Powstanie Warszawskie to temat ważny i wielokrotnie poruszany. Wystawa 75 zdjęć „Joachima” na 75. rocznicę Powstania Warszawskiego pozwoli spojrzeć na tą tematykę z perspektywy gdynianina Joachima Joachimczyka ps. „Joachim”. Brał on udział w walkach we wrześniu 1939 r. Po kapitulacji nie wrócił do Gdyni, za to w Warszawie zaangażował się w działalność konspiracyjną. Od 1942 r. służył w Biurze Informacji i Propagandy (BIP) Komendy Głównej AK. W trakcie Powstania Warszawskiego pełnił obowiązki fotografa, czego owocem było tysiące fotografii. Nie wszystkie dotrwały do dzisiejszych czasów.
Dzięki inicjatywie: Stowarzyszenia im. Bolesława Srockiego oraz Stowarzyszenia In Gremio, Społecznej Jedynki pojawiła się idea wystawy fotografii Joachima Joachimczyka. Przy wsparciu Muzeum Powstania Warszawskiego, które udostępniło fotografie oraz przy współorganizacji Urzędu Miasta Gdyni, Gdyńskiego Centrum Kultury oraz ww. stowarzyszeń pomysł nabrał realnych kształtów.
Pragniemy przedstawić Państwu wybrane 75 zdjęć „Joachima” dotyczące Powstania Warszawskiego. Doceniając szerokie spektrum tematyki zdjęć „Joachima”, wystawę podzielono na cztery sekcje: Wojsko powstańcze, Na kwaterach i w czasie, Dzień po dniu pod ostrzałem, Warszawa w ogniu oraz uzupełniającą część poświęconą autorowi fotografii.
Wystawa zdjęć mieszkańca Gdyni, który uwiecznił w kadrach tak wiele aspektów Powstania Warszawskiego, pozwoli spojrzeć na nie w sposób specyficzny ale równocześnie jak najbardziej rzeczowy i wielopłaszczyznowy.
OTWARCIE WYSTAWY: 1.08.2019, godz. 17.00
CZAS TRWANIA WYSTAWY: 1.08.2019 – 2.10.2019
MIEJSCE: Skwer Kościuszki, Gdynia
Fotografie pochodzą ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego.
Szósta wystawa z cyklu „Polskie Projekty Polscy Projektanci” w Muzeum Miasta Gdyni jest wyjątkowa. Po raz pierwszy jej bohaterką jest kobieta – i to kobieta niezwykła, projektantka mody Barbara Hoff. Jej bogata twórczość nigdy dotąd – choć trudno w to uwierzyć – nie była prezentowana na wystawie monograficznej. W Gdyni mamy okazję zobaczyć liczne, często niepublikowane, materiały archiwalne: rysunki, projekty, fotografie, filmy z pokazów, a przede wszystkim oryginalne ubrania sygnowane metką Hoffland, wypożyczone z Muzeum Narodowego w Warszawie, Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi oraz wielu kolekcji prywatnych.
Barbara Hoff to twórczyni szczególna, wymykająca się ramom tradycyjnie pojmowanej definicji projektanta, wykształconego zwykle na uczelni artystycznej czy politechnicznej. Hoff jest bowiem historyczką sztuki, a początkiem jej związków z modą nie było projektowanie, ale pisanie – swoje teksty o modzie publikowała w kultowym tygodniku „Przekrój” od 1954 roku. Dopiero po latach stała się dizajnerką z własną marką odzieżową. Jej Hoffland stał się dla milionów Polaków synonimem „modnej masówki”.
Nasza wystawa prezentuje niezwykle ciekawą drogę projektową Barbary Hoff, obejmującą swym zakresem ponad połowę XX wieku. Poznajemy ją jako trendsetterkę, czyli prekursorkę trendów. Oglądamy jej pierwsze modowe propozycje w nurcie DIY („do it yourself” – „zrób to sam/a”), w tym słynny już przepis na trumniaki, czyli najmodniejsze baleriny zrobione z tenisówek. Dostrzegamy w niej trendwatcherkę – obserwatorkę trendów, która opisując modę z ulic i wybiegów Paryża czy Londynu, w „korespondencjach własnych” dla „Przekroju” przekazywała wiedzę o tym, co aktualnie nosi się na świecie. Barbara Hoff „mignie” nam też jako fotoreporterka wyławiająca modnie ubranych studentów na ulicach Krakowa i fanów jazzu przybywających do Sopotu. Najpełniej prezentuje się jednak jako kreatorka mody i to kreatorka w pełnym tego słowa znaczeniu: nie tylko projektująca ubrania, ale także organizująca i nadzorująca cały proces „od projektu do sprzedaży”. Pojawia się wreszcie w roli stylistki modelek i modeli. Często byli to zaprzyjaźnieni z projektantką aktorzy, muzycy i tancerze. Podczas sesji mody dla „Przekroju” pozowali w prototypach „kolekcji własnych” Hoff, które następnie były sprzedawane w setkach tysięcy sztuk na stoiskach Hofflandu w Domach Towarowych „Centrum”.
Hoff, określana jako kobieta-instytucja, dyktatorka i fenomen, dla kilku pokoleń Polaków była przede wszystkim projektantką, która na przekór trudnej socjalistycznej rzeczywistości ubierała Polaków modnie, barwnie i niedrogo. Jej kultowe propozycje dla Hofflandu to nie tylko ważny rozdział w historii polskiego wzornictwa, to także część „ikonosfery codzienności” Polski lat 70., 80. I 90. XX wieku. Poznajmy Barbarę Hoff i pozwólmy zainspirować się jej pomysłami – nie tylko na modę!
