Od najbliższej niedzieli 06.09.2020 w Bydgoszczy będzie można podziwiać przygotowaną przez Muzeum Miasta Gdyni wspólnie z Instytutem Dizajnu w Kielcach i Kinem Pomorzanin wystawę o najbardziej kultowym gdyńskim kinie!

Wystawa Kino „Warszawa” i inne obiekty, które zostały biedronkami to nie tylko pasjonująca opowieść o obiekcie kinowym pamiętanym przez pokolenia gdynian. To opowieść o transformacji obiektów kinowych w obiekty handlowe, o zmianach kulturowych i społecznych ukazanych na przykładzie dawnej reprezentacyjnej gdyńskiej sali kinowej.

Wystawa prezentowana będzie w Kinie Pomorzanin – legendarnym bydgoskim kinie, które nie podzieliło losu wielu innych przybytków X muzy przemienionych w sklepy samoobsługowe. Po raz pierwszy obszernie zostanie zestawiona historia obu obiektów, które łączy historia – obie sale kinowe były świadkami dziejowych dla kraju wydarzeń.

Strona wydarzenia na FB:
https://www.facebook.com/events/380972586244341/

Wernisaż: 05.09 (sobota), godz. 18:00
Oprowadzania kuratorskie – 06.09 (niedziela) godz. 11:00 oraz 12:00. Maksymalna liczba osób – 15 osób.
Zapisy na godz. 11:00
https://pomorzan.in/oprowadzanie-11
Zapisy na godz. 12:00
https://pomorzan.in/oprowadzenie-12

Wstęp wolny na wystawę: 6-16.9.2020 w godz. 10:00-18:00.

W ubiegłym roku minęło 30 lat od kiedy Polska przeszła transformację ustrojową. Przyjęcie wolnorynkowej gospodarki oraz odrzucenie modelu centralnie zarządzanego państwa pociągnęło za sobą zmiany społeczne, ekonomiczne i gospodarcze. W architektonicznej formie – jak w lustrze – możemy dziś odczytać potrzeby, przyzwyczajenia, nadzieje i aspiracje, którymi żyli wtedy ludzie. Co o nas jako o społeczeństwie mówi architektura tych zmian?

W ramach bydgoskiej odsłony wystawy „Obiekty, które zostały biedronkami”, opowiadamy historię nieistniejącego już gdyńskiego kina „Warszawa”, uważanego za miejsce kultowe przez kilka pokoleń gdynian.

Kino „Warszawa” powstało w 1938 roku z inicjatywy inżyniera Józefa Langiewicza jako kino „Gwiazda” i szybko zyskało sławę najnowocześniejszego i najmodniejszego w międzywojennej Gdyni. Po wojnie, już jako kino „Warszawa”, nie straciło na popularności, pozostając ważnym elementem kultury filmowej w mieście „z morza i marzeń”. Przez wiele lat gościło projekcje Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. Zmierzch „Warszawy” nadszedł wraz z erą multipleksów – ostatni seans odbył się w 2003 roku. Kino stało się ostatecznie sklepem jednej z sieci popularnych dyskontów. Podzieliło tym samym los wielu innych obiektów, takich jak kielecka „Biruta”, warszawska „Femina” czy częstochowska „Adria”.

Losy bydgoskiego kina „Pomorzanin” stanowią paralelę z losami kina „Warszawa”. Otwarte w 1914 roku jako „Kristall-Palast”, było najbardziej wystawnym “pierwszym ekranem” w mieście. W burzliwych latach wojennych widownia przy ul. Gdańskiej 10 była świadkiem historii – w jej wnętrzu z początkiem II wojny światowej przemawiał Goebbels, zaś po 1945 roku odbywały się pierwsze wiece nowej władzy ludowej. Najpopularniejsze miejskie kino czasów PRL nie wytrzymało konkurencji z multipleksami i w 2003 roku zostało zamknięte. Nastały niepewne czasy: w budynku planowano utworzyć dyskont, z czasem zawitał do hallu wstydliwy jarmark z chińszczyzną. W 2017 roku budynek kupiła bydgoska firma deweloperska Moderator Inwestycje i rozpoczęła projekt Pomorzanin Reaktywacja, dzięki któremu w obiekcie powstanie multifunkcyjne centrum sztuki: sala kinowa, teatralna, koncertowa, przestrzeń wystawiennicza, warsztatowa i konferencyjna. Jeszcze przed planowanym remontem udało się stworzyć w Pomorzaninie popularną, otwartą przestrzeń artystyczną, w której odbywają się festiwale muzyczne i filmowe, projekcje filmów, wystawy i koncerty.

Celem wystawy, odbywającej się w bydgoskiej sali kinowej jest dowartościowanie pamięci o miejscach, które choć fizycznie nie istnieją, stanowią ważny element tożsamości miast, funkcjonujący we wspomnieniach kilku pokoleń ich mieszkańców.

Wystawa jest częścią cyklu „Obiekty, które zostały biedronkami”, zapoczątkowanego przez Instytut Dizjanu w Kielcach w 2019 roku, ekspozycją poświęconą kieleckiej kawiarni „Biruta”.

