„O, jakie to jest piękne,
jesień, jesień na palcach się skrada,
tylko cisza i rdzawa trawa,
ślad palców na szkle.”
– pisał Zbigniew Herbert w wierszu „Pan Cogito o potrzebie ścisłości”.
Z okien Muzeum dostrzegamy, że zatoka zmieniła swój kolor, ludzie spacerujący bulwarem coraz częściej otulają się ciepłymi szalami, coraz częściej z kubkami gorącej herbaty, czy kawy w dłoniach – dla rozgrzania i ukojenia.
Dni są coraz krótsze, wieczory dłuższe, wszędzie jakoś ciszej i spokojniej… Wszędzie? Nie! Z radością
słyszymy, jak kolejne grupy zwiedzających wspaniale bawią się na wystawie „W Gdyni nie pada”,
podsłuchujemy pełnych zachwytu szeptów na wystawie „To nie jest magazyn”, cieszymy się
zamieszaniem wywoływanym przez naszych gości we foyer. To energia Gdyni, moc mieszkanek i mieszkańców dzielnic naszego miasta!
Październik z gdyńską energią wypełnią nam spotkania w przestrzeniach naszych wystaw, liczne działania skierowane do naszych najmłodszych odbiorczyń i odbiorców, a także wykłady i spotkania przeznaczone dla szerszej publiczności.
Nasz nowy cykl wykładów “Mateczniki” przybliży wszystko to, co okryte jest nimbem tajemnicy – tradycje, wierzenia i regionalne zwyczaje. Poznamy kaszubskie czary, rozbijemy różne mity na części pierwsze – i co więcej, poznamy obyczaje z różnych regionów kraju!
W październiku poznamy świat wierzeń prapraprapragdynian oraz historię tajemniczej klątwy z terenów północnych Kaszub.
Wykorzystując również wspaniałą aurę, o której wspominał Poeta, zapraszamy do wspólnej zabawy w
odkrywanie tego, co nieoczywiste w przestrzeni Gdyni, podczas gry miejskiej „Poławiacze pereł”.
Co oprócz tego, czeka nas w tym miesiącu?
Zaprosiliśmy do współpracy najlepsze specjalistki i najlepszych specjalistów, którzy nawet najbardziej
skomplikowane kwestie przybliżą w prosty i przejrzysty sposób. Inspiracje do tematów
październikowych spotkań, czerpaliśmy często z naszych ekspozycji. Na wystawie „Gdynia – Dzieło
Otwarte” stawiamy pytania o to, jak ludzie, często pochodzący z różnych stron i środowisk, stali się
mieszkańcami Gdyni. Dzisiaj zastanawiamy się, jak różnice między pokoleniami wpływają na współczesne
społeczności – prof. Grzyb, już na samym początku miesiąca – wyjaśni nam te kwestie.
„W Gdyni nie pada” z kolei, to pierwsza wystawa historyczno – sensoryczna. Nie chcieliśmy jednak
pewnych kwestii pozostawiać bez wyjaśnienia, komentarza. Dlatego, o tym jak zmysły i integracja
sensoryczna tak naprawdę działają, o tym opowie u nas Ewa Romanik, specjalistka w tym temacie.
Liczne działa sztuki, które można podziwiać na wystawie „To nie jest magazyn” z pewnością będzie
można podziwiać bardziej świadomie po udziale w zajęciach „Anatomia Sztuki”, które przybliżą w tym
miesiącu zagadnienie światłocienia w sztuce.
Jesiennej aurze mówimy tak!
Zawsze #wmuzeum.
Fot. Widok na Kamienną Górę. Wyd. Foto Elite – Zbiory Muzeum Miasta Gdyni
Dni coraz krótsze, temperatura coraz niższa…nasze niektóre eksponaty zapadają w sen zimowy lub są poddawane konserwacji, ale nie My!
Niezmiennie zapraszamy do Muzeum Miasta Gdyni – tym razem w nowych godzinach.
We wtorki, czwartki i piątki od 10:00 do 16:00
W weekendy zaś działamy o godzinę dłużej – w soboty i niedziele – drzwi do naszego muzeum są otwarte od 10:00 do 17:00.
Najwięcej czasu w naszej siedzibie, przy ul. Zawiszy Czarnego 1, można spędzić w środy: od 10:00 do 18:00
Do zobaczenia w Muzeum Miasta Gdyni!
Fot. Gdynia Cisowa, ul. Chylońska, lata 60 ubiegłego wieku, T. Suwart
Jeśli nie macie planów na poniedziałek, przyjdźcie do naszego Muzeum!
Wszystkie drogowskazy prowadzą tego dnia pod adres ul. Zawiszy Czarnego 1
W najbliższy poniedziałek 23.09 jesteśmy czynni w godzinach 10:00 – 18:00!
Muzeum będzie wyjątkowo zamknięte w piątek 27.09.
W tym czasie trwa Festiwal Polskich Filmów Fabularnych i już teraz zagospodarujcie czas, aby odwiedzić naszą wystawę “Siudmak wokół Diuny” ToTuart i Muzeum Miasta Gdyni (wernisaż w najbliższy wtorek o 16:00)
Fot. R.fot.I.12.1. Rok 1934. Drogowskazy ulic.
