, ale umiejętnie dobraną.

Prace Aleksandry Bibrowicz-Sikorskiej znajdują się również w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku oraz w wielu kolekcjach prywatnych, zarówno europejskich jak i pozaeuropejskich.

To właśnie z jej inicjatywy powstało Nadbałtyckie Triennale Miniatury Tkackiej w Gdyni (obecnie Baltic Mini Textile Gdynia). Artystka pragnęła stworzyć w Gdyni cyklicznie odbywające się wydarzenie artystyczne, na którym twórcy z całego świata mieliby okazję zaprezentować swoje miniaturowe prace wykorzystujące splot.

W tym roku odbędzie się kolejna, 12 edycja Baltic Mini Textile. Tym razem głównym tematem będzie natura Muzeum Miasta Gdyni posiada w swoich zbiorach ponad 300 miniatur tkackich.

Gabriela Zbirohowska-Kościa

Przed nami czerwiec i najprzyjemniejszy dzień w roku – dzień dziecka. 1 czerwca zapraszamy młodsze jak i starsze dzieci wraz z opiekunem na nocną grę miejską. Kto powiedział, że nauka poprzez zabawę, w dodatku późnym wieczorem, nie jest możliwa?

Na dobry początek dnia też coś przygotowaliśmy – poranna gimnastyka dla gdyńskich seniorek i seniorów odbędzie się 17 czerwca w parku nieopodal Muzeum Miasta Gdyni. W czerwcu dla wszystkich żądnych wiedzy przygotowaliśmy aż trzy wykłady: 23 czerwca – wykład Piotra Metza poświęcony Franciszkowi Walickiemu, 24 czerwca – kolejny wykład z cyklu „Perły”, tym razem o gdyńskiej architekturze niemodernistycznej, 25 czerwca – wykład Gabrieli Zbirohowskiej-Kościa o wybranych przykładach malarstwa marynistycznego w twórczości gdyńskich artystów.

Nie zabraknie też spacerów szlakiem innowacyjnych rozwiązań architektonicznych! Przed nami otwarcie nowego modułu zmiennego wystawy stałej „Gdynia – dzieło otwarte” poświęconego pamięci Tadeusza Wendy (20 czerwca). A co za nami? Zobaczcie sami fotodokumentację z uroczystości odsłonięcia pomnika budowniczego portu w Gdyni. Więcej informacji na temat inżyniera znajdziecie na naszej stronie: www.TadeuszWenda.pl.

CZERWIEC 2021

• 1 VI 2021, godz. 20:00 – Gdyńska wieczorynka – nocna gra miejska dla dzieci w wieku 6 – 12 lat
  z opiekunem
• 17.06.2021, godz. 11:00  Czołem, pora wstać! – poranna gimnastyka dla gdyńskich seniorek
  i seniorów
• 19 VI 2021, godz. 11:00 – Cała naprzód! – rodzinna gra miejska dla dzieci w wieku 6 – 12 lat wraz z opiekunem
• 19 VI 2021 – Listy do kucharza na m/s Artur Grottger – internetowa premiera kolekcji zbiorów Muzeum Miasta Gdyni w archiwum cyfrowym: www.gdyniawsieci.pl
• 20 VI 2021 – Tadeusz Wenda – Człowiek i jego dzieło – nowy moduł wystawy stałej Muzeum Miasta Gdyni Gdynia – dzieło otwarte
• 23 VI 2021, godz. 17:00 – Historia Rock’n’Rolla: Big Bit Walickiego. Tysiąc gitar nam gra – wykład Piotra Metza poświęcony Franciszkowi Walickiemu
• 24 VI 2021, godz. 17:00 –  Stylowe kamienice – o gdyńskiej architekturze niemodernistycznej – wykład online, w ramach cyklu Perły
• 25 VI 2021, godz. 16:00 – Detal z ulicy Świętojańskiej – spacer po ulicy Świętojańskiej, w ramach cyklu „Znamy się!”
• 25 VI 2021, godz. 17:00 – Morze nasze morze – wybrane przykłady malarstwa marynistycznego w twórczości gdyńskich artystów – wykład Gabrieli Zbirohowskiej-Kościa
• 26 VI 2021, godz. 15:00 – Pionierzy na ul. Świętojańskiej – spacer szlakiem innowacyjnych rozwiązań architektonicznych z tłumaczeniem na język migowy (PJM)