Organizatorzy: Kino Pomorzanin, Muzeum Miasta Gdyni, Instytut Dizajnu w Kielcach
Współorganizator: Grupa Moderator
Kuratorzy: Agnieszka Drączkowska, Dominika Janicka, Olga Grabiwoda, Michał Miegoń
Koncepcja i architektura wystawy: Dominika Janicka, Olga Grabiwoda
Projekt graficzny: Dorota Wąsik

Partner: DS Smith

Bydgoska edycja wystawy “Obiekty, które zostały biedronkami” jest współfinansowany przeze Miasto Bydgoszcz i Województwo Kujawsko-Pomorskie.

Koniec wakacji? Pożegnanie lata? W Muzeum Miasta Gdyni dobra pogoda nigdy się nie kończy. Historia, Edukacja, Sztuka – Muzeum otwiera się na Ciebie – otwórz się na Muzeum!

Wrzesień to miesiąc, w którym odsłonimy nasze nowe ekspozycje. Wystawa Janusz Kaniewski. Polskie Projekty Polscy Projektanci (otwarcie 18.09 o 18:00) przybliży sylwetkę wybitnego, przedwcześnie zmarłego projektanta, człowieka pełnego wizji, silnie związanego z Gdynią. Janusz Kaniewski współtworzył festiwal Gdynia Design Days, doradzał też Prezydentowi Gdyni w sprawie estetyki miasta. W 2020 roku mija 5 lat od jego śmierci. To już siódma wystawa z cyklu Polskie Projekty Polscy Projektanci.

Ponadto, we wrześniu zapraszamy na otwarcie nowego modułu zmiennego na naszej wystawie stałej Gdynia – dzieło otwarte poświęconemu rocznicy porozumień sierpniowych. Po module zmiennym Pod znakiem Solidarności. Gdyński Sierpień’80 oraz wystawie stałej 06.09 o 14:00 oprowadza Dariusz Małszycki. Będzie to okazja aby spojrzeć na kluczowe dla ostatnich dziesięcioleci wydarzenia z perspektywy miasta z morza i marzeń.

Dla spragnionych wiedzy o Gdyni podanej w nieszablonowy sposób Ośrodek Edukacji od września wprowadza nowe cykle oprowadzań oraz wydarzeń dla rodzin. W każdy piątek o godzinie 16:00 podczas cyklu Znamy Się! edukatorzy oprowadzą zwiedzających po wystawach poruszając wątki, które mogą umknąć przy pobieżnym oglądaniu ekspozycji. Powraca również Dzień Rodzinny (19.09, 11:00) czyli warsztaty dla młodych i starszych oraz prelekcje z zaproszonymi gośćmi. Już 26.09 o godzinie 16:00 w Muzeum Miasta Gdyni pojawi się Krzysztof Iwański, wybitny grafik i twórca plakatów młodego pokolenia, którego prace zdobią największe europejskie miasta.

Muzeum honoruje również wszystkich poruszających się rowerami, hulajnogami i komunikacją miejską. Gdynia wszak to miasto trolejbusów, z licznymi ścieżkami rowerowymi – 19.09 to dzień bezpłatnego wstępu do naszego muzeum dla tych, którzy przyjadą rowerami bądź hulajnogami lub przedstawią bilet z komunikacji miejskiej z datą z tego dnia!

Co ważne, na wszystkie wydarzenia obowiązują zapisy. Wystarczy wejść na stronę www.muzeumgdynia.pl/wydarzenie i po kliknięciu w interesujący nasz panel, spacer, wykład zapisać się przez formularz. Co najważniejsze – w Muzeum Miasta Gdyni możecie poczuć się bezpiecznie. Wszystkie wydarzenia odbywają się zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w związku z występującym w Polsce ryzykiem zakażenia wirusem SARS-CoV

1) Przed wzięciem udziału w wydarzeniach organizowanych przez Muzeum Miasta Gdyni prosimy obowiązkowo zapoznać się z regulaminem dostępnym pod linkiem https://tinyurl.com/y6mz6tt2

2) Przed wejściem do Muzeum Miasta Gdyni na wydarzenia należy wypełnić oświadczenie o stanie zdrowia uczestnika dostępne pod linkiem https://tinyurl.com/y3dyfjq3

3) W przypadku innych obostrzeń są one wymienione w opisie wydarzeń. Wszystkie wydarzenia posiadają ograniczoną liczbę odbiorców z powodów bezpieczeństwa.

Zapraszamy – Muzeum otwiera się na Ciebie!