Muzeum Miasta Gdyni wraz z Galerią i Domem Aukcyjnym ToTuart zapraszają na wystawę „Siudmak. Wokół Diuny”. Ekspozycja towarzyszy 49. Festiwalowi Filmów Fabularnych i prezentuje rzadko pokazywane, okładkowe obrazy oraz rysunki autorstwa Wojciecha Siudmaka, które uświetniają wznowiony w 2007 roku przez Dom Wydawniczy REBIS cykl „Kroniki Diuny”. Na ekspozycji znajdują się również wykonane z brązu rzeźby Siudmaka inspirowane światem powieści. Wystawę będzie można oglądać od 23 do 29 września 2024 (z wyjątkiem piątku), a uświetni ją spotkanie z artystą i odsłonięcie najnowszej rzeźby (wtorek, 24.09, godz. 16:00).
Kuratorami wystawy są dr Anna Śliwa z Muzeum Miasta Gdyni oraz Dominik Zieliński, dyrektor zarządzający Galerii i Domu Aukcyjnego ToTuart
Wstęp na wystawę jest bezpłatny po okazaniu identyfikatora uczestniczki lub uczestnika Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. Dla osób bez identyfikatora wstęp: 12 zł bilet ulgowy, 20 zł bilet normalny
Wrzesień! Kto wie, kiedy minęły wakacje? Lato nas rozpieszczało dobrocią swojej pogody, długich dni, krótkich nocy, chwilą oddechu. Jak sprawić, by powrót do rzeczywistości był mniej dotkliwy? Jak zapewnić sobie miękkie lądowanie po tych wysokich lotach?
My lubimy stawiać na sprawdzone sposoby: wspólnota, pełne wyrozumiałości bycie razem i… sztuka! Oczywiście sztuka. Taka, która nas mobilizuje, stawia czasami w niewygodnych pozycjach, przypomina o emocjach i uczuciach, tkwiących w nas gdzieś głęboko, niejednokrotnie: na samym dnie.
A kto wie gdzie znaleźć życzliwych ludzi i sztukę? W muzeum! Oczywiście! Nie mamy co do tego wątpliwości.
Układając wrześniowy program staraliśmy rozłożyć nad naszymi odbiorczyniami i odbiorcami ochronny parasol, albo raczej nadmuchać wygodny materac, na którym będzie można swobodnie i z frajdą wylądować po letnich wojażach.
Przede wszystkim: korzystamy z pogody i wciąż jeszcze przyjemnej aury: we wrześniu – spacerujemy! Po Orłowie, po Oksywiu, po porcie – przypominając sobie topografię miasta, ale też jego bohaterów.
Nadal przypominamy, że „W Gdyni nie pada” – zapraszamy na liczne wydarzenia edukacyjne towarzyszące wystawie, która okazała się hitem tego lata! Najmłodsi i najstarsi którzy wizytowali muzeum przez całe lato hasali w przestrzeni wystawy, jakiej jeszcze w Trójmieście nie było. A my podglądaliśmy ich zza muzealnych filarów, ciesząc się, że mogliśmy przysporzyć tyle radości. Kontynuujemy tę misję i nie składamy broni: warsztaty, zabawy sensoryczne w przestrzeni wystawy, wykłady i oprowadzania – to wszystko już we wrześniu, na styku lata i jesieni – u nas, w Muzeum Miasta Gdyni.
We wrześniu też zachęcamy, by powrócić do twórczej rutyny, by tworzyć razem z nami: malując, rysując, projektując – w naszej otwartej pracowni malarstwa i rysunku „Kreska”, a także podczas interaktywnych wykładów w ramach „Anatomii Sztuki”.
Do tego jeszcze wspaniałe wystawy „To nie jest magazyn” i wystawa główna „Gdynia – Dzieło Otwarte” , które można zwiedzać samodzielnie, z przyjaciółmi, z przewodnikami albo rodziną – do wyboru do koloru. A przełom sierpnia i września to Miasto Słowa i niepowtarzalne wydarzenia wokół Nagrody Literackiej Gdynia w naszym muzeum.
Nie ma co się zastanawiać!
Do zobaczenia #wmuzeum!
NASZE MUZEALNE KALENDARIUM I ZAPISY DOSTĘPNE POD LINKIEM: https://muzeumgdynia.pl/wydarzenie/
Fot. Otwarcie szkoły przy ul. Szkolnej – I Szkoła Podstawowa w Gdyni, 1928, sygnatura: MMG.HM.II.305.19.
Wielkimi krokami zbliża się kolejna odsłona festiwalu literackiego Miasto Słowa. W jego ramach, między 28 sierpnia a 1 września w Gdyni, odbędzie się niemal 30 spotkań i wydarzeń poświęconych współczesnej polskiej literaturze. Wśród gości znajdą się Jacek Dehnel, Małgorzata Lebda, Dorota Masłowska, Mateusz Pakuła, Krzysztof Varga, Renata Lis i wielu innych. Kulminacyjnym momentem Festiwalu, 30 sierpnia, będzie ogłoszenie laureatów i laureatek 19. edycji Nagrody Literackiej GDYNIA. Jest już dostępny szczegółowy program.