Miło nam poinformować, że projekt Muzeum Miasta Gdyni pt. Gdyńskie Perły, czyli więcej niż modernizm, otrzymał dofinansowanie ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Kultura – Interwencje 2021. Więcej szczegółów już wkrótce.

Długo wyczekiwana dobra wiadomość nareszcie dotarła nad morze, a dokładniej, na ulicę Zawiszy Czarnego 1 w Gdyni! Od 4 maja drzwi Muzeum Miasta Gdyni będą otwarte dla zwiedzających. Zanim to jednak nastąpi, mamy coś, co umili Wam czas oczekiwania: przygotowaliśmy kolejny popularnonaukowy artykuł o zbiorach Muzeum Miasta Gdyni. W maju rozpisujemy się na temat Księgi pamiątkowej zwiedzających budowę portu w Gdyni, 1921 – 1927.

Po skończonej lekturze zachęcamy do wypatrywania detali architektonicznych. Wykrywacze detalu to terenowa gra miejska dla dzieci wraz z opiekunem planowana na 15 maja.

Maj to również moment na rozpoczęcie cyklu 5 spotkań z Piotrem Metzem. Tym razem w Muzeum Miasta Gdyni posłuchamy o historii polskiego Rock’n’Rolla, a dokładniej, skupimy się na dorobku Franciszka Walickiego, wybitnego animatora kultury związanego z Gdynią. Pierwsze spotkanie Mocne Uderzenie z cyklu Historia Rock’n’Rolla: Big Bit Walickiego już 19 maja.

29 maja w centrum naszej uwagi będzie inna postać – inżynier, budowniczy gdyńskiego portu, który przez 16 lat kierował jego budową i rozwojem. Termin nie jest przypadkowy. Za symboliczną datę rozpoczęcia budowy Tymczasowego Portu Wojennego i Schroniska dla Rybaków przyjmuje się 29 maja 1921 roku. Tego dnia odbyła się uroczystość poświęcenia niedawno rozpoczętych robót portowych. Natomiast, 29 maja 2021 roku odbędzie się uroczystość odsłonięcia pomnika Tadeusza Wendy, na końcu pirsu Mola Rybackiego przy ul. Arkadiusza Rybickiego.

Maj 2021

• 13 V 2021, godz. 17:00 – [online] Perły – wykład dr. hab. Jacka Friedricha Dom Marynarza. Od modernizmu do socrealizmu
• 15 V 2021, godz. 11:00 – Wykrywacze detalu – terenowa gra miejska dla dzieci w wieku 6 – 12 lat z opiekunem
• 19 V 2021, godz. 17:00 –Mocne Uderzenie – spotkanie z Piotrem Metzem z cyklu Historia Rock’n’Rolla: Big Bit Walickiego
• 20 V 2021, godz. 11:00 – Czas na relaks – spacer po Gdyni dla seniorów i seniorek w ramach Klubu Doborowego Towarzystwa
• 28 V 2021, godz. 16:00 – [online] Miastowi – wirtualne oprowadzanie po wystawie „Janusz Kaniewski. Polskie Projekty Polscy Projektanci” w ramach cyklu Znamy się!
• 29 V 2021 – odsłonięcie pomnika Tadeusza Wendy na końcu pirsu Mola Rybackiego przy ul. Arkadiusza Rybickiego w Gdyni

[english below]

12. Baltic Mini Textile Gdynia 2022

Temat: NATURA

Deadline: 31 października 2021 (data doręczenia)

Baltic Mini Textile Gdynia jest konkursem organizowanym przez Muzeum Miasta Gdyni co trzy lata dla artystów profesjonalnych z kraju i zagranicy.

