OBECNE – o kobietach z Armii Krajowej

Herstoria to opowieść o kobietach lub z punktu widzenia kobiet. W pojęciu herstory, zapożyczonym z języka angielskiego, przyimek his (jego) został symbolicznie zastąpiony przyimkiem her (jej). Według badaczek, historia pisana jest z męskiego punktu widzenia i szczególnie skoncentrowana na losach mężczyzn. Dlatego w naszym muzeum powstał wyjątkowo kobiecy projekt Obecne, którego zadaniem jest przybliżenie herstorii kobiet służących w Armii Krajowej.

Podczas pracy nad projektem szczególną uwagę zwróciłam na różnorodność ról, jakie w Armii Krajowej pełniły kobiety. Brały udział w walkach partyzanckich, a także w dywersji i sabotażu, jako agentki współpracowały z wywiadem i kontrwywiadem. W ramach AK były również oddziały wyłącznie kobiece, takie jak choćby Kobiece Patrole Minerskie. Istniały również oddziały łączone, takie jak oddział 993/W, który posiadał swój własny zespół wywiadowczy, a jego trzon stanowiły kobiety.

Program projektu Obecne, otwiera wykład O kobietach służących w Armii Krajowej. r Katarzyna Utracka film Obecne, opowiadający dzieje dwóch gdynianek, które służyły w Armii Krajowej oraz uroczystą premierę filmu.

Głównymi bohaterkami filmu Obecne są Stokrotka oraz Janka, dwie żołnierki, służące niegdyś w Armii Krajowej, które na stałe osiedliły się w Gdyni. Janka, czyli Krystyna Cembrzyńska-Piłat oraz Stokrotka, Krystyna Kodymowska mówią na czym polegały ich misje i z jakim ryzykiem wiązało się ich wykonywanie. Żołnierki opowiadają też o życiu towarzyskim, jakie toczyło się podczas wojny, o szczęśliwych latach dzieciństwa i swoich powojennych losach. Jednym z najważniejszych pytań, jakie zadały bohaterkom Yulia Yukhymets i Yulia Pomorova – scenarzystki, reżyserki, operatorki i montażystki filmu – było pytanie o piękny uśmiech, który pomimo przeżyć, obie Panie utrzymywały przez niemal całą rozmowę.

Zwieńczeniem projektu będzie uroczysta premiera filmu z poczęstunkiem i muzyką z lat 40’ i 50’. Honorowymi gościniami będą Panie Krystyna Cembrzyńska-Piłat oraz Krystyna Kodymowska.

Partnerem projektu jest Port Morski w Gdyni S.A.