W ostatnim tygodniu sierpnia Gdynia, już od lat, zamienia się w Miasto Słowa – miejsce, w którym toczą się rozmowy i dyskusje, spotkania i warsztaty skupione wokół najświeższych i najistotniejszych książek, tematów czy kierunków w naszej rodzimej literaturze. Do miasta zjeżdżają nie tylko twórcy nominowani do gdyńskich literackich nagród, ale też długa lista pisarek i pisarzy, krytyczek i krytyków, tłumaczek i tłumaczy, artystek i artystów. Dopełnieniem tego krajobrazu jest publiczność wypełniająca przestrzenie Muzeum Miasta Gdyni – centrum festiwalowych wydarzeń.
Trzonem Miasta Słowa są zawsze rozmowy wokół nominowanych do kolejnych edycji Nagrody Literackiej GDYNIA książek. Spotkania z dwudziestką autorów i autorek nominowanych w kategoriach esej, poezja, proza i przekład na język polski odbędą się w tym roku 28 i 29 sierpnia. Dzień później, na Nowej Scenie Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni, odbędzie się finałowa gala, podczas której poznamy tegorocznych zwycięzców. Po jej zakończeniu będzie wyjątkowa okazja by wysłuchać koncertu zespołu LOR.
Poza tradycyjnymi rozmowami, Festiwal zaprosi również na wydarzenia towarzyszące. W tym roku to m.in. wystawa plakatów wieńcząca konkurs graficzny, dla którego zadaniem było stworzenie nowej okładki tomu Czesława Miłosza „Ocalenie”. Będzie można oglądać ją na Placu Wolnej Ukrainy już od 18 sierpnia. 28 sierpnia o 21.30 chętni wezmą udział w wydarzeniu Open Mic, czyli rodzaju slamu literackiego, gdzie każdy dostanie szansę na zaprezentowanie się publiczności. A wraz z festiwalowym partnerem, Fundacją Trefl, osoby chętne na szlifowanie swoich dziennikarskich umiejętności zaprosimy na pięciodniowy warsztat, który poprowadzi dziennikarka Dorota Karaś (obowiązują zapisy).
Festiwalowe wydarzenia wypełni też plejada osobistości ze świata polskiej literatury. Pierwszego dnia posłuchamy rozmowy z pisarką, poetką i wyczynową biegaczką Małgorzatą Lebdą oraz fotografem Rafałem Siderskim. „Wiślane dzienniki” będą opowieścią o ich wspólnym projekcie biegu od źródła do ujścia królowej polskich rzek, podczas którego tworzyli swoją własną narrację o Wiśle. Dzień później, mając tych samych artystów za przewodników, będzie można wziąć udział w poetyckim spacerze wzdłuż potoku Swelina na pograniczu Gdyni i Sopotu.
W tym roku Miasto Słowa kontynuuje przyglądanie się inności, odrębności, wykluczeniu, ale także alternatywnym sposobom patrzenia na świat – na różnych płaszczyznach. Podczas spotkania „Dzikie matki, rude dzieci” z Elizą Kącką i Agnieszką Michalczak, dla których kanwą będą książki pisarek oparte na ich osobistych doświadczeniach, przyjrzymy się macierzyństwie w spektrum. O inności i dojmującym wyobcowaniu we współczesnej Polsce z powodu orientacji seksualnej czy koloru skóry opowiedzą także Renata Lis i Oliwia Bosomtwe na spotkaniu „Te obce”.
W cyklu „Wszystko jest filozofią”, który zdążył już zadomowić się w programie Festiwalu, w spotkaniu „Jak naukowczynie i filozofki zmieniają akademię” podejmiemy próbę zarysowania krajobrazu polskiej nauki tworzonej przez kobiety – i związanych z tym wyzwań. Rozmowa Jakuba Skurtysa z Natalką Suszczyńską i Agnieszką Taborską postara się z kolei zderzyć postawioną w jej tytule tezę, że „Surrealizm ma się dobrze”.
Jak co roku, Festiwal jest okazją do premierowych spotkań wokół głośnych literackich nowości. Prawdopodobnie najbardziej wyczekiwaną jest w tym roku nowa proza Doroty Masłowskiej „Magiczna rana”, o której autorka opowie w sobotę, 31 sierpnia, o godz. 19.30. Tego samego dnia, premierowo w Gdyni, o swoim debiucie prozatorskim w postaci zbioru opowiadań „Środki do pielęgnacji chmur” mówić będzie tłumacz – Piotr Sommer. O swoich najnowszych książkach: „Ostrygi i kamienie” i „Skóra po dziadku”, w Mieście Słowa opowiedzą także Krzysztof Varga i Mateusz Pakuła.
31 sierpnia odbędzie się też rozmowa z autorami o nowych przekładach głośnego „Raju utraconego” Johna Miltona na język polski (Jarek Zawadzki), ukraiński (Olga Smolnytska), a także na język malarstwa (Pola Dwurnik). A o głośnej debiutanckiej prozie „Białe noce” poetki Urszuli Honek, zdobywającej ważne nominacje (w tym do Bookera) i nagrody (w tym Conrada) z autorką porozmawia Monika Ochędowska.
Ostatniego dnia Festiwalu zapraszamy na spotkania o książkach krążących wokół tego, co znajome, a często niezgłębione. Architektka i historyczka architektury Anna Orchowska opowie o swojej monografii „Frontem do morza”, w której analizuje projekt budowy gdyńskiego portu pod kątem rozwiązań technicznych i technologicznych czy pracy włożonej w zaprojektowanie miejsca przez jego twórców. Stasia Budzisz i Tomasz Słomczyński zabiorą nas z kolei w podróż na Kaszuby, badając temat tradycji, poczucia przynależności i identyfikacji narodowej, a także szukania kaszubskich korzeni.