Celem Konkursu jest przegląd współczesnych poszukiwań twórczych w dziedzinie miniatur tkackich realizowanych w dowolnej technice, wyłonienie najlepszych 50 prac i pokazanie ich na wystawie pokonkursowej w Muzeum Miasta Gdyni.

Warunki uczestnictwa w Konkursie

W Konkursie mogą wziąć udział wyłącznie artyści profesjonalni z kraju i zagranicy – absolwenci uczelni artystycznych.

Jeden autor może zgłosić do Konkursu nie więcej niż trzy miniatury tkackie [prace]. Każda miniatura wymaga oddzielnego zgłoszenia.

Maksymalny wymiar prac wraz z oprawą wynosi 20 x 20 cm, dla obiektów przestrzennych 20 x 20 x 20 cm. Temat obowiązujący w tej edycji konkursu to NATURA.

Pisemnego zgłoszenia do udziału w Konkursie dokonuje autor pracy, zgodnie ze wzorem Karty uczestnictwa stanowiącym załącznik nr 1 do Regulaminu. Do czytelnie wypełnionej Karty uczestnictwa należy dołączyć zdjęcia prac, maksymalnie 3 zdjęcia jednej pracy.

Kartę uczestnictwa należy przesłać na adres mailowy Organizatora: 12bmtg@muzeumgdynia.pl

Jury na podstawie nadesłanych zdjęć dokonuje wstępnej oceny walorów artystycznych prac oraz wybierze 50 prac do konkursu finałowego. Finaliści zostaną poinformowani o wyniku obrad Jury pocztą elektroniczną i są proszeni o dostarczenie pracy na adres Organizatora.

Data nadsyłania formularzy zgłoszeniowych: 31 października 2021 (data doręczenia)

I etap konkursu: 15 listopada 2021

Data nadsyłania prac: 15 stycznia 2022 (data doręcznia)

II etap konkursu: 31 stycznia 2022

Wernisaż: 8 kwietnia 2022

Wystawa w Muzeum Miasta Gdyni: 9 kwietnia – 28 sierpnia 2022

Dodatkowe informacje: Anna Śliwa a.sliwa@muzeumgdynia.pl, +48 58 662-09-41, +48 734-142-487

Pliki do pobrania:

• BMTG regulamin PL 2022
• BMTG-Karta-uczestnictwa-2022

Call for Entry

12 Baltic Mini Textile Gdynia 2022

Theme: NATURE

Deadline: 31^st October 2021 (receive)

Baltic Mini Textile Gdynia is organised by Gdynia City Museum every third year for professional artists from Poland and abroad.

The Competition is organised as a review of contemporary practice in the field of textile miniatures made in various techniques in order to select the best 50 works and present them at a post-competition exhibition at Gdynia City Museum.

Conditions for participation in the Competition

Only professional artists from Poland and abroad – graduates of art schools – will be accepted for the Competition.

One author can submit to the Competition up to three textile miniatures [works]. Each textile requires a separate entry.

The maximum size of the framed works is 20 x 20 cm, for spatial objects 20 x 20 x 20 cm. The theme defined for this edition is NATURE.

The written submission to the Competition should be made personally by the author, on the Submission Card. The legibly filled Card should be submitted together with pictures of works, up to 3 pictures of each work.

The Submission Card should be sent to the Organiser’s mail address: 12bmtg@muzeumgdynia.pl

On the basis of photographs submitted to the competition the Jury will make a preliminary assessment of the artistic quality of the works, as well as select 50 works for the final competition. Finalists will be informed of the decision of the Jury via email or telephone and will be asked to deliver the works to the address of the Organiser.