WRZESIEŃ 2020

• 6 IX 2020 – godz. 14:00 – Oprowadzanie po wystawie stałej Gdynia – Dzieło otwarte oraz po module Pod znakiem Solidarności. Gdyński Sierpień’80.
  Prowadzenie: Dariusz Małszycki
• 4 IX 2020 – godz. 16:00 – Znamy się! Fotografia i ukryta historia – spotkanie z Ośrodkiem Edukacji. Prowadzenie: Tomasz Sosnowski
• 7 IX 2020 – 20 IX 2020 – Moja droga Gdynio! Konkurs na najlepszy list do Gdyni. Prowadzenie: Patrycja Wójcik
• 8 IX 2020 – godz. 16:45 – Eko s(ż)ycie – warsztaty krawieckie. Prowadzenie: Monika Anisowicz
• 11 IX 2020 – godz. 16:00 – Znamy się! Jak to się zaczęło? O początkach miasta Gdyni – cz. 1 – spotkanie z Ośrodkiem Edukacji. Prowadzenie: Patrycja Wójcik
• 15 IX 2020 – godz. 16:45 – Eko s(ż)ycie – warsztaty krawieckie. Prowadzenie: Monika Anisowicz
• 15 IX 2020 – godz. 18:30 – Soundedit prezentuje – Gwiazdy ze stolicy, cynicy z Wybrzeża – spotkanie. Obowiązują zapisy: m.kraszewska@gdynia.pl, tel. 58 527 49 08
• 18 IX 2020 – godz. 14:00 – Muzealne Zmysły: Wczesna opieka i pielęgnacja niemowlęcia – grupa I. Prowadzenie: Maciej Matuszewski
• 18 IX 2020 – godz. 15:00 – Muzealne Zmysły: Wczesna opieka i pielęgnacja niemowlęcia – grupa II. Prowadzenie: Maciej Matuszewski
• 18 IX 2020 – godz. 16:00 – Znamy się! Jak to się zaczęło? O początkach miasta Gdyni – cz. 2 – spotkanie z Ośrodkiem Edukacji. Prowadzenie: Iza Meronk
• 18 IX 2020 – godz. 18:00 – 20:00 – Otwarcie wystawy Janusz Kaniewski. Polskie Projekty Polscy Projektanci
  • 18:00 – Wernisaż na schodach Muzeum Miasta Gdyni
  • 18:15 – 20:00 – Zwiedzanie wystawy w grupach.
• 19 IX 2020 – Dzień Rodzinny! Prowadzenie: Olga Lewandowska
  • godz. 11:00 –Co słychać na mieście? – warsztaty fotograficzne
  • godz. 13:00 – Oprowadzanie po wystawie Dawno temu nad Bałtykiem. Gdynia lat 20. XX wieku w obiektywie Romana Morawskiego (online)
  • godz. 13:30 – Co w mieście piszczy? – warsztaty dźwiękowe
• 22 IX 2020 – godz. 16:45 – Eko s(ż)ycie – warsztaty krawieckie. Prowadzenie: Monika Anisowicz
• 25 IX 2020 – godz. 16:00 – Znamy się! Ładne miasto – spotkanie z Ośrodkiem Edukacji. Prowadzenie: Olga Lewandowska
• 25 IX 2020 – godz. 18:00 – Kino w Muzeum: Symfonia Fabryki Ursus. Prowadzenie: Iza Meronk
• 25 IX 2020 – godz. 20:00 – Otwarcie festiwalu Open House Gdynia: Miasto i Muzyka. Obowiązują zapisy na stronie: www.ohgdynia.org
• 26 IX 2020 – godz. 14:00 – Międzynarodowy Dzień Głuchych i Języka Migowego w Muzeum Miasta Gdyni
• 26 IX 2020 – godz. 16:00 – Projekt + Nowa Forma Plakatu – spotkanie z Krzysztofem Iwańskim. Prowadzenie: Tomasz Sosnowski
• 29 IX 2020 – godz. 16:45 – Eko s(ż)ycie – warsztaty krawieckie. Prowadzenie: Monika Anisowicz

Zarys – pracownia rysunku i malarstwa
Prowadzenie: Tomasz Sosnowski

Grupa pierwsza: 2, 9, 16, 23, 30 września – godz. 17:00
Grupa druga: 3, 10, 17, 24 września – godz. 17:00

Nasza książka “Gdyńskie Wędrówki kota Antoniego” została zakwalifikowana do finału Konkursu Dobry Wzór 2020 organizowanego przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego!

“Gdyńskie Wędrówki kota Antoniego” to unikatowa edukacyjna książka poświęcona historii Gdyni. Dzieje miasta z morza i marzeń przedstawione są z perspektywy kota, który jest świadkiem kluczowych dla miasta i regionu zdarzeń.

Laureatów konkursu poznamy 29 października br. Wystawa pokonkursowa będzie prezentowana od 30 października do 4 grudnia.

Wejdź na:  facebook.com/DobryWzor i www.iwp.com.pl.

Kup książkę: http://sklep.muzeumgdynia.pl/product/gdynskie-wedrowki-kota-antoniego/

Do zbiorów Muzeum Miasta Gdyni trafiają niezwykłe pamiątki z minionych czasów Często nieznane są ich historie. Można się tylko domyślać ich przeznaczenia. Takie właśnie obiekty chcę dziś zaprezentować. Najważniejsze w nich dotyczą ciekawych zdarzeń z dziejów Gdyni, jednak ukazanych w niecodzienny sposób. A więc nie tylko treść, ale i forma są w nich niezwykłe. Mowa tu o muszelce z kolorową kalkomanią i pocztówce z naklejonym piaskiem morskim. Oba przedmioty są przekazem historycznym, pośrednio także związanym z powrotem Polski nad Bałtyk.