Dużo bardziej odległe pod kątem geograficznym i kulturowym eksploracje poczynią goście spotkania „Elegia dla Ameryki” (31.08 godz. 15.30). Monika Muskała, Piotr Marecki i Piotr Tarczyński rozmawiać będą o amerykańskim micie, który rozpada się na naszych oczach i tym, czym stają się obecnie Stany Zjednoczone.
Szczegółowy program Festiwalu Miasto Słowa dostępny jest na stronie internetowej www.nagrodaliterackgdynia.pl oraz na kanałach Facebook i Instagram Nagrody Literackiej GDYNIA.
Wszystkie spotkania festiwalowe odbywać się będą w Muzeum Miasta Gdyni, a wstęp na nie jest bezpłatny. Większość wydarzeń transmitowana będzie na żywo na Facebooku Nagrody Literackiej GDYNIA oraz kanale YouTube Gdynia Kulturalna.
Organizator: Miasto Gdynia
Partnerzy: Biblioteka Gdynia | Muzeum Miasta Gdyni | Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej | Księgarnia Vademecum | Tofu Studio | Fundacja Trefl | Mercure Hotel Gdynia Centrum | Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury
Więcej informacji
www.facebook.com/nagroda.literacka.gdynia
www.instagram.com/nagrodaliterackagdynia
WYDARZENIA MIASTA SŁOWA W MUZEUM MIASTA GDYNI:
28.08.2024 (środa)
17:00 POEZJA | Spotkanie z nominowanymi do Nagrody Literackiej GDYNIA | Emilia Konwerska, Wojciech Kopeć, Joanna Łępicka, Julia Tkacz, Mateusz Żaboklicki | Prow.: Jakub Skurtys
18:30 PRZEKŁAD NA JĘZYK POLSKI | Spotkanie z nominowanymi do Nagrody Literackiej GDYNIA Mateusz Kwaterko, Maciej Piotrowski, Piotr Tarczyński, Iwona Zimnicka, Arkadiusz Żychliński | Prow.: Jerzy Jarniewicz
20:00 Dopływy, drgania, powidoki i pieśni na brzegach – akwatyczny dialog| Małgorzata Lebda i Rafał Siderski |Prow.: Anna Karczewska
21:30 Open Mike – slam poetycki i wielka improwizacja
29.08.2024 (czwartek)
17:00 ESEJ |Spotkanie z nominowanymi do Nagrody Literackiej GDYNIA | Marta Baron-Milian, Marcin Dymiter, Zuzanna Fruba, Weronika Murek, Magda Szcześniak | Prow.: Anna Marchewka
18:30 PROZA | Spotkanie z nominowanymi do Nagrody Literackiej GDYNIA| Grzegorz Bogdał, Mateusz Górniak, Katarzyna Groniec, Inga Iwasiów, Maciej Sieńczyk | Prow.: Magdalena Kicińska
20:00 Lektury czy kanon? | Dorota Kozicka, Jerzy Jarniewicz, Inga Iwasiów |Prow.: Piotr Sadzik
21:30 Premiera w Gdyni: Magiczna rana | Dorota Masłowska | Prow.: Igor Kierkosz
30.08.2024 (piątek)
16:00 Premiera w Gdyni:Ostrygi i kamienie | Krzysztof Varga |Prow.: Piotr Kieżun
18:00 GALA NAGRODY LITERACKIEJ GDYNIA | Teatr Muzyczny w Gdyni – Nowa Scena zaproszenia | live streaming fb, YT, w Muzeum Miasta Gdyni | tłumaczenie na język migowy
21:00 LOR | koncert | Teatr Muzyczny – Nowa Scena | bilety
31.08.2024 (sobota)
12:00 Pisać dziś może każdy? | Anna Łazar, Grzegorz Jankowicz, Alicja Palęcka, Jacek Dehnel Prow.: Zuzanna Sala
13:30 Surrealizm ma się dobrze| Natalka Suszczyńska, Agnieszka Taborska |Prow.: Jakub Kornhauser
14:30 Nagroda Conrada: Urszula Honek | Prow.: Monika Ochędowska
15:30 Elegia dla Stanów | Monika Muskała, Piotr Marecki, Piotr Tarczyński | Prow.: Szymon Kloska
16:30 Dzikie matki, rude dzieci | Eliza Kącka i Katarzyna Michalczak | Prow.: Natalia Malek
17:30 SPOTKANIE Z LAUREATKAMI I LAUREATAMI NAGRODY LITERACKIEJ GDYNIA| Prow.: Eliza Kącka, Barbara Klicka, Jakub Kornhauser, Adam Lipszyc
19:30 Premiera w Gdyni:Skóra po dziadku | Mateusz Pakuła | Prow.: Karolina Felberg
20:30 Raj utracony| Jarek Zawadzki, Pola Dwurnik, Olga Smolnytska (online) | Prow.: Artur Madaliński
21:30 Środki do pielęgnacji chmur | Piotr Sommer | Prow.: Piotr Śliwiński
1.09.2024 (niedziela)
11:00 Gdynia i okolice| Anna Orchowska | Prow.: Szymon Kloska
12:00 Kaszuby i okolice | Stasia Budzisz, Tomasz Słomczyński | Prow.: Joanna Borowik
15:30 Wszystko jest filozofią: Jak naukowczynie i filozofki zmieniają akademię | Iwona Krupecka, Anna Kuchta | Prow.: Barbara Brzezicka
17:00 Te obce | Oliwia Bosomtwe, Renata Lis | Prow.: Dagny Kurdwanowska
Nadeszło lato! To moment, w którym tętno Gdyni przyspiesza, robi się trochę głośniej, trochę tłoczniej i weselej! Przez dwa miesiące będziemy cieszyć się wizytami, będziemy też wizytować z radością, a w między czasie: przemierzać kilometry wzdłuż bulwaru, gdyńskich plaż, czy leśnymi ścieżkami. Wszak jesteśmy kurortem z tradycjami, dumnym ze swojej tożsamości miejscem, które przybyszów wita z otwartymi ramionami: gwarantując udany wypoczynek i wspaniałą pogodę, bo przecież… „W Gdyni nie pada!”