The submission closing date: 31^st October 2021 (receive)

The first stage of the Competition: 15^th November 2021

The delivery of works closing date: 15^th January 2022 (receive)

The second stage of the Competition: 31^st January 2022

Opening of the exhibition: 8^th April 2022

Exhibition at Gdynia City Museum: 9^th April – 28^th August 2022

For additional information contact: Anna Śliwa a.sliwa@muzeumgdynia.pl, +48 58 662-09-41, +48 734-142-487

Download:

• BMTG-submission-card-2022
• BMTG-regulamin-EN-2022

„Miniatura powinna być zwięzła, skrótowa, swoją małą formą zaintrygować widza, skłonić go do podejścia bliżej, przyjrzenia się, co tam się w tym małym organizmie ciekawego dzieje i tu powinien nastąpić element zaskoczenia. Tam się toczy jakaś opowieść, anegdotka, cząstka prywatnej opowieści, cząstka prywatnej mitologii”. Włodzimierz Cygan

Miniatura tkacka to gatunek tkaniny artystycznej, który charakteryzuje się niewielką formą. Praca nie powinna przekraczać 20 x 20 cm. Dzieło nie musi powstawać na krośnie, gdyż samo zastosowanie przeplotu (wątek / osnowa), lub wykorzystanie włókna jako surowca, wystarczy, by zakwalifikować je jako tkackie. Z biegiem czasu artyści zaczęli zacierać granicę między miniaturą tkacką a innymi gatunkami (rzeźba, assemblage, malarstwo), wykorzystując przy tym cały repertuar materiałów (plastikowe rurki, glina, guziki, grafika cyfrowa, fotografia) i autorskich technik. Niektóre rozwiązania artystyczne są brawurowe, przewrotne, budzą w widzu konsternację a jednocześnie – ciekawią go, zapraszają do interakcji, zachęcają, aby przypatrzył się bliżej „snutym” przez nie opowieściom.

Zaintrygowanie widza za pomocą małogabarytowego obiektu stanowi spore wyzwanie, wymaga syntetycznego myślenia, operowania skrótem i zwięzłą formą, testuje także kreatywność twórców.

Miniatura tkacka „Tkać czy nie?” Włodzimierza Cygana została wykonana z lnu. Praca ta, o  wymiarach 12 x 8 cm, ma kształt przestrzennego, misternie wytkanego znaku zapytania. Co ciekawe, wytkany jest nie tylko sam znak, ale również jego cień – mamy tu zatem do czynienia z materializacją „niematerialnego”, nieuchwytnego i nietrwałego. Tytuł zawiera w sobie element paradoksu, gdyż samo dzieło stanowi jednocześnie odpowiedź na nurtujące artystę wątpliwości. Jest to jednocześnie bardzo ciekawy przykład artystycznego eksperymentu – artysta odchodzi od płaskiej formy gobelinu, prowadzi osnowę po łuku, otrzymując przestrzenną, rzeźbiarską formę.

Urodzony w 1953 roku, Włodzimierz Cygan ukończył Akademię Sztuk Pięknych im. Wacława Strzemińskiego w Łodzi . Tytuł naukowy profesora uzyskał w roku 2002. W okresie 1994–2008 kierował Pracownią Tkaniny Artystycznej w ASP w Gdańsku. Od roku 2008 piastuje stanowisko kierownika III Pracowni Druku na Wydziale Tkaniny i Ubioru ASP w Łodzi. Ma w swoim dorobku wiele wystaw zbiorowych i indywidualnych. Za swoją artystyczną twórczość uzyskał szereg nagród, w tym Grand Prix na II Międzynarodowym Biennale Tkaniny Artystycznej w Krośnie(2002), Grand Prix na XII Międzynarodowym Triennale Tkaniny Artystycznej w Łodzi (2007), medal Związku Artystów Polska Sztuka Użytkowa oddziału łódzkiego na 8 Międzynarodowym Triennale Tkaniny w Łodzi (1995) oraz nagrodę I.W.S. na II Międzynarodowym Konkursie Tkaniny w Kioto (1989). Obecnie prowadzi Pracownię Architektury Tekstyliów w Instytucie Architektury Tekstyliów Politechniki Łódzkiej.