Muszelka, o wymiarach 43 x 40 mm, jakich dużo znaleźć można na plażach nadmorskich, wykorzystana została jako przypinka do ubrania, na agrafce, z kokardką w narodowych barwach. Muzeum Miasta Gdyni kupiło obiekt od antykwariusza z Katowic. Prawdopodobnie nie poznamy proweniencji muszelki. Naklejona na nią barwna kalkomania przedstawia, świadczy też o tym napis, Bazylikę Morską, która postawiona miała być w Gdyni początkowo na Kamiennej Górze a w ostateczności poniżej wzniesienia. Wybuch wojny całkowicie zniweczył realizację planów. Prezentowany na muszelce projekt Bohdana Pniewskiego z 1934 r. ukazuje trzynawowy kościół z wieżami, symbol zjednoczonych ziem trzech zaborów. Całość kształtem nawiązuje do trzymasztowego żaglowca. Muszelka -przypinka musiała być wykonana najwcześniej w tym samym roku. W 1934 r. powstało także, pod kierownictwem ks. Teodora Turzyńskiego, Towarzystwo Budowy Bazyliki Morskiej. Jego celem było m.in. zebranie funduszy na budowę Bazyliki. Zbiórka pieniędzy poprzez sprzedaż różnego rodzaju cegiełek odbywała się w wielu miejscach Gdyni i podczas rozmaitych uroczystości. Także na ulicach miasta. Co jeszcze ciekawsze, obok drukowanych cegiełek z nominałem, można było kupić drobne przedmioty, które stanowiły rodzaj cegiełki. Ponieważ na muszelce nie ma nominału, myślę, że mogły być one rozdawane w zamian za wrzucone do puszki datki. Przypomina to troszkę współczesną akcję Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy z rozdawaniem serduszek za ofiarowane pieniądze, czy podobną, prowadzoną na cmentarzach gdyńskich 1 listopada każdego roku, podczas której wolontariusze zbierają pieniądze na hospicjum, w zamian rozdając kalendarzyki. W 146 numerze „Gazety Gdańskiej” z dnia 27-29.06.1936 r., na stronie 8, ukazał się artykuł pt. Strzelista świątynia u brzegów Bałtyku. Dookoła realizacji projektu budowy Bazyliki Morskiej w Gdyni. Autor dość optymistycznie podawał informacje o perspektywach budowy świątyni, ale najciekawszy jest fragment, który mówi, że fundusze na budowę gdyńskiej świątyni pochodzą także ze sprzedaży „muszelek, pocztówek, cegiełek, żwiru z Kamiennej Góry oraz piasku i drzewa”. Muszelka z wizerunkiem Bazyliki Morskiej, przypięta agrafką do ubrania, przystrojona kokardką w narodowych barwach stawała się swego rodzaju identyfikatorem osoby, która, wpłacając pewną kwotę stawała się fundatorem mającej powstać świątyni.

Drugi, równie ciekawy obiekt, to karta pocztowa o standardowych wymiarach z naklejonym piaskiem morskim. Jest to Pamiątka z Gdyni z okolicznościowym stemplem Związku Legionistów Polskich i dołączonym, jak głosi napis, piaskiem „z polskiego morza i portów”. Stempel o treści „W 25 rocznicę czynu legionowego Związek Legionistów Polskich Oddział Morski w Gdyni 6.VIII.1914 – 6.VIII.1939” nawiązuje do tradycji walk Polaków o wolność ojczyzny. Związek Legionistów Polskich powstał w 1922 r. Zrzeszał uczestników walk o niepodległość w latach I wojny światowej. Gdyński oddział organizacji, tzw. Morski, powołano 5 lat później i to on był inicjatorem pieczętowania pamiątki wymownym tekstem. Okolicznościowy stempel datowany jest na 6 sierpnia 1939 r., a więc na niecały miesiąc przed wybuchem II wojny światowej, kiedy to konflikt z Niemcami wszedł w fazę bardzo gorącą. Przypomnienie tak bojowej i bohaterskiej organizacji, jaką był Związek Legionistów Polskich, w tym właśnie czasie miało charakter propagandowy, a piasek nadmorski przypominać miał o powrocie Polski nad morze. Pocztówka jest sygnowana, jej projektantem był K. Michniewski. Wydawcą natomiast firma Dziewulski Warszawa. Autor projektu zamieścił na pocztówce zarys polskiego wybrzeża morskiego z Gdynią i Gdańskiem oraz   obowiązujące w Polsce międzywojennym hasło: „Morze to potęga Polski. To twój dobrobyt”.
Słowa: „Do polskich kolonij” były zaś wyrazem marzeń o zamorskich podbojach rodaków w II połowie lat trzydziestych XX w. .

Prezentując dwa obiekty muzealne pragnę także zasugerować możliwości samodzielnego wykonania pamiątki znad Bałtyku. Do wykorzystania są nie tylko muszle, ale także kamyki czy wypolerowane przez fale morskie drewienka. Można na nich farbką, czy zwykłym flamastrem namalować żaglówkę, mewę lub statek. Można też, dla przyszłych pokoleń, zapisać miejsce i datę pobytu nad morzem.

Barbara Mikołajczuk

W sierpniu Muzeum Miasta Gdyni kontynuuje zmienianie przestrzeni przed wejściem do instytucji. Stare donice zmieniają swój kolor. Pojawiają się nowe rośliny, których kompozycja zaczyna przypominać mini-ogród. Wspólnymi siłami, wspierani przez mieszkańców, budujemy od podstaw nowe miejsce relaksu, które daje nam nadzieję, że warto jest spotkać się, aby porozmawiać… o historii miasta z morza i marzeń.