Przypominając o historii Gdyni, jako głównej destynacji polskich turystów sprzed ponad stu lat, już 6 lipca otwieramy nową wystawę ‚W Gdyni nie pada”, która będzie hołdem i listem miłosnym do gdyńskiego letniska na przestrzeni pierwszego trzydziestolecia XX wieku. Nowatorska aranżacja wystawy, inspirowana naturą bałtyckiego wybrzeża i kuracyjną infrastrukturą z początku XX wieku, zaprojektowana jest w sposób, który umożliwi jej polisensoryczną eksplorację. Będzie można brykać, biegać, dotykać, zjeżdżać, hałasować – a przy okazji odkrywać fascynującą historię bałtyckiego wybrzeża.
Wystawie będzie towarzyszył wyładowany atrakcjami program warsztatów dla dzieci wraz z opiekunami w ramach naszego corocznego cyklu „WAKACJE W MUZEUM”. Podczas zajęć będzie tworzyć biżuterię, szyć pluszowe flądry, tworzyć lampion, a nawet eksplorować przestrzeń Gdyni w czasie gry miejskiej.
Dla dorosłych zaplanowaliśmy liczne spacery po mieście śladami gdyńskiego letniska, kolejne wydarzenia z cyklu spacerowego “Gdynia nadaje” a także zakradanie się do pełnych eksponatów muzealnych magazynów! Dla nas lato jest czasem wytężonej pracy: w naszym programie możecie znaleźć aż trzy wystawy po których chętnie Was oprowadzimy („W Gdyni nie pada”, „To nie jest magazyn” oraz „Gdynia – Dzieło Otwarte”), wyprawy śladami najbardziej znanego gdyńskiego artysty – awangardzisty Kazimierza „Kacha” Ostrowskiego, warsztaty malarskie dla rodzin z dziećmi, a nawet warsztaty konserwatorskie!
Doświadczenie pokazuje nam, że wszystko co dobre, szybko się kończy, ale lato niech trwa jak najdłużej – ze swoimi długimi dniami, ciepłymi nocami, z pięknymi barwami i przyjemnym morskim szumem. A my będziemy doceniać każdą chwilę!
Do zobaczenia #wmuzeum.
I pamiętajcie: #wgdyniniepada! SPIS WSYSTKICH NASZYCH WYDARZEŃ ZNAJDZIECIE TU
🏦Muzeum to Ludzie!
Z okazji Dnia Muzealnika 2024 Prezydent Miasta Gdyni Aleksandra Kosiorek wręczyła nagrody muzealniczkom i muzealnikom z Gdyni.
Z naszej załogi nagrodę zdobyły:
➡️🎊 Ewa Sorn, Muzeum Miasta Gdyni – za
zaangażowanie i profesjonalizm, które w połączeniu
uśmiechem i życzliwością, sprawiają, że każdy gość
Muzeum czuje się wyróżniony.
➡️🎊 Olga Lewandowska Muzeum Miasta Gdyni – za
stworzenie muzealnej Świetlicy – azylu kulturalnego dla
uciekinierów z Ukrainy, miejsca pełnego ciepła i
zrozumienia, w którym uchodźcy wojenni mogą znaleźć
spokój i równowagę.
➡️🎊 Ewa Siwek, Muzeum Miasta Gdyni – za wielki
wkład pracy w powstanie publikacji „Niepoznana”, a
także za ogromne zaangażowanie, determinację i
konsekwencję, dzięki którym I tom gdyńskiej monografii
jest dziełem wartościowym i pięknym.
🎉Wszystkim nagrodzonym z Gdyńskiego Muzeum
Motoryzacjim Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni
Muzeum Emigracji w Gdyni, Narodowego Muzeum Morskiego
w Gdańsku – Dar Pomorza – Gratulujemy!🎉
Festiwal Reportażu Non-Fiction zawita do naszego miasta od 28 do 30 czerwca! Hasło przewodnie wydarzenia to „Morze”. Dzięki przenosinom do Gdyni festiwal wzbogaci się o pozaliterackie formy reportażu: radio, podcast czy wystawę fotoreportażu.
Wszystkie spotkania odbywać się będą w naszych progach Muzeum Miasta Gdyni (ul Zawiszy Czarnego 1A).
Wstęp wolny.
Transmisje (wraz z tłumaczeniem na język polski migowy) będzie można obejrzeć również w późniejszym terminie.
Więcej na www.facebook.com/festiwalnonfiction.
