Zbiory
Zbiory zgromadzone przez Muzeum Miasta Gdyni odzwierciedlają zażyłą relację między Gdynią a morzem. Duża część eksponatów obrazuje wpływ żywiołu na życie poszczególnej jednostki, miasta, regionu, a wreszcie całego kraju. Stanowią świadectwo powstania portu i przemiany wsi w nowoczesne miasto. Dają możliwość wglądu w takie aspekty życia społecznego, jak kultura, sport, oświata – ze szczególnym uwzględnieniem dwudziestolecia międzywojennego, czyli okresu najbardziej intensywnego rozwoju miasta. Ilość zbiorów Muzeum Miasta Gdyni nieprzerwanie rośnie. Obecnie zbiory historyczne i artystycznie liczą łącznie 63184 jednostek, księgozbiór naukowy zaś to 11226 woluminów.
Bardzo poważne zwiększenie się ilości zgromadzonych obiektów od chwili powstania Muzeum jest miarą życzliwości społeczności lokalnej, która w postaci darowizn przekazuje Muzeum obiekty wartościowe pod względem historyczno-dokumentacyjnym oraz artystycznym. Jest to również miara aktywności zespołu Muzeum, który poprzez umiejętne działania promocyjne, aktywne poszukiwania oraz realizowane zakupy pozyskuje nowe obiekty. Zadaniem zespołu jest również opracowanie naukowe każdego z pozyskanych przedmiotów. Dzięki temu dziesiątki tysięcy obiektów stały się źródłem wiedzy o przeszłym i aktualnym życiu miasta i jego mieszkańców.
Celem projektu „Gdynia w sieci” jest digitalizacja zbiorów Muzeum Miasta Gdyni i ich udostępnienie szerokiemu gronu odbiorców. Projekt umożliwił stworzenie infrastruktury technicznej do digitalizacji, opracowanie i archiwizację zbiorów w formie cyfrowej oraz udostępnienie obiektów w atrakcyjnej formie poprzez wirtualne muzeum i interaktywną mapę Gdyni.
Wizerunki obiektów udostępnione na stronie „Gdynia w sieci” stanowiące zasób Wirtualnego Muzeum Miasta Gdyni i udostępniane są na licencji wskazanej na karcie każdego z obiektów.
Wysokiej rozdzielczości wizerunki obiektów i zdjęcia udostępnia się na podstawie wniosku, który należy złożyć w sekretariacie Muzeum Miasta Gdyni lub przesłać pocztą na adres Muzeum.
Muzeum Miasta Gdyni nie udostępnia wizerunków obiektów, do których nie przysługują mu prawa autorskie umożliwiające swobodne dysponowanie wizerunkiem chronionego dzieła sztuki.
Adres strony GDYNIA W SIECI:
http://gdyniawsieci.pl/
Kontakt w sprawie składania wniosków i udostępnienia wizerunków:
http://gdyniawsieci.pl/kontakt/
Projekt jest współfinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura cyfrowa”.
Muzeum Miasta Gdyni posiada 42213 fotografii oryginalnych i reprodukcji, pocztówek oraz negatywów o tematyce związanej z portem oraz życiem miasta i jego mieszkańców. To najliczniejsza grupa obiektów w zbiorach Muzeum. W swoich zbiorach posiadamy m.in. 72 albumy fotograficzne. Na uwagę zasługują przede wszystkim dwa z nich: album gdyńskiej pracowni fotograficznej „Foto-Elite” ze zdjęciami przedstawiającymi stan budowy portu w 1929 r. oraz dedykowany ministrowi Eugeniuszowi Kwiatkowskiemu album Jana Bułhaka, obrazujący prace portu i jego zniszczenia w 1946 r.
W zbiorach Działu Historycznego MMG znajduje się również zespół około 4000 fotografii z okresu okupacji – zdjęcia przedstawiają gdyńskie budynki zinwentaryzowane przez Niemców.