Tak jak w poprzednim miesiącu, również w sierpniu, w każdy wtorek o godzinie 18:00, Ośrodek Edukacji zaprasza na cykl spacerów online poświęcony gdyńskim obiektom – rzeźbom w architektonicznych detalach. Cyfrowe spacery Muzeum Miasta Gdyni inspirują do zgłębienie historii miasta oraz rodzinnych wypraw w nieznane!

Od 22 sierpnia wracamy z Dostępną sobotą, tym razem wirtualnie. Joanna Olejnik, lektorka polskiego języka migowego, zaprasza osoby niesłyszące na cykl wyjątkowych wydarzeń. Będziemy przyglądać się pozornie przeciętym obiektom architektonicznym, które zaskakiwać nas będą wykończeniem, intrygującym detalem oraz szczegółem wskazującym na ich ciekawą historię.

Sierpień to ostatnia taka okazja, aby odwiedzić gdyńską odsłonę wystawy Gdynia – Tel Awiw. Serdecznie zapraszamy również na zbliżającą się ku końcowy wystawę Dawno temu nad Bałtykiem. Gdynia lat 20. XX Wieku w obiektywie Romana Morawskiego. Obie wystawy już niebawem zastąpią kolejne, m.in. siódma wystawa z cyklu Polskie Projekty Polscy Projektanci, której otwarcie zaplanowane jest na 19 września 2020 r.

Więcej informacji na stronie  https://www.muzeumgdynia.pl/.

SIERPIEŃ 2020

• 3 VIII 2020 – godz. 11:00 – Muzea wychodzą na spacer – rodzinny spacer. Współpraca: Muzeum Emigracji w Gdyni
• 3 VIII 2020 – godz. 18:00 – Soundedit prezentuje: Kim jest producent muzyczny. Współpraca: Gdyńskie Centrum Filmowe
• 4 VIII 2020 – godz. 18:00 – Z bliska: Rybie klamki – spacer online
• 11 VIII 2020 – godz. 18:00 – Z bliska: Z lwowskim szykiem – krótko o kamienicy W. Budynia – spacer online
• 18 VIII 2020 – godz. 18:00 – Z bliska: Patrz pod nogi. O posadzce na klatce schodowej
• 22 VIII 2020 – godz. 18:00 – Dostępna sobota – spacer online w języku migowym
• 29 VIII 2020 – godz. 18:00 – Dostępna sobota – spacer online w języku migowym
• 30 VIII 2020 – godz. 18:00 – Muzea wychodzą na spacer – rodzinny spacer. Współpraca: Muzeum Emigracji w Gdyni
• 31 VIII 2020 – godz. 18:00 – Z bliska: Witomino cz. II (widok subiektywny) – spacer online

Obraz Z Fali na Falę Antoniego Suchanka ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni

Fascynujący, piękny, nieokiełznany i niebezpieczny – tak właśnie prezentuje się morski żywioł na obrazie Antoniego Suchanka Z Fali na Falę. Po odzyskaniu dostępu do Bałtyku morze stało się nierozerwalną częścią historii i losów budującego się portu i miasta Gdyni.

Urodzony 27 kwietnia 1901 roku w Rzeszowie Antoni Suchanek studiował w Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem prof. Józefa Mehoffera, Jacka Malczewskiego i Teodora Axentowicza. W roku 1921 po raz pierwszy zawitał nad morski brzeg. Zauroczony morzem oraz rozwojem miasta Gdyni, regularnie powracał do Gdyni Orłowa (w której zamieszkał w roku 1926) i na Hel. Owa fascynacja morzem znalazła swoje odzwierciedlenie nie tylko w jego działalności artystycznej, ale również w społecznej – Antoni Suchanek, laureat licznych nagród za twórczość marynistyczną, był jednym z założycieli Koła Marynistów Polskich w roku 1920. Był także współzałożycielem i członkiem Związku Plastyków Pomorskich oraz ZPAP.

Artysta brał udział w ratowaniu dzieł sztuki w czasie II wojny światowej. Za ukrycie obrazów Bitwy pod Grunwaldem i Konstytucji 3 Maja przed hitlerowcami odznaczono go Złotym Krzyżem Zasługi.

Warto również dodać, że w okresie 1930-1939 Antoni Suchanek piastował stanowisko przewodniczącego sekcji plastycznej Ligi Morskiej i Kolonialnej, organizacji, której celem było m.in. krzewienie i propagowanie kultury morskiej na różnych polach, od działalności artystycznej, poprzez Marynarkę Wojenną aż po turystykę. Liga Morska i Kolonialna była jedną z największych organizacji w kraju, o czym świadczy chociażby fakt, iż w roku 1939 liczyła niemalże milion członków. Wydawała specjalistyczny kwartalnik „Sprawy Morskie i Kolonialne” oraz popularny miesięcznik „Morze”, organizowała obchody Święta Morza. Prowadziła także zbiórkę na Fundusz Obrony Morskiej, dzięki czemu znacznie zwiększyła się jakość i liczba jednostek Marynarki Wojennej. Tymi działaniami Liga Morska i Kolonialna chciała zwrócić uwagę polskiego narodu na ogromny potencjał drzemiący w odzyskanych wodach Bałtyku i na nieocenione znaczenie morza dla polskiej kultury, turystyki i gospodarki.