NON-FICTION powstał w 2016 roku jako festiwal niezależny od wydawnictw, mediów i instytucji kultury. Do tej pory odbyło się 8 edycji, które uczyniły go jednym z najciekawszych festiwali tematycznych w Polsce. Każda edycja ma swój temat, wokół którego koncentruje się program.
Organizatorzy festiwalu od lat szczególny kładą nacisk na tematy związane z wrażliwością społeczną, różnymi formami wykluczenia, katastrofą ekologiczną, ubóstwem, rynkiem pracy czy gentryfikacją. Od lat także połowę lub więcej osób zaproszonych do dyskusji stanowią kobiety.
Festiwal NON-FICTION należy do Koalicji Letnich Festiwali Literackich, która dąży do usieciowienia współpracy pomiędzy festiwalami, a także zwiększenia świadomości ekologicznej polskich wydawnictw, przedstawicieli rynku książki, mediów i odbiorców kultury.
Koalicja zrzesza 11 inicjatyw: Miedzianka Po Drodze, Stolica Języka Polskiego, Literacki Sopot, Zakopiański Festiwal Literacki, Patrząc na Wschód, Planeta Izabelin, Festiwal Dzieje Się, Radomska Wiosna Literacka, Festiwal Słowa im. Jerzego Pilcha Granatowe Góry, Literacki Świdwin oraz Festiwal Reportażu NON-FICTION.
Wracamy z wyróżnieniem z gali Pomorskiej Nagrody Muzealnej!
Decyzją kapituły Pomorskiej Nagrody Muzealnej wyróżnienie za rok 2023 otrzymali Ewa Siwek – kierownik Działu Wydawnictw Muzeum Miasta Gdyni oraz Marcin Szerle – kierownik Ośrodka Badań nad Gdynią!
Wyróżnienie otrzymane zostało za publikację “Niepoznana. Gdynia i okolice do XII wieku” – I tom Monografii Gdyni!
A czy Ty masz już “Niepoznaną” w swoich książkowych zbiorach? Znajdziesz Ją tu: https://sklep.muzeumgdynia.pl/product/niepoznana-gdynia-i-okolice-do-xii-wieku/
Po zakończeniu II wojny światowej Polska uzyskała dostęp do wybrzeża Morza Bałtyckiego o długości około 510 km. Była to ponad 3,5 razy większa wartość w stosunku do długości linii brzegowej II Rzeczypospolitej w latach 1920–1939. W obliczu doświadczeń Marynarki Wojennej z walk w 1939 roku, duży ciężar powojennych koncepcji obrony wybrzeża skupił się na organizacji artylerii nadbrzeżnej. Do końca lat 50. dwudziestego wieku na odcinku Międzyzdroje – Gdańsk Stogi, wybudowano 11 czterodziałowych baterii uzbrojonych w armaty kalibru 152,4 mm (jedna bateria), 130 mm (osiem baterii) i 100 mm (dwie baterie), z czego dwie powstały w Gdyni: 11. Bateria Artylerii Stałej w Gdyni-Redłowie (pierwsza polska powojenna bateria nadbrzeżna, na początku funkcjonująca jako 1. Bateria 31. Dywizjonu Artylerii Nadbrzeżnej) uzbrojona w armaty B-13 kal. 130 mm oraz lżejsza 28. Bateria Artylerii Stałej w Gdyni-Oksywiu uzbrojona w armaty B-34U kal. 100 mm.
Decyzja o budowie dwóch baterii kalibru 100 mm, oksywskiej 28. BAS i bliźniaczej 27. BAS, którą zlokalizowano w Helu, została podjęta przez ówczesnego Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. broni Władysława Korczyca 24 lutego 1950 roku. W systemie obrony wybrzeża lżejsze baterie miały pełnić rolę uzupełniającą względem baterii kalibru 130 mm, które stanowiły trzon polskiej powojennej artylerii nadbrzeżnej. Ich głównym zadaniem było zwalczanie lekkich okrętów, sił desantowych, a także lotnictwa nieprzyjaciela w rejonie akwenu Zatoki Gdańskiej oraz Puckiej, w związku z czym baterie były określane jako “przeciwkutrowe”, bądź “sztyletowe”.
Armata uniwersalna B-34U na stanowisku ogniowym na jednej z dwóch polskich baterii (BAS), które były uzbrojone w tego typu armaty, kopia cyfrowa, 1957-1974, fot. nieznany (ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego)
Na lokalizację baterii oksywskiej wybrano obszar o długiej historii wykorzystania militarnego – Cypel Oksywski. Już w okresie wczesnośredniowiecznym, znajdował się tam gród obronny. W okresie międzywojennym ulokowano tu baterię nadbrzeżną, złożoną z dwóch dział kalibru 100 mm (kliknij by przejść do tekstu pt. Bateria nadbrzeżna „Canet” na Oksywiu na stronie Muzeum Miasta Gdyni), a w czasie okupacji niemieckiej dwie baterie przeciwlotnicze Marine Flak. Uzbrojenie 28. BAS stanowiły cztery armaty uniwersalne typu B-34U kalibru 100 mm o zasięgu maksymalnym do 22 kilometrów, zakupione w 1953 roku i dostarczone rok później. Prace przy budowie obiektów baterii rozpoczęto w 1955 roku. Na potrzeby powstającej jednostki wykonano cztery stanowiska ogniowe, połączone podziemną cienkościenną poterną komunikacyjną, schron centrali artyleryjskiej, główny punkt kierowania ogniem połączony ze schronem stanowiska dowodzenia, schron załogi oraz koszary. W ramach inwestycji zaadaptowano również inne, wybrane istniejące obiekty starszych baterii, w tym m.in. magazyn amunicyjny przedwojennej baterii Canet. Ponadto u podnóża Cypla Oksywskiego, na terenie Portu Wojennego Gdynia-Oksywie znajdowało się stanowisko reflektora, przy czym w przeciwieństwie do 27. BAS w Helu bateria nie otrzymała schronów dla reflektora i agregatu. Obiekty 28. BAS zostały wzniesione przez Szefostwo Inżynierii Marynarki Wojennej, w dużej mierze w oparciu o radzieckie projekty, co było powszechne przy budowie późniejszych Baterii Artylerii Stałej. Służba jednostki trwała ponad 17 lat, od 7 stycznia 1957 roku do 12 marca 1974 roku.