Weronika Szerle – kuratorka wystawy
Modernistyczna architektura Kowna stanowi odzwierciedlenie politycznego, społecznego, ekonomicznego i kulturalnego optymizmu, charakterystycznego dla stolic nowych państw europejskich. Transformacja miasta po roku 1919, kiedy Kowno nieoczekiwanie zostało tymczasową stolicą Republiki Litewskiej, graniczyła z cudem. W ciągu niespełna 20 lat dokonała się radykalna zmiana jego tożsamości, a mieszkańcy wznieśli ponad 12 tysięcy nowych budynków, przekształcając miasto w nowoczesną, elegancką stolicę europejską.
Po II wojnie światowej, podczas sowieckiej okupacji, dziedzictwo modernistycznej architektury międzywojennego Kowna odegrało ważną rolę stając się świadectwem utraconej państwowości, symbolicznym oknem na Zachód i wzorem dla litewskich architektów. Dla dzisiejszego Kowna ta spuścizna jest istotnym wyznacznikiem tożsamości i wyrazem genius loci miasta.
Wystawa opowiada nie tylko o mieście. Porusza także tematy wciąż rodzących się i traconych nadziei, twórczych wysiłków i fascynującego, owocnego optymizmu, migracji idei i form, lokalności i wspólnoty, sztuki i wolności, wojny i ucisku. Jest opowieścią o przemianach dawnych form i idei oraz o ich związku z teraźniejszością.
ARCHITEKTURA OPTYMIZMU. FENOMEN KOWNA1918–1940
Wernisaż: 15 lutego 2019, godzina 18:00
Miejsce: Muzeum Miasta Gdyni, ul. Zawiszy Czarnego 1, Gdynia
Termin ekspozycji: 16 lutego – 17 marca 2019
Kuratorzy: Marija Drėmaitė, Giedrė Jankevičiūtė, Vaidas Petrulis
Projekt: Matas Šiupšinskas, Ieva Cicėnaitė, Linas Gliaudelis
Organizator: Litewska Narodowa Komisja UNESCO
Współorganizator: Muzeum Miasta Gdyni
Wystawa sfinansowana przez: Ministerstwo Kultury Republiki Litewskiej
Partner strategiczny: Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Litewskiej
Partner: Kaunas 2022 – European Capital of Culture
Partner: Litewski Instytut Kultury
Patronat honorowy: Honorowy Konsulat Litwy w Gdańsku
Program towarzyszący wystawie „Architektura optymizmu. Fenomen Kowna 1918 – 1940” z okazji Święta Niepodległości Litwy
16 lutego 2019
10:00 Oprowadzanie w języku angielskim po mieście szlakiem gdyńskiego modernizmu
12:00 Prezentacja modernistycznej architektury Kowna połączona z panelem dyskusyjnym „Miasto, architektura, nowoczesność: modernizm w Gdyni i w Kownie”
13:30 Promocja publikacji towarzyszących wystawie „Architektura optymizmu. Fenomen Kowna 1918 – 1940” i przewodnika architektonicznego „Kowno. XX–XXI wiek”
14:30 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Architektura optymizmu. Fenomen Kowna 1918 – 1940”
3 marca, 14:00 Oprowadzanie po wystawie
17 marca, 14:00 Oprowadzanie po wystawie
WERNISAŻ: 6 grudnia 2018 r. o godz. 18:00
TERMIN EKSPOZYCJI: 7 grudnia 2018 r. – 17 lutego 2019 r.
Dawno, dawno temu, przed czterdziestu, pięćdziesięciu laty, a może nawet jeszcze dawniej, gdy nie było mejli, sms-ów, fejsbuka i innych „mesendżerów”, ludzie posyłali sobie życzenia na tekturowych prostokątach zwanych pocztówkami. Trzeba było taką pocztówkę zapisać – najczęściej ręcznie, z rzadka na maszynie do pisania, nakleić znaczek pocztowy, pójść na pocztę i wrzucić do skrzynki na listy, a potem mieć nadzieję, że nasza karta nie zagubi się gdzieś po drodze, wśród milionów innych kart. Szczególne natężenie pocztówkowy ruch osiągał przed Bożym Narodzeniem. Wówczas przez Polskę przewalała się istna lawina świątecznych pocztówek. Były one bardzo różne: religijne i świeckie, ładne i brzydkie, publikowane przez potężne państwowe wydawnictwa i przez drobnych “prywaciarzy”, fotograficzne i graficzne. I to właśnie graficzne pocztówki zyskiwały najciekawszą formę.
W latach 60. i 70. XX wieku ich projekty opracowywali najwybitniejsi polscy ilustratorzy: Szancer, Kilian, Wilkoń, Uszacka, Truchanowska, Czajkowska, Orłowska-Gabryś, Gutsche, Heidrichowie, Jaworowski, Grabiański, Majchrzak, Pokora, Stanny, Rychlicki, Butenko i dziesiątki innych znakomitych autorów (mało kto pamięta, że od projektowania bożonarodzeniowych pocztówek pół wieku temu zaczynał swą graficzną karierę nawet Grzegorz Rosiński, dziś znany miłośnikom komiksu na całym świecie jako twórca Thorgala).
Ten bardzo ciekawy, a dzisiaj chyba nieco zapomniany rozdział w dziejach polskiego dizajnu zaprezentujemy na naszej wystawie zatytułowanej po prostu „Wesołych Świąt!” – to właśnie takim napisem opatrywano zdecydowaną większość publikowanych wówczas pocztówek. Pokażemy kilkaset wydrukowanych kart i około dwustu oryginalnych projektów. Mamy nadzieję, że ich wizualna i ikonograficzna różnorodność, pomysłowość, nieraz i humor, sprawią naszym widzom wiele przyjemności i radości.
Celem wystawy jest prezentacja 50 miniatur tkackich, wybranych przez Jury konkursu 11 Baltic Mini Textile Gdynia. Wystawa umożliwi odbiorcom obejrzenie najciekawszych i najlepszych artystycznie spośród 324 prac, zgłoszonych przez 155 artystów z całego świata.