Ciekawy zbiór stanowi zespół około 2500 negatywów celuloidowych i szklanych. Wśród nich należałoby wymienić ponad 630 negatywów autorstwa Henryka Poddębskiego, pokazujących port i miasto w latach 30. XX w. Gdynię z przełomu lat 40. i 50. XX w. obrazuje z kolei ponad 600 negatywów celuloidowych Bolesławy i Edmunda Zdanowskich, gdyńskich fotografików. Około 200 negatywów Floriana Staszewskiego prezentuje żaglowiec ZHP „Zawisza Czarny” i jego dowódcę gen. Mariusza Zaruskiego oraz miasto i port tuż po zakończeniu II wojny światowej. Warto również wspomnieć o 95 negatywach stereoskopowych, autorstwa Wacława Schulza, z których wykonywano zdjęcia do fotoplastykonów.
Pokaźną część zbioru stanowi około 3 tys. pocztówek, w tym bardzo rzadko spotykane karty przedstawiające obraz Gdyni sprzed 1920 r.
Dział Dokumentacji otrzymał wiele fotografii od osób prywatnych. Na ogół przedstawiają one ich przodków w różnych sytuacjach życia codziennego: przy pracy, podczas spacerów, uroczystości kościelnych, świąt państwowych czy spotkań rodzinnych.
Zgromadzony w Dziale Historycznym zbiór, ogólnie nazywany zbiorem zabytków kultury materialnej obejmuje 4963 jednostek. W jego skład wchodzą różnego rodzaju obiekty, począwszy od prostych przedmiotów codziennego użytku, aż po wielkogabarytowe, skomplikowane urządzenia. Trzon zbioru stanowią przedmioty gospodarstwa domowego (naczynia, sztućce, urządzenia kuchenne, sprzęt audiowizualny) oraz meble. Zgromadzono także pokaźną kolekcję odzieży (głównie damskiej) i bielizny, która wielokrotnie wystawiana była w polskich muzeach. Ponadto Muzeum posiada bardzo duży zbiór serwet i obrusów (tkanych, wyszywanych i szydełkowanych). Na uwagę zasługuje także kolekcja mundurów marynarki handlowej, wojennej oraz wojsk lądowych, w tym letni mundur oficera marynarki handlowej z ok. 1939 r., tzw. battle-dress z 1943 r. żołnierza 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka oraz cztery mundury LWP z przełomu lat 40. i 50. XX w.
Ważne miejsce w zbiorach muzealnych zajmują również kolekcje. Wśród nich wyróżnić można m.in. zespoły obiektów związanych z:
– gdyńskim bractwem kurkowym (ordery, odznaki oraz strzelba);
– Józefem Piłsudskim i odzyskaniem niepodległości w czasie I wojny światowej (liczne odznaki i plakiety);
– Józefem Hallerem i jego Błękitną Armią oraz powrotem Pomorza do Polski w 1920 r.;
– projektantem i naczelnikiem budowy portu inż. Tadeuszem Wendą;
– wicepremierem i ministrem prof. Eugeniuszem Kwiatkowskim;
– kapelanem Solidarności ks. Hilarym Jastakiem;
– gdyńskimi malarzami, Maksymilianem Kasprowiczem i Wacławem Szczeblewskim.
W skład kolekcji kultury materialnej wchodzą również:
– dewocjonalia ze Świętej Góry w Chyloni z okresu od XVII do XX w.;
– liczne sztandary i proporce organizacji i zakładów pracy z terenu Gdyni z lat 1929-1990;
– odznaczenia państwowe, pamiątkowe i organizacyjne z lat 1892-2000;
– naczynia z gdyńskich restauracji (m.in. Hotel Grzegowski, Polska Riviera, Cukiernia Tutkowski, SIM, Hotel Słupski, Fangrat) oraz polskich statków pasażerskich (m.in. zaprojektowane przez Julię Keilową naczynia z transatlantyku m/s Piłsudski).
Drugą co do wielkości grupę obiektów, jakie posiada Muzeum Miasta Gdyni stanowią dokumenty życia społecznego, których liczba wynosi 12624. Dokumenty te podzielić można na kilka grup.