Namalowany w 1935 roku obraz olejny pt: Z fali na falę Antoniego Suchanka przedstawia unoszącą się na grzbiecie fali żaglówkę z czerwonym, rozwiniętym masztem. Na żaglówce znajduje się kilka postaci. Na tle szaro-białych, gęsto skłębionych obłoków widać kontury szybujących ptaków. Tu i ówdzie przebijają się prześwity błękitnego nieba. Opracowanie fragmentu fali z padającym nań światłem jest szczególnie intrygujące – dodaje to obrazowi osobliwego klimatu, aury pewnego dramatyzmu i dynamiczności. Widać wyraźnie żyłki piany oraz barwy odbijającej się w wodzie żaglówki. Obraz niezwykle trafnie oddaje atmosferę fascynującego piękna nieposkromionego żywiołu.

Gabriela Zbirohowska-Kościa

Obraz Bez Tytułu (Rybaczka) Janusza Marii Brzeskiego ze Zbiorów Muzeum Miasta Gdyni

Głównym założeniem Morskiego Instytutu Rybackiego było, jak głosił sam statut, „przyczynianie się do rozwoju polskiego rybołówstwa morskiego, tak przybrzeżnego, jak dalekomorskiego, związanego z nim przemysłu przetwórczego oraz handlu rybami morskimi”.

W 1921 roku rozpoczął się pierwszy etap budowy portu Gdyni (Tymczasowy Port Wojenny i Schronisko dla Rybaków). W tym okresie w Gdyni było zarejestrowanych 49 rybaków. Bezpośrednie zwierzchnictwo nad rybołówstwem sprawował wówczas Morski Urząd Rybacki. W roku 1928 powstało stowarzyszenie społeczne Morski Instytut Rybacki (MIR), który odpowiadał m.in. za prace badawcze nad wytyczaniem dalszych łowisk. Instytut zachęcał także rybaków do zapoznania się z nowatorskimi metodami i narzędziami połowu. Utworzona w Gdyni rok wcześniej Spółdzielnia Polskie Zjednoczenie Rybaków Morskich, poza dostarczaniem rybakom potrzebnego sprzętu, udzielała również pomocy kredytowej swoim członkom. Instytucje te stawiały sobie za cel nobilitację polskiego rybołówstwa morskiego, które wcześniej przeżywało okres stagnacji. Wraz z rozbudową portu gdyńskiego poprawiała się sytuacja materialna rybaków jak i zwiększała się ilość sprzętów, na których pracowali (kutry, łodzie).

Warto również wspomnieć o Stoczni Rybackiej w Gdyni, powstałej na terenach wyciągu dla kutrów rybackich (wybudowanego w roku 1930). Wraz ze Stocznią Nauta, Stocznią Marynarki Wojennej i Stocznią Gdyńską zaliczała się do pierwszych polskich, nadbałtyckich zakładów budowy jednostek pływających. Od roku 1931 Stocznia Rybacka zajmowała się także budową kutrów motorowych, umożliwiających rybakom prace na głębszych wodach.

Do lat trzydziestych XX w. palmę pierwszeństwa w imporcie rybnym dzierżył Gdańsk. Jednak w późniejszym okresie sytuacja uległa zmianie – w 1938 roku udział Gdyni wynosił niemalże 50 procent.

Namalowany w roku 1934 obraz Janusza Marii Brzeskiego Bez Tytułu (Rybaczka) pochodzi z cyklu Orłowo Morskie. Może on równie dobrze przedstawiać kobietę trudniącą się rybołówstwem jak i żonę rybaka, oczekującą na powrót męża. Życie kobiet rybaków, podobnie jak kobiet marynarzy było pełne wyzwań i wiązało się z różnymi trudami i wyrzeczeniami. W czasie nieobecności mężów kobiety musiały samodzielnie sprawować opiekę nad gospodarstwem i nad dziećmi.

Swoją wytężoną, nierzadko też ryzykowną, pracą środowisko rybackie wniosło istotny wkład w rozwój i prosperowanie portu gdyńskiego, a co za tym idzie, gdyńskiej gospodarki.

Gabriela Zbirohowska-Kościa

Przycisk do papieru autorstwa ucznia ze szkoły Wacława Szczeblewskiego w Gdyni, ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni.

„Aby szkole nadać pewien twórczy kierunek, postanowiłem po długich próbach i poszukiwaniach nastawić swą szkołę na twórczość regionalną — kaszubską” tak napisał w swojej autobiografii Wacław Szczeblewski, twórca pierwszej Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych.

Twórczość Wacława Szczeblewskiego jest nierozerwalnie związana z kulturą i sztuką kaszubską. Artysta kładł duży nacisk na regionalizm. Jak sam twierdził, pobrzeże Bałtyckie, wraz z jego pierwiastkiem ludowo-historycznym jest wyróżniającą cechą regionu pomorskiego. Wyznawane przez Szczeblewskiego idee i przekonania przeniknęły również do twórczości jego podopiecznych.