Za szczególną wartością miniatur tkackich przemawia ich ścisłe powiązanie z kierunkami twórczych poszukiwań sztuki współczesnej. Narzucone wymogi skalowe, przy jednoczesnej dowolności tematu, zastosowanych materiałów i techniki, czynią z miniatur swoiste laboratorium, pozwalające odkrywać nowe możliwości tkaniny artystycznej. Niewielki wymiar pozwala artystom eksperymentować ze skomplikowanymi, czasochłonnymi technikami, umożliwia zastosowanie delikatnych, nietrwałych materiałów. Różnorodność autorskich technik, interesujące rozwiązania twórcze przekonują, że miniatura tkacka jest nie tylko samodzielną, ale ważną i pełną potencjału dziedziną sztuki.
Baltic Mini Textile Gdynia to konkurs organizowany w Gdyni od 1993 roku. Przez 25 lat swojego istnienia zdążył wypracować własną pozycję i znaczenie, dołączając do grona prestiżowych międzynarodowych przeglądów miniatur tkackich organizowanych w Szombathely (Węgry), Angers (Francja) i Como (Włochy). Konkurs zaistniał początkowo jako triennale, by później przekształcić się w biennale, a od 2004 r. powrócić do formuły triennalowej. Jego inicjatorką i pomysłodawczynią jest Aleksandra Bibrowicz-Sikorska, artystka z Gdyni, uprawiająca tkaninę artystyczną, malarstwo na jedwabiu, rysunek i ceramikę. Od 2001 r. konkurs zaczął też towarzyszyć Międzynarodowemu Triennale Tkaniny w Łodzi.
W gdyńskim przeglądzie brali udział artyści z całego świata: USA, Kanady, Brazylii, Meksyku, Izraela, Korei, Japonii, Australii i prawie całej Europy. Najlepsze prace wyróżniane są nagrodami: GRAND PRIX Prezydenta Miasta Gdyni, Nagrodą Marszałka Województwa Pomorskiego (zazwyczaj Nagrodę Marszałka otrzymuje ex aequo dwóch artystów) oraz Nagrodą Muzeum Miasta Gdyni. Laureat GRAND PRIX Prezydenta Miasta Gdyni nagrodzony zostaje statuetką w formie bryły bursztynu i propozycją wystawy indywidualnej podczas kolejnej edycji triennale.
Niezwykłość gdyńskiej imprezy polega na tym, że uczestnicy pozostawiają muzeum dary — swoje miniatury, z których powstała pokaźna kolekcja, licząca ponad 300 prac. W 2005 r. wybrane prace z kolekcji były prezentowane w Kilonii (Niemcy), a w 2008 r. — w Martha Gault Gallery w Slippery Rock (USA). W latach 2012–2013, dzięki współpracy z The Australian Forum for Textile Arts (TAFTA), ekspozycję można było oglądać w kilkunastu australijskich galeriach. Z kolei w ramach partnerstwa województwa pomorskiego i regionu Środkowej Frankonii miniatury z gdyńskiej kolekcji zostały zaprezentowane w Norymberdze (Künstlerhaus, 2014 r.) i Ansbach (Galeria LOFT, 2018 r.).
PATRONAT HONOROWY: Mieczysław Struk Marszałek Województwa Pomorskiego oraz Wojciech Szczurek Prezydent Miasta Gdyni.
PARTNER WYSTAWY: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Bezirk Mittelfranken
PATRONI MEDIALNI: Radio Gdańsk S.A., Trojmiasto.pl, Dziennik Bałtycki, Contemporary Lynx, TVP Kultura, TVP3 Gdańsk, Arteon, Artinfo.pl, Kurier Gdyński, Magazyn Together – rodzinna strona Trójmiasta, Klif Gdynia
Dorota Nieznalska PRZEMOC I PAMIĘĆ
Badania SRV Sektion Rassen- und Volkstumsforschung
(pamięci mojej Rodziny oraz tych, którzy w 1947 r. doświadczyli przymusowych wysiedleń podczas „Akcji Wisła”)
Głównym celem instalacji, opartej na wyjątkowych materiałach powstałych podczas II wojny światowej i znajdujących się obecnie w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, jest próba krytycznego przyjrzenia się ich dwuznacznej „naukowej” wartości i równocześnie upamiętnienie dziedzictwa kulturowego badanych w tamtym czasie regionów.
Użyte archiwalne materiały fotograficzne pochodzą z sekcji rasowo-ludoznawczej, krajoznawczej Institut für Deutsche Ostarbeit (IDO). Instytut miał w intencji Hansa Franka (Gubernatora Generalnego GG) zostać przekształcony w niemiecki uniwersytet w Krakowie. Fotografie ukazywać miały walory przyrodnicze Generalnego Gubernatorstwa, zacofanie kulturowe ziem podbitej Polski, jak również dowodzić odwiecznej niemieckiej obecności na „Wschodzie” tłumaczonej jako „niemiecka misja cywilizacyjna”.
Zrealizowany projekt jest również refleksją nad wykorzystaniem metod antropologii i etnografii, oraz historii sztuki przez narodowy socjalizm, ukazuje uwikłanie nauki w totalitaryzm, a także dwuznaczny status neutralnych i niewinnych na pierwszy rzut oka krajoznawczych i etnograficznych fotografii. Zdjęcia przedstawiające ludność łemkowską, polską, ukraińską, góralską nie różnią się przeważnie od tradycyjnej dokumentacji fotograficznej o walorze etnograficznym czy krajoznawczym. Jest jednak oczywiste, że wszystkie czynności związane z badaniem ludności na okupowanych podczas II wojny terenach, tj.: fotografie twarzy, poszczególnych części ciała, wywiady medyczne, ankiety psychologiczne, socjologiczne, antropologiczne były obowiązkowe, miały charakter przymusowy.