Plan rozmieszczenia obiektów 28. BAS: 1-4: stanowiska ogniowe (701-704), 5a: główny punkt kierowania ogniem (707), 5b: stanowisko dowodzenia (721), 6: centrala artyleryjska (705), 7: schron załogi (711), 8: stanowisko reflektora, 9: dwa przeznaczone do adaptacji przedwojenne schrony Baterii Canet – docelowo do pełnienia funkcji schronu amunicyjnego 28. BAS (713) przystosowano tylko jeden z nich, kopia cyfrowa, lata 50. dwudziestego wieku (ze zbiorów Oddziału Zamiejscowego w Gdyni Archiwum Wojskowego w Toruniu)
Fortyfikacje powstałe w ramach 28. BAS
Cztery stanowiska ogniowe (obiekty o numerach od 701 do 704) wzniesiono w 1955 roku w postaci ośmiokątnych fundamentów o szerokości około 6 metrów, otoczonych korytarzem szerokości 1,5 m tworzącym przedpiersie działobitni o wysokości 1,4 m, z dwoma wejściami do wnętrza korytarzy oraz dwoma otworami do podawania pocisków. W jego wnętrzu zlokalizowano nisze na podręczną amunicję oraz wnęki dla butli ze sprężonym powietrzem. Grubość stropu wynosiła 25 cm, zaś grubość ścian 30 cm. Stanowiska połączono podziemną poterną komunikacyjną, mającą formę łamanego korytarza o długości około 250 m, którego przebieg został dostosowany do istniejących wcześniej obiektów. Przy poternie utworzono sześć komór amunicyjnych (każda na 156 sztuk amunicji). Na ten sam cel przebudowano przedwojenny schron pogotowia Baterii Canet oraz schron kierowania ogniem niemieckiej Marine Flak Batterie “Oxhoft” (oba obiekty połączono z poterną). 150 metrów na północny-zachód od najbardziej wysuniętego na północ stanowiska ogniowego (obiekt numer 704) wzniesiono centralę artyleryjską (CA; obiekt numer 705). Obiekt był jednokondygnacyjnym schronem lekkiej konstrukcji o grubości ścian wynoszącej od 35 do 45 cm. Wewnątrz mieściły się między innymi pomieszczenie operacyjne (wyposażone w radzieckiej produkcji przelicznik artyleryjski CAS-4), filtrowentylacyjne i socjalne dla załogi, a także maszynownia oraz kotłownia. Podobnej konstrukcji schron wzniesiono na „bliźniaczej” 27. Baterii Artylerii Stałej w Helu (obiekt numer 1005). Około 150 metrów na północny-wschód od centrali artyleryjskiej, w 1956 roku zbudowano główny punkt kierowania ogniem (GPKO) ze stanowiskiem dowodzenia (SD; obiekt numer 707/721). Podobnie jak schron CA, obiekt miał formę jednokondygnacyjnego schronu lekkiej konstrukcji o tej samej grubości ścian. Wewnątrz mieściły się między innymi pomieszczenie operacyjne, pomieszczenia załogi, urządzeń filtrowentylacyjnych, akumulatorów, radiostacji oraz kotłownia i maszynownia. Na stropie wzniesiono żelbetową kopułę obserwacyjną, mieszczącą dalocelownik WBK-1, zaś sam schron został połączony podziemną poterną z wysuniętym do krawędzi klifu stanowiskiem dalmierza stereoskopowego typu DM-4 o czterometrowej bazie optycznej. Około 200 m na południe od GPKO z SD, wybudowano schron załogi (obiekt numer 711) dla 20 osób. Podobnie jak w przypadku pozostałych schronów 28. BAS miał cienkościenną konstrukcję. Grubość ścian oraz stropu wynosiła od 35 do maksymalnie 45 cm. Wewnątrz schronu znajdowały się pomieszczenia dla załogi, dla urządzeń filtrowentylacyjnych, kotłownia, umywalnia oraz kuchnia. Ponadto na potrzeby 28. BAS wykorzystywano również istniejące obiekty. Do adaptacji na schrony amunicyjne przewidziano między innymi dwa schrony amunicyjne dawnej Baterii “Canet”, znajdujące się w jarze przyległym do Cypla Oksywskiego. Ze względu na zniszczenie w trakcie walk we wrześniu 1939 roku jednego ze schronów (dawny schron na pociski Baterii “Canet”), docelowo przystosowano jedynie dawny schron na ładunki, który otrzymał numer 713. W ramach adaptacji obiekt doposażono między innymi w stelaże na amunicję oraz zamurowano wąski korytarz powietrzny z jednej strony. Wymieniono również drzwi oraz inne elementy metalowe. Na potrzeby 28. BAS zaadaptowano także przedwojenny wyciąg amunicyjny, służący do transportu amunicji po zboczu jaru.