Dokumenty osobiste
Zbiór tworzą dokumenty osobiste mieszkańców miasta z różnych lat: dowody osobiste, metryki chrztu i ślubu, potwierdzenia zameldowania, prawa jazdy, paszporty, pozwolenia na broń, dyplomy, legitymacje odznaczeń, świadectwa szkolne, ulotki, afisze, plakaty itp., a także dokumenty firm i instytucji, urzędów, szkół, stowarzyszeń i organizacji działających na terenie dzisiejszego miasta i portu. Obrazują zarówno życie społeczne, zawodowe, jak i kulturalne czy sportowe. Czasami są to pojedyncze druki (zaproszenia, legitymacje partyjne, dyplomy osiągnięć sportowych, ulotki itp.), a czasami całe zespoły obiektów dotyczących konkretnej osoby, instytucji czy inwestycji. Na uwagę zasługuje tu m.in. spuścizna po projektancie i budowniczym gdyńskiego portu, inżynierze Tadeuszu Wendzie, podarowana przez jego syna. Obok projektów, rysunków i planów autorstwa Wendy, znalazły się tu również dokumenty osobiste, takie jak legitymacje, świadectwa pracy, dyplomy, listy gratulacyjne oraz sprawozdania i protokoły w sprawie budowanego portu. Córka inżyniera Eugeniusza Kwiatkowskiego, twórcy polskiej gospodarki morskiej, ofiarowała jego dokumenty osobiste, m.in. dyplom inżynierski czy legitymacje przynależności organizacyjnej. Muzeum posiada również bardzo wartościowy zbiór dokumentów związanych z osobami Wacława Szczeblewskiego i założonej przez niego Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych, Franciszka Kortasa i Piotra Cieślawskiego (nauczycieli szkół powszechnych), Maksymiliana Kasprowicza (gdyńskiego malarza), Jadwigi Titz-Kosko (lekarki), czy Kazimierza Demela (biologa i badacza morza).
Telegramy i karty dań
Ciekawą grupę zbiorów stanowią telegramy okolicznościowe – choć nie zawierają one treści ważnych historycznie, stanowią interesujące świadectwo życia społecznego. Ważnym i równie ciekawym jest zbiór kart dań z polskich transatlantyków pływających po całym świecie w latach 30. XX w. oraz po II wojnie światowej.
Plakaty, ulotki i afisze
W ramach zbioru dokumentów można wydzielić obszerną kolekcję plakatów i afiszy obrazujących życie kulturalne i sportowe Gdyni w okresie od lat 30. XX w. do czasów nam współczesnych. Wśród nich większy ciąg tworzą afisze klubów sportowych (M.Z.K.S. Arka, R.K.S. Gdynia Bałtyk) oraz plakaty filmowe i teatralne. Nie do przecenienia są afisze i obwieszczenia dotyczące wydarzeń istotnych dla lokalnej społeczności: śmierci gen. Orlicz-Dreszera, wysiedleń gdynian w październiku 1939, mordu dwóch szesnastolatków na Obłużu w czasie II wojny światowej, wydarzeń grudniowych, stanu wojennego oraz rozporządzenia regulujące życie codzienne w nowej rzeczywistości Polski Ludowej.
Zbiory kartograficzne
Zbiory kartograficzne Muzeum nie są wydzielone z ogólnych zasobów działu, nie posiadają odrębnych ksiąg inwentarzowych. Obecnie jest to zespół około 700 obiektów. Zgodnie z profilem Muzeum gromadzono przede wszystkim mapy i plany dotyczące Gdyni i jej szeroko pojmowanych okolic. Wyłania się z nich obraz rozwoju miasta począwszy od XVII w. do czasów współczesnych. W naszych zbiorach znajdują się zarówno plany Gdyni, jak i poszczególnych dzielnic, a nawet konkretnych budynków, także tych już dawno nieistniejących (np. Kino Czarodziejka). Posiadamy plany drukowane w lokalnych zakładach, takich jak Zakłady Graficzne Alfons Szczuka, Drukarnia Express, czy wydawane dzięki finansowemu wsparciu miejscowych organizacji i firm: Związku Oficerów Rezerwy w Gdyni, Księgarni Winnickiego.