Instalacja składa się z obszernej, stalowej konstrukcji, symbolicznie odwołującej się do formy ikonostasu z regionu Podkarpacia. Obiekt posiada symetryczny układ ram w których znajdują się różnej wielkości cyfrowe kopie archiwaliów nadrukowane na stalową blachę. Wybrane zdjęcia pochodzą z sekcji rasowo-ludoznawczej i krajoznawczej IDO. Forma ikonostasu w tym wypadku jest odwołaniem do kultury, obyczajów, wiary Górali Ruskich, Łemków, Ukraińców. Na miejscu wizerunków świętych, apostołów, proroków umieszczone zostały wizerunki ludności wiejskiej. Gest przemieszczenia, zmiany hierarchii ma na celu upamiętnienie i skierowanie uwagi na grupy społeczne, które w wyniku działań wojennych i czystki etnicznej z 1947 r. znanej jako „Akcja Wisła”, zostały wysiedlone z obszarów Roztocza, Pogórza Przemyskiego, Bieszczadów i Beskidu Niskiego. Tym samym zagładzie uległo dziedzictwo kulturowe tych regionów.
Zrealizowano przy współpracy z Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK
Zrealizowano przy pomocy finansowej: Województwo Pomorskie
Projekt powstał dzięki współpracy z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego i Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Partnerzy medialni: Magazyn Szum, Contemporary Lynx, Gazeta Wyborcza, Nowe idzie od morza, Dziennik Bałtycki, Trojmiasto.pl
Muzeum Kinematografii w Łodzi oraz Muzeum Miasta Gdyni zapraszają na wyjątkową wystawę “Filmobcy. Marzec ’68”
Wystawa “FILMOBCY. Marzec ’68” opowiada o wpływie wydarzeń marcowych na polską kinematografię. Partnerem ekspozycji zrealizowanej z inspiracji prof. Piotra Mikuckiego, dziekana Wydziału Reżyserii, jest PWSFTviT im. Leona Schillera w Łodzi.
Rocznica wydarzeń marcowych jest ważna dla wszystkich, Polaków i Żydów, chociaż tak odmienne wydają się być nasze perspektywy. W istocie jednak nasza pamięć o tamtych wydarzeniach zbiega się dziś w tym samym punkcie.
Wzruszamy się, współodczuwamy, dzielimy się tworząc wspólnotę ludzi, którzy otwarcie rozmawiają o historii, o błędach i wypaczeniach, a nade wszystko o tym, czego można w przyszłości uniknąć.
Na ekspozycji można zobaczyć filmy ze wspomnieniami naocznych świadków wydarzeń sprzed pół wieku – absolwentów szkoły. Opowiadją: Jerzy Hoffman, Andrzej Krakowski, Krzysztof Rogulski, Andrzej Titkow, Janusz Zaorski, Michał Dudziewicz, Jerzy Matula, Leon Kelcz – naoczni świadkowie opowiadają o Marcu 1968 roku w środowisku filmowym, ze szczególnym uwzględnieniem Łodzi i Szkoły Filmowej. Na wystawie będzie można zobaczyć nie tylko relacje Filmowców, ale także oficjalne dokumenty, fotografie (często unikatowe), plakaty.
Świadectwa tamtego czasu pochodzą z archiwów PWSFTviT w Łodzi, FINA, WFDiF, WFO, łódzkiego oddziału IPN oraz zbiorów muzeum, m.in. rękopis i maszynopis „Historii sztuki filmowej” Jerzego Toeplitza, pierwszego rektora Szkoły Filmowej, własnoręcznie napisany życiorys Aleksandra Forda, odmowę przyznania paszportu Jerzemu Lipmanowi.”
Brian Griffin to wybitny fotograf oraz twórca okładek płyt najważniejszych rockowych i popowych formacji lat 80. ubiegłego wieku. Twórca przez lata fotografował zespoły i muzyków z takich nurtów jak: Post Punk, New Wave, czy New Romantic.
Materiał na wystawę został wyselekcjonowany z ponad 160 sesji. Zrealizowano je dla więcej niż 100 muzyków i artystów. Jednym z elementów wystawy są alternatywne projekty okładek formacji Depeche Mode, jednej z gwiazd festiwalu Open’er 2018. Symbole zaprojektowane przez artystę zaistniały w przestrzeniach miejskich, w tym w Gdyni, gdzie subkultura „Depeszowców” malowała je m.in. na miejskich murach. Oprócz fotografii z okładek płyt, ekspozycja obejmuje nieznane zdjęcia takich gwiazd jak Iggy Pop, Kate Bush czy R.E.M.
Oprócz fotografii z okładek płyt, ekspozycja obejmuje nieznane zdjęcia takich gwiazd jak: Iggy Pop, Kate Bush czy R.E.M. Prace Briana Griffina są swoistym oknem na minione czasy i obowiązkową pozycją dla każdego fana muzyki pop, historii kultury i fotografii. Wystawa jest przygotowana we współpracy z Międzynarodowym Festiwalem Producentów Muzycznych Soundedit. Łódzka impreza obchodzi w tym roku swoje 10-lecie.
Kuratorzy: Jacek Friedrich, Michał Miegoń, Brian Griffin
Współpraca koncepcyjna: Agata Abramowicz, Maciej Werk – Międzynarodowy Festiwal Producentów Muzycznych Soundedit
Zespół projektowy: Anna Lipińska, Mateusz Kozielecki, Robert Szymanowski, Rafał Frankowski, Tomasz Marcinkowski
Wykonanie wystawy: Omnidruk
Grafika: Krzysztof Wroński Artwork
Współpraca i użyczenie zbiorów: Międzynarodowy Festiwal Producentów Muzycznych Soundedit
„Za horyzontem”. Wspomnienia z podzielonego Bałtyku
Niedługo po zakończeniu II wojny światowej były premier brytyjski Winston Churchill wygłosił w amerykańskim Fulton słynne przemówienie. Powiedział: „Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem w poprzek kontynentu zapadła żelazna kurtyna”. Jednakże żelazna kurtyna, o której mówił, sięgała dalej na północ, aż po Zatokę Fińską.