Dalmierz stereoskopowy o czterometrowej bazie optycznej typu DM-4 na głównym punkcie kierowania ogniem 28. BAS, kopia cyfrowa, 1955-1977, fot. nieznany (ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego)
28. BAS obecnie
Dzisiejszy stan zachowania obiektów pozostawia wiele do życzenia. Większość obiektów znajduje się na zamkniętym terenie wojskowym, aczkolwiek stan ogrodzenia, brak nadzoru oraz jakiegokolwiek zainteresowania tym obszarem ze strony Marynarki Wojennej prowadzi do regularnych dewastacji i zaśmieceń. Dawne schrony 28. BAS były również elementem zainteresowania lokalnych zbieraczy złomu, przez co wszystkie obiekty w większości pozbawione są metalowego wyposażenia (na początku dwudziestego pierwszego wieku stan zachowania wyposażenia był bardzo dobry). Czynnikiem działającym na niekorzyść jest również ekspansja pobliskiego Cmentarza Marynarki Wojennej, która już w 1997 roku doprowadziła do “wchłonięcia” schronu centrali artyleryjskiej (obecnie obiekt jest obudowany kolumbarium z urnami, przez co jakikolwiek dostęp do niego jest niemożliwy). Pozostałe zachowane obiekty znajdujące się na terenie cmentarza są sukcesywnie zasypywane (jak na przykład stanowisko ogniowe nr 4 – obiekt numer 704) oraz zamurowywane (jak na przykład schron załogi – obiekt numer 711), bądź GPKO z SD (obiekt numer 707/721). O ile obiekty położone na terenie wojskowym (obiekty numer 701-703, 713) nie są zagrożone w najbliższym czasie rozbiórką, przyszłość schronów położonych na terenie cmentarza zdaje się być niepewna pod tym kątem. Najprawdopodobniej w najbliższym czasie należy spodziewać się rozbiórki schronu załogi (obiekt numer 711), do którego zabezpieczono w ostatnim czasie wejście oraz wykarczowano dużą część bezpośrednio sąsiadującego lasu.
Kamil Sarapuk
Stanowisko ogniowe nr 2 (702), 2023, fot. Kamil Sarapuk (ze zbiorów autora)
Wejście do cienkościennej poterny podziemnej łączącej stanowiska ogniowe, 2023, fot. Kamil Sarapuk (ze zbiorów autora)
Żelbetowa kopuła obserwacyjna głównego punktu kierowania ogniem (707), będąca stanowiskiem dalocelownika typu WBK-1, 2023, fot. Kamil Sarapuk (ze zbiorów autora)
Stanowisko dalmierza DM-4 na głównym punkcie kierowania ogniem (707), 2023, fot. Kamil Sarapuk (ze zbiorów autora)
Wejście do schronu stanowiska dowodzenia (721) – widok współczesny. Widoczne pozostałości oryginalnego kamuflażu oraz numer obiektu, 2023, fot. Kamil Sarapuk (ze zbiorów autora)
Zamurowane wejście do schronu załogi (711), , 2023, fot. Kamil Sarapuk (ze zbiorów autora)
JAKUB SZCZĘSNY. POLSKIE PROJEKTY POLSCY PROJEKTANCI to nasza najnowsza wystawa, poświęcona twórczości, projektom i dziełom Jakuba Szczęsnego.
Poznaj proces projektowania i fascynujące przygody twórcy dzięki pięknemu katalogowi towarzyszącemu wystawie. Za projekt graficzny odpowiada Anita Wasik.
Katalog dostępny w sklepie stacjonarnym Muzeum Miasta Gdyni.
Wystawę dofinansowano ze środków Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z funduszu Promocji Kultury!
Patronat honorowy nad wystawą: Prezydent Miasta Gdyni Wojciech Szczurek
Patronat honorowy nad wystawą: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
SPONSOR STRATEGICZNY: Invest Komfort
SPONSORZY: Paged Sklejka Paged Meble Cosentino
PARTNERZY: SZCZ Jakub Szczęsny, Centrum Designu Gdynia, Instytut Dizajnu w Kielcach, Traffic De-sign, Centrum Nauki Experyment, ASP Gdańsk, Neue Auftraggeber, Aura Poland, Port Gdynia, Simple House, Żydowski Instytut Historyczny, POLIN, Fundacja Archeologia Fotografii, ZODIAK Warszawski Pawilon Architektury, Funda-cja Polskiej Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Fundacja ADAPA, Fundacja Deaf Respect, I Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Maharadży Dzigwidżaja Singha w Warszawie (Bednarska), Zespół Szkół Lauder-Morasha
PATRONI MEDIALNI: Architektura & Biznes, Design Alive, Magazyn Pismo, TVP Kultura, Elle Decora-tion, Mad White, Trójmiasto.pl, Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni, Magazyn Salon, Gazeta Wyborcza Trójmiasto