Miniatura tkacka „Tkać czy nie?” otrzymała wyróżnienie podczas 9. edycji konkursu Baltic Mini Textile Gdynia (wcześniej Międzynarodowego Nadbałtyckiego Triennale Miniatury Tkackiej)w 2013 roku. Organizatorem tego konkursu, który stwarza okazję do ciekawych, eksperymentów z tkaniną artystyczną jest Muzeum Miasta Gdyni.

W Muzeum Miasta Gdyni znajduje się kolekcja ponad 300 miniatur tkackich. Zostały one przekazane w darze przez uczestników konkursu. Od maja 2021 przez niemal 2 lata wybrane miniatury tkackie ze zbiorów naszej placówki, w ramach współpracy z Warwick Art Gallery, będą prezentowane w australijskich galeriach. W tym roku ogłaszamy też nabór do 12. edycji konkursu Baltic Mini Textile Gdynia, z naturą jako tematem przewodnim.

Gabriela Zbirohowska-Kościa

Zbliżają się święta, inne niż te, do których przywykliśmy. Nasza nowa normalność rozgrywa się w Internecie. Przenieśliśmy wszystkie działania do wirtualnej rzeczywistości i wiele wskazuje na to, że będziemy musieli pozostać tam na dłużej. Czekając na moment otwarcia siedziby Muzeum Miasta Gdyni z dumą śpieszymy donieść, że na stronie sklepu (sklep.muzeumgdynia.pl) pojawiło się nasze nowe dziecko. Album „Druga Fala” bo o nim mowa, to nowa edycja kultowego wydawnictwa muzycznego „Fala II” z klasycznymi utworami Trójmiejskiej Sceny Alternatywnej lat 80. XX wieku.

Lista wydarzeń:

• 9 IV 2021, godz. 16:00 – [online] Znamy się! Czym skorupka za młodu – wirtualne oprowadzanie po wystawie Janusz Kaniewski. Polskie Projekty Polscy Projektanci
• 15 IV 2021, godz. 11:00 – [online] Co słychać? – spotkanie online z pracownikiem Radmoru dla seniorów i seniorek w ramach Klubu Doborowego Towarzystwa
• 17 IV 2021, godz. 11:00 – Muzeum w terenie – gdyńska gra miejska dla dzieci w wieku od 6 do 12 lat wraz z opiekunem
• 23 IV 2021, godz. 16:00 – [online] Znamy się! Detal w architekturze – wirtualne oprowadzanie po ulicy Słupeckiej
• 24 IV 2021, godz. 14:00 – [online] Dostępna sobota – spotkanie z pracownikiem Radmoru tłumaczone na Polski Język Migowy
• 29 IV 2021, godz. 17:00 – [online] Perły – wykład dr. hab. Jacka Friedricha Dom Marynarza. Od modernizmu do socrealizmu

Powołane przez Polskie Towarzystwo Wydawców Książek jury 60. Konkursu Najpiękniejsze Książki Roku 2019 przyznało nagrodę Pawłowi Borkowskiemu za projekt graficzny katalogu Barbara Hoff, który towarzyszył wystawie „Barbara Hoff. Polskie Projekty Polscy Projektanci”.

Projekt graficzny: Grupa PROJEKTOR Joanna Jopkiewicz & Paweł Ł. Borkowski

Format pubikacji 240 x 330 mm. Oprawa twarda, szyto-klejona z zastosowaniem czarnych nici. Uszlachetnienia hot-stampingiem i sitodrukiem.