W dzieciństwie spędzałam wakacje na Gotlandii. Na plaży często znajdowałam rzeczy wyrzucone przez fale: stare buty, butelki i kawałki opakowań z napisami w obcych językach, takich jak polski czy łotewski. Albo rosyjski, zapisany tajemniczym alfabetem. Te skrawki życia przyniesione z przeciwległych brzegów przez morze były dla szwedzkiej dziewczynki w latach sześćdziesiątych niezrozumiałymi przekazami z nieznanego świata.
Na Bałtyku żelaznej kurtyny nie było widać, jednak na pół wieku uniemożliwiła kontaktowanie się przez morze. Wystawa „Za horyzontem” stanowi próbę stworzenia miejsca spotkania dla wspomnień z brzegów podzielonego morza, z czasów, gdy nie mogliśmy się odwiedzać.
Partnerzy z krajów leżących nad Bałtykiem dostarczyli wspomnień i fotografii. W większości są to zdjęcia amatorskie, wykonane, rzecz jasna, techniką analogową. Pochodzą z czasów innych niż dziś, gdy każdy świadek czegoś niezwykłego może sięgnąć po smartfona. Czarnobiałe zdjęcia wyglądają niekiedy podobnie, niezależnie od tego, czy wykonano je na szwedzkiej Gotlandii, czy na wschodnioniemieckiej plaży. Dopiero treść wspomnień uzmysławia nam ich odmienność.
Wystawa skupia się na perspektywie życia codziennego. Nie pretenduje do bycia w pełni reprezentatywną. Można ją rozumieć jako pytanie o znaczenie zebranych wspomnień dzisiaj, gdy w basenie Morza Bałtyckiego rodzą się nowe zagrożenia.
Na wystawie zaprezentowano materiały z Muzeum Zimnej Wojny Langelandsfort, Muzeum Morskiego w Rostocku, Muzeum Morskiego we Flensburgu, Muzeum Miasta Gdyni, Muzeum Antanasa Mončysa w Połądze, Grupy Artystycznej SERDE i Aizpute, Estońskiego Instytutu Pamięci w Tallinie, Instytutu Nordyckiego Wysp Alandzkich (NIPÅ) oraz Gotlandzkiego Muzeum Sztuki w Visby. Wiele zyskałam dzięki rozmowom z przyjaciółmi z różnych państw bałtyckich oraz podczas wydarzeń artystycznych w Gotlandzkim Muzeum Sztuki w 2014 r.
Od czerwca 2017 r. do końca lata 2018 r. wystawa prezentowana jest w miejscach, w których gromadzono wspomnienia. Teksty wystawy dostępne są we wszystkich dziewięciu językach krajów nadbałtyckich. Projekt wspierany jest przez Radę Państw Morza Bałtyckiego.
(Proszę o dzielenie się wspomnieniami lub uwagami poprzez wpisy w księdze dostępnej na wystawie, lub na Instagramie #atthewatersedgebalticsea)
Hanna Sjöberg
czerwiec – wrzesień 2017 Visby, Szwecja
sierpień – październik 2017, Palanga, Litwa
wrzesień 2017 – styczeń 2018, Narva, Estonia
październik – listopad 2017, Rostock, Niemcy
styczeń – luty 2018, Åland, Finlandia
marzec – kwiecień 2018, Aizpute, Łotwa
kwiecień – czerwiec 2018, Flensburg, Niemcy
kwiecień – maj 2018, Bagenkop, Dania
lipiec – sierpień 2018, Gdynia, Polska
At the Water’s Edge / Za horyzontem
wernisaż: 13 lipca 2018, godz. 18:00
czas ekspozycji: 13.07-2.09.2018
miejsce ekspozycji: Muzeum Miasta Gdyni, sala audiowizualna
kurator: Hanna Sjöberg
koordynator: Anna Śliwa
Muzeum Miasta Gdyni od kilku już lat prezentuje twórczość artystów związanych ze sztuką książki. Pokazywaliśmy dotąd między innymi prace Adama Kiliana, Wojciecha Jakubowskiego i Józefa Wilkonia. W tym roku przybliżyć chcemy ilustratorski dorobek Andrzeja Strumiłły.
Andrzej Strumiłło (rocznik 1927), uczeń Władysława Strzemińskiego w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Uprawiał bardzo różne dziedziny artystyczne: malarstwo, grafikę, rzeźbę, rysunek i fotografię. Projektował pawilony wystawiennicze. Tworzył również poezję i pisał dzienniki. Wreszcie – projektował i ilustrował książki.
Jak wspomina sam artysta, we wczesnym dzieciństwie, pod wpływem przygód Don Kichota czytanych mu przez matkę, rysował z wyobraźni wiatraki, na Wileńszczyźnie praktycznie nieznane. Tak zaczęła się jego przygoda z ilustratorstwem, choć na pierwszą publikację trzeba było nieco poczekać. Ilustratorski debiut Strumiłły stanowiła książka dla młodzieży zatytułowana Przygody Li Ta Hai, opublikowana przez „Naszą Księgarnię” w roku 1956. Zamówienie nie było przypadkowe – wydawnictwo zwróciło się do artysty, który znał już wówczas Azję z autopsji. W związku z wystawą indywidualną zorganizowaną w Pekinie w 1954 roku Strumiłło odbył bowiem podróż po Chinach, uwiecznioną na blisko 200 rysunkach. Odtąd Azja szczególnie go fascynowała. Odwiedził między innymi Indie, Nepal, Chiny, Japonię, Tajlandię, Wietnam, Mongolię, Syrię, Turcję, Syberię i Kaukaz.