Wielki wkład w odrodzenie i podtrzymywanie tradycji kaszubskiej miało m.in. małżeństwo Teodora i Izydora Gulgowscy (z którymi notabene Szczeblewski utrzymywał zażyłe kontakty). Na początku XX stulecia założyli we Wdzydzach Kiszewskich pierwszy na ziemiach polskich skansen. Do najbardziej charakterystycznych dziedzin sztuki kaszubskiej należą haft, rogarstwo, plecionkarstwo, garncarstwo oraz malarstwo na szkle. Szczególnie rozwiniętą dziedziną jest haft, będący jednocześnie najbardziej rozpoznawalnym znakiem regionalnym. Na przestrzeni XX wieku rozwinęło się kilka szkół haftu kaszubskiego, m.in. szkoła wdzydzka (założona przez wyżej wspomnianą Izydorę Glugowską w 1906 r.), wejherowska (założona w 1957 r. przez Franciszkę Majkowską) i chojnicka (założona przez Aleksandrę Lubińską w latach 70-tych XX w.)

Występujące w hafcie kaszubskim motywy przeniknęły również do innych wyrobów, takich jak meble, talerze czy garnki. Znamienną cechą sztuki tego regionu jest zamiłowanie do dekoracyjności oraz tematyka religijna. Pojawiają się również wątki świeckie oraz motywy ze świata przyrody i zwierząt. Regularnie występującym wątkiem są różnego rodzaju elementy roślinne i owocowe (tulipany, granaty, słoneczniki, palmety, liście w kształcie serduszek) a także zwierzęce (rybie łuski).

W zbiorach Muzeum Miasta Gdyni znajduje się łącznie sześć obiektów wykonanych przez uczniów Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych Wacława Szczeblewskiego w Gdyni. Są to: wazon, kropielniczka, talerz, dwie popielniczki (w kształcie serca i łódeczki) oraz przycisk do papieru. Przycisk do papieru nosi wymiary 13 x 10,6 cm. Został wykonany techniką wypalania w glinie. Zarówno jego forma jak i kolorystyka budzą skojarzenia ze sztuką regionu kaszubskiego. Przedmiot posiada owalny kształt z obwódką w kształcie płatków kwiatu. Kolorystyka jest zgaszona, ograniczona do czterech barw: błękitnej, zielonej, czerwonej i żółtej.

Na jednym z zachowanych archiwalnych zdjęć (również ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni) widnieje stół z wyeksponowanymi pracami uczniów artysty, wśród których zauważyć można wyżej opisany przycisk do papieru, kropielniczkę oraz popielniczkę w kształcie łódeczki.

Gabriela Zbirohowska-Kościa

Obraz Bez tytułu (PLAŻA) Janusza Marii Brzeskiego ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni

Rejs po porcie motorówką braci Wilke, wyprawa transatlantykiem do Nowego Jorku, aktywny wypoczynek nad gdyńskim wybrzeżem, nowoczesny kurort oferujący różne atrakcje – z takiego repertuaru możliwości mogli skorzystać zarówno mieszkańcy jak i turyści odwiedzający miasto Gdynia.

Odzyskany przez Polskę w 1919 roku Bałtyk postrzegano jako „morze możliwości”, w metaforycznym i dosłownym tego słowa znaczeniu, w sferze kulturalnej, politycznej, gospodarczej a także turystycznej.

Aktywny wypoczynek nad morzem był regularnie promowany. W publikacjach reklamowych wydawanych przez Gdyński Związek Propagandy Turystycznej propagowano miasto Gdynia jako wytworny kurort i ośrodek wypoczynkowy. Artyści tacy jak Tadeusz Trepkowski i Eugeniusz Szparkowski projektowali plakaty reklamujące morskie połączenia międzynarodowe z Gdyni do Stanów Zjednoczonych i na Bliski Wschód. Zarówno publikacje reklamowe, jak i plakaty utrzymane były głównie w stylistyce art deco.

Duży wkład w rosnące zainteresowanie morzem miała bez wątpienia Liga Morska i Kolonialna, która intensywnie promowała turystykę nadmorską i morską, wszelkiego rodzaju sporty wodne i żeglarstwo. Organizowała ponadto różne wystawy poświęcone tematyce morskiej oraz wyjazdy nad morze i obozy dla młodzieży.

Według wspomnień Wincentego Bartosiaka, ludzie „z nabożeństwem wchodzili do morza”, zabierali wodę morską w butelkach do domu jako podarunek dla swoich bliskich – niektórzy nawet zwykli się nią żegnać. Antoni Wójcicki pisał o wykąpaniu się w polskim morzu jako „podstawowym obywatelskim obowiązku”.

Bracia Robert i Franciszek Wilke, którzy z początku trudnili się rybołówstwem, tak jak ich ojciec, szybko zorientowali się, że turystyka morska sprzyja interesom. Postanowili wykorzystać odziedziczony po ojcu kuter i zaczęli nim obwozić turystów. Po jakimś czasie pojawiły się kolejne, nowe motorówki. W czasie sezonu firma armatorska braci Wilke obsługiwała od 100 do 200 tysięcy pasażerów. Oferowała ona usługi na najwyższym poziomie. Pasażerowie mieli okazję podpatrzeć pracę portu „od strony wody”, zobaczyć, jak działają dźwigi, taśmociągi czy wywrotnica wagonów a towarzyszący im przewodnik przekazywał różnego rodzaju ciekawostki na temat portowych magazynów i urządzeń.

Zbudowane we włoskiej stoczni Cantieri Riuniti dell’ Adriatico w Monfalcone, bliźniacze transatlantyki MS Piłsudski i MS Batory zabierały pasażerów w dalekie wyprawy, m.in. do Nowego Jorku. Takie rejsy były dość kosztowne, ceniono je jednak za wysoką jakość usług, komfortowe wyposażenie i smaczne jedzenie.