Latarki od wieków oświetlały nam drogi, pomieszczenia, jak i pomagały w kierowaniu ruchem drogowym. Na przestrzeni lat zmieniał się ich wygląd oraz zastosowane technologie. Różniły się od siebie wielkością – od małych, stawianych na stołach, po wielkogabarytowe lampy uliczne – oraz źródłem zasilania. Były używane w gospodarstwie, przemyśle czy też kolejnictwie.

W drugiej połowie XIX wieku niemiecki fizyk Friedrich Wöhler odkrył węglik wapnia – karbid. Zauważył, że podczas połączenia wody z karbidem, w wyniku reakcji chemicznej, wydziela się gaz palny – acetylen. Od tego czasu zaczęto konstruować acetylenowe lampy, czyli tzw. karbidówki, które miały za zadanie poprawić warunki pracy górników czy kolejarzy. Największą popularność zyskały przenośne latarki karbidowe. Jedną z nich przekazano do naszych zbiorów w 2011 roku. Jest to niemiecka latarka kolejowa z czasów II wojny światowej, którą znaleziono na terenie naszego miasta. Takie przedmioty, jak ta latarka, mogły być świadkiem niezwykłych historii.

Obiekt został wykonany z bakelitu. Istotną zaletą tego tworzywa jest niepalność i nierozpuszczalność. Do jego odkrycia przyczynił się, na początku XX wieku, belgijski przemysłowiec Leo Hendrik Beakeland. Bakelit często wykorzystywano do konstrukcji lamp karbidowych, służył też jako materiał izolacyjny w przemyśle elektrotechnicznym.

Obudowa latarki, o gładkiej fakturze, ma liczne wzory – można zauważyć różnego rodzaju kształty przypominające np. linie papilarne. Obiekt składa się z dwóch części – cylindrycznej podstawy i korpusu w formie sześcianu. Podstawę latarki przeznaczono na zbiornik karbidu. W obiekcie uwzględniono trzy otwory w ściankach, w których umieszczono przeszklenia. Szybka znajdująca się z przodu latarki jest czerwona, natomiast dwie pozostałe, boczne, są przezroczyste. Przednia ścianka jest ruchoma, otwierana, umocowana na zawiasach. Do przenoszenia latarki służył ruchomy uchwyt zamocowany w górnej części latarki. Palnik wewnątrz urządzenia opatrzony był lustrzanym reflektorem rozpraszającym światło.

Można spostrzec, że na tylnej ściance latarki, na aluminiowym uchwycie, został wybity orzeł III Rzeszy wraz z sygnaturą „WaA 14 F”. Co ciekawe, Niemcy podczas II wojny światowej nie posługiwali się pełnymi nazwami producentów, ponieważ chcieli ochronić zakłady przemysłowe, które produkowały sprzęt wojenny – objęte były tajemnicą państwową.

Latarka kolejowa nie tylko oświetlała drogi i wagony kolejowe, służyła też do kierowania ruchem drogowym. W książce Przepisy Ruchu (FV), wydanej przez Dyrekcję Kolei Rzeszy w 1943 roku, pisano: „Wysłani pracownicy, którzy gdy jest ciemno i przy nieprzejrzystym powietrzu, mają ze sobą latarkę ręczną z czerwonym światłem, podają zbliżającemu się pociągowi sygnały _<<Stój_>> (…)”.

Możliwe, że nasz eksponat nosi historię człowieka, część jego losu, który nie jest nam znany. Być może należał on do nastawniczego stacji, który codziennie wykonywał swoją pracę. Niewątpliwie latarka kolejowa przypomina nam o czasie, który już nie wróci. Pamiętajmy, by chronić obiekty, które są, może jedynym, świadkiem historii. Odnajdźmy w nich zaginione światło.

Joanna Mróz

MMG/HM/III/2713, Latarka kolejowa, znaleziona na terenie Gdyni, 1939-1945, zbiory MMG. Fot. Leszek Żurek