Jednym z ciekawszych nabytków Muzeum w ostatnim okresie jest dar ponad 100 projektów architektonicznych gdyńskich budynków z lat 20. XX w., pochodzących z pracowni Władysława Madeły.
Najbogatszy zbiór stanowią projekty, rysunki i plany przedsięwzięcia, które było siłą napędową powstania miasta: gdyńskiego portu. Dokumenty obrazują proces jego przemian od początku lat 20. do końca lat 80. XX w. Muzeum posiada plany ogólne i sytuacyjne przedstawiające rozwój przestrzenny portu, rysunki techniczne mostów, wiaduktów, poszczególnych budynków portowych np. Chłodni Portowej, Magazynów Bawełny, projekty konfiguracji basenów, plany batymetryczne. Do najcenniejszych należy zbiór 41 planów, szkiców i rysunków projektanta portu, inż. Tadeusza Wendy, z jego cennymi uwagami, adnotacjami na licu i odwrocie obiektów.
W zasobach Muzeum znajdują się również liczne mapy z okresu II Rzeczypospolitej opublikowane przez wiodące ośrodki wydawnicze: lwowski („Książnica-Atlas”) oraz warszawski (m.in. Wojskowy Instytut Geograficzny), których dokonania stawiały polską kartografię na najwyższym poziomie międzynarodowym.
Obrazy, grafiki, matryce graficzne
Najliczniejszy zbiór wśród ponad 3300 dzieł zgromadzonych w Dziale Sztuki MMG, stanowi malarstwo i grafika. Obejmuje on około 2100 obiektów, powstałych głównie w XX wieku. Gromadzone prace tematycznie związane są z miastem, jego historią i kulturą. Stanowią nie tylko wizualne świadectwo o zmieniającym się wyglądzie miasta, ale ukazują też piękno nadmorskich pejzaży. Stale uzupełniana kolekcja zawiera w swoim składzie obrazy kilkudziesięciu malarzy przedwojennych i współczesnych, w tym najbardziej znanych polskich marynistów: Mariana Mokwy, Antoniego Suchanka i Henryka Baranowskiego. Pokaźną grupę obiektów stanowią prace artystów związanych z Gdynią: Kazimierza Śramkiewicza, Kazimierza Ostrowskiego, Marii Zabłockiej, Marii Wlazłowskiej-Epstein, Jana Gasińskiego, Konstantego Gorbatowskiego, Zbigniewa Kosmali, Zbigniewa Szczepanka, Stanisława Rolicza oraz Stanisława Katzera. Ważnym na tym tle zespołem jest bogaty dorobek Wacława Szczeblewskiego i uczniów Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych, pierwszej szkoły plastycznej w Gdyni, którą artysta przeniósł z Grudziądza w 1933 roku.
W 1987 roku, na podstawie decyzji prezydenta Gdyni, do zbiorów Muzeum została włączona spuścizna po gdyńskim artyście Maksymilianie Kasprowiczu. Kolekcja Działu Sztuki wzbogaciła się wówczas o niemal sześćset obiektów, w tym: obrazy olejne, rysunki, szkice z podróży, kolaże, prace wykonane techniką własną, grafiki oraz klocki drzeworytnicze. Dzięki pozyskanemu przekazowi Muzeum Miasta Gdyni posiada obecnie największy w Polsce zbiór prac Kasprowicza reprezentujący każdy z etapów biografii artystycznej malarza.
W 2011 roku malarka Adela Szwaja podarowała Muzeum Miasta Gdyni ponad sześćdziesiąt prac, w tym dwadzieścia pięć obrazów olejnych, dających możliwość zapoznania się z obszernym przekrojem twórczych dokonań artystki.