Bez wątpienia największą miłością obdarzył artysta malarstwo, jednakże i jego osiągnięcia na polu grafiki są niebagatelne. Ukazało się blisko sto pięćdziesiąt książek z jego ilustracjami lub z zaprojektowaną przez niego szatą graficzną. Ilustrował dzieła takich autorów, jak Jan Kochanowski, Hans Christian Andersen, Harriet Beecher-Stowe, Jules Verne, Joseph Conrad, Antoni Czechow, Mary Norton, Wisława Szymborska, Mieczysława Buczkówna. W latach 1982–1984 prowadził pracownię graficzną przy sekretariacie ONZ w Nowym Jorku. Po powrocie do Polski osiedlił się w Maćkowej Rudzie nad Czarną Hańczą, gdzie postawił modrzewiowy dom. Mieszka tam do dziś, poświęcając się nie tylko sztuce, ale również uprawie roli i hodowli koni.
„W pracy nad książką – wspomina artysta – zawsze czułem się zobowiązany do szacunku wobec poetyki autora, epoki i geografii. Bliższy bywałem grzechu pastiszu niż interpretacji egocentrycznej. (…) Może tylko odrobina smutku i refleksji, a także trudniejsza nieco w odbiorze ilustracja dla dzieci przypominają, że równolegle malowałem i rysowałem świat własny”.
Na wystawie w Muzeum Miasta Gdyni pokażemy kilkadziesiąt oryginalnych projektów ilustracji z kolekcji własnej autora, a także ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach, Biblioteki Narodowej w Warszawie i Słowackiej Narodowej Galerii w Bratysławie. Pamiętając o tym, że ilustratorstwo to przecież w znacznej mierze sztuka projektowa, zaprezentujemy również wybór najciekawszych publikacji książkowych z ilustracjami zaprojektowanymi przez artystę.
Tytuł wystawy: Andrzej Strumiłło. Ilustracje
Miejsce: Muzeum Miasta Gdyni, sala K1
Wernisaż: 22 czerwca 2018, godz. 18:00
Czas trwania wystawy: 22.06-2.09.2018
Kuratorzy: Jacek Friedrich, Anna Śliwa
7.07-11.11.2018, Muzeum Miasta Gdyni
WERNISAŻ: 7.07.2018, godz. 18:00
CZAS TRWANIA WYSTAWY: 8.07.2018 – 11.11.2018
MIEJSCE: Muzeum Miasta Gdyni, ul. Zawiszy Czarnego 1, Gdynia
KURATORZY: Patryk Hardziej, Agata Abramowicz, Agnieszka Drączkowska
PARTNER STRATEGICZNY WYSTAWY: PKO Bank Polski
PARTNER WYSTAWY: Centrum Designu Gdynia, Pomorski Park Naukowo Technologiczny, Teatr Miejski w Gdyni, Pan tu nie stał, drukomat, Muzeum Poczty Polskiej i Telekomunikacji we Wrocławiu, Muzeum Plakatu w Wilanowie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, traffic design, Biblioteka Narodowa, DS Smith, Wedel, Hardziej Studio,
PATRONI MEDIALNI: F5, GRAFMAG, LabelMagazine, ELLE decoration, STGU – Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej, Radio Gdańsk, Dziennik Bałtycki, Kurier Gdyński, magazyn Together, trojmiasto.pl, Design Alive.
ARCHITEKT WYSTAWY: Dominika Janicka/ AD 2012 studio
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Podczas piątej wystawy z cyklu „Polskie Projekty Polscy Projektanci”, Muzeum Miasta Gdyni zaprezentuje dorobek Karola Śliwki (ur. 1932), wybitnego grafika, autora ponad 400 znaków graficznych, które przez ostatnie 60 lat współtworzyły codzienność Polaków, kształtując ikonosferę przestrzeni publicznej. Będzie to największa do tej pory wystawa monograficzna poświęcona temu twórcy, obejmująca projekty, szkice, notatki, fotografie, obrazy i obiekty z prywatnego, nieudostępnianego do tej pory archiwum Karola Śliwki, uzupełnione o prace z instytucji i muzeów z całego kraju oraz przedmioty z kolekcji prywatnych.
Karol Śliwka był bardzo wszechstronnym twórcą. Miał w swoim dorobku projekty opakowań, okładek książek i płyt, znaczków oraz plakatów. Szczególne miejsce w jego karierze zajmują jednak znaki graficzne, stworzone m.in. dla Instytutu Matki i Dziecka, Generalnej Dyrekcji Dróg i Autostrad, Biblioteki Narodowej, firmy Adamed czy Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych. Niektóre z nich są dziś uznawane za kultowe – nie ma chyba w Polsce osoby, która nie kojarzyłaby charakterystycznej, typograficznej skarbonki PKO Banku Polskiego.
Choć wiele projektów Karola Śliwki po dziś dzień funkcjonuje w przestrzeni publicznej i w świadomości kolejnych pokoleń, to on sam jako autor wielokrotnie pozostaje anonimowy. Na wystawie oddamy więc głos Karolowi Śliwce: cytaty wybrane z rozmów z twórcą prowadzić nas będą przez kolejne etapy życia i twórczości mistrza. Pełne humoru i nostalgii historie barwnie opowiedziane przez Karola Śliwkę, pozwolą spojrzeć na pracę projektanta grafiki „od kuchni” oraz przybliżą realia kolejnych etapów jego twórczości, począwszy od PRL, przez okres transformacji ustrojowej aż do czasów współczesnych. Rozłożymy na czynniki pierwsze najbardziej charakterystyczne znaki Śliwki, analizując ich poszczególne elementy i opowiadając stojące za nimi historie i anegdoty. Zastanowimy się co sprawia, że znak jest dobry, oraz jakie elementy czynią go rozpoznawalnym. Na przykładzie autentycznych obiektów z pracowni projektanta pokażemy tradycyjny warsztat grafika: narzędzia, materiały i techniki, które dziś, w epoce wszechobecnej technologii, odchodzą w zapomnienie. Zastanowimy się, co inspiruje grafika, którego prace współkształtowały codzienność kilku pokoleń, oraz czy jego pracę należy postrzegać w kategoriach rzemiosła, czy może raczej sztuki. Wreszcie, analizując twórczość doświadczonego projektanta „z zasadami”, zapytamy o wartości, jakie może nieść ze sobą projektowanie graficzne.
WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE WYSTAWIE „KAROL ŚLIWKA. POLSKIE PROJEKTY POLSCY PROJEKTANCI”
06.07.2018 / 11:00 – 13:00 Wakacje w Muzeum: Z pamiętnika grafika – warsztaty dla dzieci do lat 12
7.07.2018 / 11:00 – 13:00 Maszynownia: Odkrywamy rodzinny znak graficzny – warsztaty rodzinne
8.07.2018 / 11:00 – 14:00 Co znaczy znak? – warsztaty (dla dzieci w wieku 9 – 15 lat) tworzenia znaków graficznych z Patrykiem Hardziejem
8.07.2018 / 14:00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie
8.07.2018 / 15:00 – 16:30 Z miłości do rzeczy, czyli o kolekcjonowaniu dizajnu – spotkanie z Damianem Dudkiem
10.07.2018 / 12:00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie
10.07.2018 / 17:00 – 19:00 Pracownia Znaku – warsztaty projektowania dla dorosłych
11.07.2018 / 17:00 – 18:30 Twórcza strona Gdyni – spacer historyczny
13.07.2018 / 11:00 – 13:00 Wakacje w Muzeum: Śliwka, czyli… – warsztaty dla dzieci do lat 12
14.07.2018 / 11:00 – 13:00 Moja zabawka – warsztaty rodzinne
20.07.2018 / 11:00 – 13:00 Wakacje w Muzeum: Kropka, kreska, pętelka – warsztaty dla dzieci do lat 12
24.07.2018 / 17:00 – 19:00 Pracownia Znaku – warsztaty projektowania dla dorosłych
27.07.2018 / 11:00 – 13:00 Wakacje w Muzeum: Grasz w zielone? – warsztaty dla dzieci do lat 12
4.08.2018 / 11:00 – 13:00 Maszynownia: Projektujemy własny znak graficzny
– warsztaty rodzinne
5.08.2018 / 14:00 Oprowadzanie kuratorskie tłumaczone na język migowy, PJM
7.08.2018 / Projektujemy LOGO – warsztaty dla młodzieży od lat 13
18.08.2018 / 14:00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie z audiodeskrypcją dla osób z niepełnosprawnością wzroku
19.08.2018 / 14:00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie
21.08.2018 / 17:00 – 19:00 Pracownia opakowań – warsztaty dla seniorów
24 – 25.08.2018 / 20:00 Nocne projektowanie – nocowanie w muzeum
26.08.2018 / 14:00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie
1.09.2018 / 11:00 – 13:00 – Maszynownia: Prezentujemy rodzinny znak graficzny – warsztaty rodzinne
6.09.2018 / 18:00 Znak w mieście – spotkanie z seniorami
16.09.2018 / 14:00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie
30.09.2018 / 14:00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie
6.10.2018 / 15:00 Czyste znaki. O identyfikacji wizualnej w gospodarce centralnie planowanej – wykład dr Agaty Szydłowskiej
14.10.2018 / 14:00 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie
„Co widzisz?” – wbrew pozorom odpowiedź na tak postawione pytanie nie jest oczywista. Patrząc na to samo, każdy może bowiem zobaczyć coś innego.
Tematem wystawy „Co widzisz?” jest patrzenie na archiwalne fotografie Gdyni.
Zapraszamy do oglądania, które jest działaniem. W przestrzeni muzeum zaaranżowaliśmy szereg sytuacji służących patrzeniu na zdjęcia na różne sposoby. Niektóre z nich wymagają użycia ciała – gestu, ruchu; inne – uwolnienia wyobraźni; jeszcze inne skłaniają do spojrzenia z niecodziennej perspektywy na to, co wydaje się oczywiste. Proponujemy proste doświadczenia, które niekoniecznie prowadzą do z góry zaplanowanych wyników.
Zbiory fotograficzne Muzeum Miasta Gdyni zawierają ponad 40 000 zdjęć.
Z kilku powodów jest to kolekcja szczególna. Po pierwsze, Gdynia, która uzyskała prawa miejskie w 1926 roku, jest jedynym dużym polskim miastem młodszym niż wynalezienie fotografii. W efekcie jej historia jest w dużym stopniu sfotografowana.
Po drugie, otwarcie w 1923 roku gdyńskiego portu tymczasowego zbiegło się z wyprodukowaniem małoobrazkowego aparatu fotograficznego Leica, który dzięki niewielkim rozmiarom oraz możliwościom technicznym, zrewolucjonizował fotografię – właśnie wtedy, gdy powstawała nowa Gdynia, zaczęła rozwijać się fotografia reportażowa, a fotografia prywatna stawała się powszechnie dostępna.
Po trzecie wreszcie, Gdynia to miasto, które jest uważane za bardzo fotogeniczne. Do fotografowania zachęcają długie, proste ulice, modernistyczna architektura, statki w porcie, ludzie na plaży, a wreszcie linia horyzontu oddzielająca niebo i morze, które w okresie międzywojennym po raz pierwszy można było sfotografować jako „polskie”.
Sposób patrzenia nie jest czymś naturalnym.