Namalowany w 1933 roku obraz Janusza Marii Brzeskiego z cyklu Orłowo Morskie przedstawia dwie kobiety w czarnych strojach kąpielowych, wypoczywające nad morskim brzegiem. Nawiązuje tym samym do zakrojonej na szeroką skalę propagandy turystycznej tamtego okresu.

Gabriela Zbirohowska-Kościa

Ogłoszony w tym roku konkurs na stanowisko dyrektora Muzeum Miasta Gdyni nie został rozstrzygnięty i decyzją prezydenta Wojciecha Szczurka będzie rozpisany kolejny, który do końca roku wyłoni nowego kandydata. Do końca marca w muzeum na tym stanowisku pracował dr Jacek Friedrich, a obecnie pełniącą obowiązki dyrektora została Karin Moder.

Do czasu rozstrzygnięcia kolejnego konkursu, który planowany jest jeszcze w tym roku, osobą pełniącą obowiązki dyrektora Muzeum Miasta Gdyni będzie Karin Moder, do tej chwili zastępczyni naczelnika gdyńskiego Wydziału Kultury.- Wszyscy dobrze wiemy, jak ważną rolę w historii naszego miasta i społeczeństwa odgrywa kultura – mówi Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni. – Taka instytucja, jak Muzeum Miasta Gdyni, która prezentuje świetny model zarządzania i jest ważnym miejscem dla mieszkańców oraz turystów, musi być w dalszym ciągu prowadzona przez znakomitego dyrektora. Dlatego do czasu rozstrzygnięcia kolejnego konkursu na to stanowisko muzeum oddajemy w ręce Karin Moder.

Karin Moder jest absolwentką skandynawistyki Uniwersytetu Gdańskiego oraz studiów podyplomowych na kierunku etnologia Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Z kulturą związana jest od ponad 20 lat. Początkowo pracowała w Duńskim Instytucie Kultury w Gdyni, następnie w samorządzie gdańskim i od 2005 roku w Wydziale Kultury Urzędu Miasta Gdyni.

– Obserwuję Muzeum Miasta od wielu lat – z perspektywy Wydziału Kultury, ale również jako mieszkaniec Gdyni. W mojej ocenie ostatnich 5-6 lat było znakomitym czasem dla muzeum, kiedy to, śmiało można powiedzieć, że awansowało do grona najlepszych instytucji muzealnych w kraju. Świadczą o tym chociażby liczne nagrody – mówi Karin Moder, p.o. dyrektora Muzeum Miasta Gdyni. – Uważam, że jest to zasługą bardzo sprawnego modelu zarządzania przyjętego przez dyrektora Jacka Friedricha. W równej mierze jednak jest to efekt pracy zespołu muzeum, który nie jeden raz już dowiódł jak duży ma potencjał. To ludzie sprawni, kreatywni i skuteczni. Moim zadaniem jest po prostu doprowadzić do realizacji przyjęty plan merytoryczny oraz przygotować plany działania i finansowe na kolejny rok. Liczę na współpracę z całym zespołem – dodaje Karin Moder.

Zródło: https://www.gdynia.pl/aktualnosci-9,6470/muzeum-miasta-gdyni-wciaz-szuka-dyrektora,550365
Autor: Magdalena Śliżewska (m.slizewska@gdynia.pl)

LIPIEC 2020

• 3 VII 2020 – godz. 17:00 – Wirtualne otwarcie wystawy „Moda i Uroda” w Galerii Klif.
  Kuratorzy: Dariusz Małszycki, Michał Miegoń
• 3 VII 2020 – godz. 17:15 – Woda, piasek i… architektoniczny spacer po Gdyni i Tel Awiwie – wydarzenie online
• 3 VII 2020 – godz. 18:00 – Posłuchaj autobiografii Heleny Urbaniak „Iskierki w mroku” cz. 1 – audiobook
• 7 VII 2020 – godz. 18:00 – Z bliska: „Powrót do domu” czyli „Małe rybki” – spacer online
• 10 VII 2020 – godz. 18:00 – Posłuchaj autobiografii Heleny Urbaniak „Iskierki w mroku” cz. 2 – audiobook
• 14 VII 2020 – godz. 18:00 – Z bliska: „Na salonach” – krótko o dawnym Hotelu Bristol w Gdyni – spacer online
• 17 VII 2020 – godz. 18:00 – Posłuchaj autobiografii Heleny Urbaniak „Iskierki w mroku” cz. 3 – audiobook
• 21 VII 2020 – godz. 18:00 – Z bliska: „Patrz pod nogi” – Ulica Warszawska i jej detale – spacer online
• 24 VII 2020 – godz. 18:00 – Posłuchaj autobiografii Heleny Urbaniak „Iskierki w mroku” cz. 4 – audiobook
• 28 VII 2020 – godz. 18:00 – Z bliska: „Witomino” – widok subiektywny – spacer online

Książka „Gdyńskie wędrówki kota Antoniego” otrzymała od Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, organizatora konkursu Dobry Wzór 2020, nominację w kategorii  grafika książki.

Publikacja jest dostępna do kupienia w naszym sklepie internetowym:

Gdyńskie wędrówki kota Antoniego