Medale
Zdecydowana większość spośród około 1000 medali pozostających w zbiorach Muzeum powstała w ubiegłym stuleciu. Ich różnorodna tematyka sprawia, że są także ciekawym źródłem historycznym. Dużą część zbioru stanowią medale wydawane przez przedsiębiorstwa mające swoją siedzibę w Gdyni, najczęściej działające w gospodarce morskiej oraz inne, związane z bogatym życiem miasta.
Tkaniny
W Muzeum Miasta Gdyni znajduje się liczący około 50 sztuk zbiór współczesnych tkanin, w tym gobelinów gdyńskich artystów, między innymi Aleksandry Bibrowicz-Sikorskiej, Bernardy Świderskiej, Barbary Argasińskiej-Łozińskiej, Teresy Szydłowskiej. Osobną część kolekcji stanowi niemal 300 miniatur tkackich, podarowanych przez uczestników Baltic Mini Textile Gdynia, konkursu, który co trzy lata organizowany jest w Muzeum Miasta Gdyni.
Projektowanie
Muzeum Miasta Gdyni w szczególny sposób podkreśla znaczenie dorobku polskich projektantów. Zakres gromadzonych zbiorów pozwoli docelowo uzyskać szeroki przegląd dokonań w dziedzinie dizajnu: od spuścizny polskich architektów i wzornictwa przemysłowego po projektowanie w dwóch wymiarach – grafikę użytkową, plakat, ilustrację książkową. W rodzącej się kolekcji odznacza się projekt ilustracji Tadeusza Gronowskiego do książki dla dzieci autorstwa Anny Świrszczyńskiej.
Rzeźby
Muzealna kolekcja rzeźb składa się z około 20 obiektów, wśród których wyróżniają się prace gdyńskiej rzeźbiarki Ireny Loroch.
–
Zapraszamy do zapoznania się z galerią wybranych obiektów znajdujących się w zbiorach dzieł sztuki Muzeum Miasta Gdyni.
Kliknij tutaj aby otworzyć galerię “Wybrane obiekty ze zbiorów dzieł sztuki”
Biblioteka muzealna posiada ciekawy i spójny księgozbiór, w którym gromadzona jest literatura oraz prasa fachowa tematycznie związane z dziedzinami reprezentowanymi w zbiorach placówki (m.in. z zakresu historii Polski ze szczególnym uwzględnieniem okresu II Rzeczypospolitej, kiedy Gdynia stała się nowoczesnym miastem i portem), literatura o tematyce morskiej, historycznej – w szczególności dotycząca historii i gospodarki polskiej okresu międzywojennego, prasa gdyńska i krajowa.
Zgromadzony księgozbiór to ponad 12 000 woluminów – wydawnictw zwartych, czasopism i materiałów niepublikowanych. Obok zbiorów ściśle związanych z dziejami miasta w bibliotece znajduje się też szereg wydawnictw niezbędnych do opracowania obiektów, które są gromadzone w pozostałych działach Muzeum: map, przedmiotów kultury materialnej, fotografii, obrazów, medali. Jednym z ciekawszych zespołów, jaki posiada biblioteka, jest kolekcja przewodników i informatorów gdyńskich i pomorskich ukazujących się od początku XX wieku.
Księgozbiór biblioteki jest sukcesywnie uzupełniany o nowe pozycje wydawnicze. Zbiory udostępniane są jedynie na miejscu, z wyjątkiem wypożyczeń międzybibliotecznych oraz wypożyczeń w ramach współpracy pomiędzy instytucjami kultury i naukowymi. Biblioteka dysponuje katalogiem alfabetycznym i przedmiotowym wydawnictw zwartych oraz alfabetycznym katalogiem czasopism. Od 2022 r. książki opracowywane są w bibliotecznym programie komputerowym Patron 5.2.
Biblioteka dla czytelników spoza Muzeum Miasta Gdyni dostępna jest po wcześniejszym umówieniu.
kontakt
Mateusz Kozielecki
biblioteka@muzeumgdynia.pl
tel. 58 662 09 39