Do patrzenia służy oko – naturalny organ, część ciała. Jednak to, co widzimy, dostrzegamy lub omijamy wzrokiem, ukształtowane jest w znacznej mierze przez kulturę. Od dzieciństwa oglądamy obrazy (ilustracje, grafiki, reklamy, filmy, fotografie), które uczymy się traktować jako oczywiste i jednoznaczne – zwracamy uwagę raczej na to, co przedstawiają, niż na sposób, w jaki je skonstruowano. Szczególnie zdjęcia, które są bardzo powszechne, a zarazem często traktowane odruchowo jako „obiektywne” obrazy rzeczywistości, mają duży wpływ na to, co i jak widzimy – kształtują nasze wyobrażenia o świecie, także minionym.
Dlatego właśnie fotografia tak dobrze nadaje się do tego, aby pokazać nam mechanizmy naszego widzenia – uczynić je nieprzezroczystymi, dostrzec jako kulturowe, a nie tylko naturalne, skonstruowane, a nie neutralne, względne, a nie obiektywne. Ćwiczenie „krytycznego patrzenia” polega na przekraczaniu własnych przyzwyczajeń i patrzeniu z ukosa na to, co zwykle oglądamy wprost. W efekcie wzmacnia „krytyczne myślenie” polegające na stawianiu pytań o to, co wydaje się oczywiste i dostrzeganiu tego, co zwykle umyka uwadze. Mamy nadzieję, że doświadczenie wystawy „Co widzisz?” pozwoli nie tylko inaczej spojrzeć na fotografię, ale również – na Gdynię i jej historię.
„Co widzisz?” to wystawa, której tytułem jest pytanie – zakładamy, że podczas zwiedzania, można formułować własne obserwacje i wnioski dotyczące patrzenia na fotografię i jej interpretacji. Dzięki niecodziennemu spojrzeniu na archiwalne zdjęcia Gdyni, można również przyjrzeć się przeszłości, aby zobaczyć współczesność miasta z nieco innej perspektywy.
Kuratorka: Agnieszka Pajączkowska
Koordynatorka: Agata Abramowicz
Współpraca/Konsultacje: Agata Abramowicz, Anna Lipińska, Dariusz Małszycki, Tomasz Sosnowski, Weronika Szerle, Michał Miegoń
Projekt aranżacji wystawy: Grupa GDYBY
Projekty graficzne: Anita Wasik
Wystawa „Co widzisz?” to również szereg działań przygotowanych przez Ośrodek Edukacji Muzeum Miasta Gdyni oraz Dział Historyczny. Warsztaty, prelekcje, oprowadzania kuratorskie pozwolą doświadczyć różnych możliwości interpretowania fotografii.
Wydarzenia towarzyszące wystawie „Co widzisz?”
03.03.2018 – „Ślady fotografii” – rodzinne warsztaty projektowe – odbijanie fotografii na szkle
06.03.2018 – Muzealna pracownia seniora: „Laboratorium fotografii” – warsztaty dla Seniorów
09.03.2018 – „Dawniej i dziś” – spacer historyczny
18.03.2018 – „Spójrz! Co widzisz?” – akcja społeczna
19.03.2018 – Fotografia z białym niedźwiedziem
05.04.2018 – Wernisaż wystawy „Co widzisz?”
07.04.2018 – „Co widzisz? Niebo!” – rodzinne warsztaty ornitologiczne
08.04.2018 – Oprowadzenie kuratorskie po wystawie „Co widzisz?”
10.04.2018 – Muzealna pracownia Seniora: „Laboratorium fotografii” – warsztaty dla Seniorów
12.04.2018 – „Dawniej i dziś” – spacer historyczny
13.04.2018 – „Rozkoduj Gdynię!” – gra miejska
18.04.2018 – „Ino-mig” – szkoła języka migowego
19.04.2018 – „Zdjęcie jako źródło historyczne na podstawie fotografii portu gdyńskiego autorstwa Romana Morawskiego” – wykład Dariusza Małszyckiego
21.04.2018 – Oprowadzanie po wystawie „Co widzisz?” dla osób z niepełnosprawnością wzroku
26.04.2018 – „Czar fotografii w powojennej Gdyni na podstawie historii zakładu Foto Miruś”. Spotkanie z Elżbietą Deją
05.05.2018 – Rodzinne Laboratorium – rodzinne warsztaty fotografii
06.05.2018 – Oprowadzanie po wystawie „Co widzisz?” z niepełnosprawnością słuchu/ PJM
08.05.2018 – Muzealna pracownia Seniora: „Laboratorium fotografii” – warsztaty dla Seniorów
10.05.2018 – „Splatała nas braterska więź – fotografia w czasach stalinowskich” – wykład Łukasza Jasińskiego
11.05.2018 – „Do góry nogami” – warsztaty tworzenia camer obscura dla dorosłych
12.05.2018 – „Widok z okna” – spacer historyczny
12.05.2018 – „Historia jednej fotografii” – warsztaty
13.05.2018 – Sposoby patrzenia na fotografię – warsztaty
13.05.2018 – Oprowadzanie po wystawie „Co widzisz?”
16.05.2018 – „Ino-mig” – Szkoła języka migowego
17.05.2018 – „Odnajdywanie” – spacer historyczny
20.05.2018 – „Filozofia morza – kontemplacja morza” – warsztaty z okazji światowego dnia morza
24.05.2018 – „Znajdź kadr” – spacer historyczny
26.05.2018 – „Mamy portret?” – rodzinne warsztaty fotograficzne
17.05.2018 – „Podglądanie morza” – rodzinne spotkanie nad morzem
03.06.2018 – Oprowadzanie po wystawie „Co widzisz?” z niepełnosprawnością słuchu/ PJM
09.06.2018 – „Historia jednej fotografii” – warsztaty
10.06.2018 – Sposoby patrzenia na fotografię – warsztaty
16.06.2018 – Oprowadzanie po wystawie „Co widzisz?” dla osób z niepełnosprawnością wzroku