Co widzisz?

„Co widzisz?” – wbrew pozorom odpowiedź na tak postawione pytanie nie jest oczywista. Patrząc na to samo, każdy może bowiem zobaczyć coś innego.

Tematem wystawy „Co widzisz?” jest patrzenie na archiwalne fotografie Gdyni.

Zapraszamy do oglądania, które jest działaniem. W przestrzeni muzeum zaaranżowaliśmy szereg sytuacji służących patrzeniu na zdjęcia na różne sposoby. Niektóre z nich wymagają użycia ciała – gestu, ruchu; inne – uwolnienia wyobraźni; jeszcze inne skłaniają do spojrzenia z niecodziennej perspektywy na to, co wydaje się oczywiste. Proponujemy proste doświadczenia, które niekoniecznie prowadzą do z góry zaplanowanych wyników.

Zbiory fotograficzne Muzeum Miasta Gdyni zawierają ponad 40 000 zdjęć.

Z kilku powodów jest to kolekcja szczególna. Po pierwsze, Gdynia, która uzyskała prawa miejskie w 1926 roku, jest jedynym dużym polskim miastem młodszym niż wynalezienie fotografii. W efekcie jej historia jest w dużym stopniu sfotografowana.

Po drugie, otwarcie w 1923 roku gdyńskiego portu tymczasowego zbiegło się z wyprodukowaniem małoobrazkowego aparatu fotograficznego Leica, który dzięki niewielkim rozmiarom oraz możliwościom technicznym, zrewolucjonizował fotografię – właśnie wtedy, gdy powstawała nowa Gdynia, zaczęła rozwijać się fotografia reportażowa, a fotografia prywatna stawała się powszechnie dostępna.
Po trzecie wreszcie, Gdynia to miasto, które jest uważane za bardzo fotogeniczne. Do fotografowania zachęcają długie, proste ulice, modernistyczna architektura, statki w porcie, ludzie na plaży, a wreszcie linia horyzontu oddzielająca niebo i morze, które w okresie międzywojennym po raz pierwszy można było sfotografować jako „polskie”.

Sposób patrzenia nie jest czymś naturalnym.

Do patrzenia służy oko – naturalny organ, część ciała. Jednak to, co widzimy, dostrzegamy lub omijamy wzrokiem, ukształtowane jest w znacznej mierze przez kulturę. Od dzieciństwa oglądamy obrazy (ilustracje, grafiki, reklamy, filmy, fotografie), które uczymy się traktować jako oczywiste i jednoznaczne – zwracamy uwagę raczej na to, co przedstawiają, niż na sposób, w jaki je skonstruowano. Szczególnie zdjęcia, które są bardzo powszechne, a zarazem często traktowane odruchowo jako „obiektywne” obrazy rzeczywistości, mają duży wpływ na to, co i jak widzimy – kształtują nasze wyobrażenia o świecie, także minionym.

Dlatego właśnie fotografia tak dobrze nadaje się do tego, aby pokazać nam mechanizmy naszego widzenia – uczynić je nieprzezroczystymi, dostrzec jako kulturowe, a nie tylko naturalne, skonstruowane, a nie neutralne, względne, a nie obiektywne. Ćwiczenie „krytycznego patrzenia” polega na przekraczaniu własnych przyzwyczajeń i patrzeniu z ukosa na to, co zwykle oglądamy wprost. W efekcie wzmacnia „krytyczne myślenie” polegające na stawianiu pytań o to, co wydaje się oczywiste i dostrzeganiu tego, co zwykle umyka uwadze. Mamy nadzieję, że doświadczenie wystawy „Co widzisz?” pozwoli nie tylko inaczej spojrzeć na fotografię, ale również – na Gdynię i jej historię.

„Co widzisz?” to wystawa, której tytułem jest pytanie – zakładamy, że podczas zwiedzania, można formułować własne obserwacje i wnioski dotyczące patrzenia na fotografię i jej interpretacji. Dzięki niecodziennemu spojrzeniu na archiwalne zdjęcia Gdyni, można również przyjrzeć się przeszłości, aby zobaczyć współczesność miasta z nieco innej perspektywy.

Kuratorka: Agnieszka Pajączkowska
Koordynatorka: Agata Abramowicz
Współpraca/Konsultacje: Agata Abramowicz, Anna Lipińska, Dariusz Małszycki, Tomasz Sosnowski, Weronika Szerle, Michał Miegoń
Projekt aranżacji wystawy: Grupa GDYBY
Projekty graficzne: Anita Wasik

Wystawa „Co widzisz?” to również szereg działań przygotowanych przez Ośrodek Edukacji Muzeum Miasta Gdyni oraz Dział Historyczny. Warsztaty, prelekcje, oprowadzania kuratorskie pozwolą doświadczyć różnych możliwości interpretowania fotografii.

Wydarzenia towarzyszące wystawie „Co widzisz?”

03.03.2018 – „Ślady fotografii” – rodzinne warsztaty projektowe – odbijanie fotografii na szkle
06.03.2018 – Muzealna pracownia seniora: „Laboratorium fotografii” – warsztaty dla Seniorów
09.03.2018 – „Dawniej i dziś” – spacer historyczny
18.03.2018 – „Spójrz! Co widzisz?” – akcja społeczna
19.03.2018 – Fotografia z białym niedźwiedziem
05.04.2018 – Wernisaż wystawy „Co widzisz?”
07.04.2018 – „Co widzisz? Niebo!” – rodzinne warsztaty ornitologiczne
08.04.2018 – Oprowadzenie kuratorskie po wystawie „Co widzisz?”
10.04.2018 – Muzealna pracownia Seniora: „Laboratorium fotografii” – warsztaty dla Seniorów
12.04.2018 – „Dawniej i dziś” – spacer historyczny
13.04.2018 – „Rozkoduj Gdynię!” – gra miejska
18.04.2018 – „Ino-mig” – szkoła języka migowego
19.04.2018 – „Zdjęcie jako źródło historyczne na podstawie fotografii portu gdyńskiego autorstwa Romana Morawskiego” – wykład Dariusza Małszyckiego
21.04.2018 – Oprowadzanie po wystawie „Co widzisz?” dla osób z niepełnosprawnością wzroku
26.04.2018 – „Czar fotografii w powojennej Gdyni na podstawie historii zakładu Foto Miruś”. Spotkanie z Elżbietą Deją
05.05.2018 – Rodzinne Laboratorium – rodzinne warsztaty fotografii
06.05.2018 – Oprowadzanie po wystawie „Co widzisz?” z niepełnosprawnością słuchu/ PJM
08.05.2018 – Muzealna pracownia Seniora: „Laboratorium fotografii” – warsztaty dla Seniorów
10.05.2018 – „Splatała nas braterska więź – fotografia w czasach stalinowskich” – wykład Łukasza Jasińskiego
11.05.2018 – „Do góry nogami” – warsztaty tworzenia camer obscura dla dorosłych
12.05.2018 – „Widok z okna” – spacer historyczny
12.05.2018 – „Historia jednej fotografii” – warsztaty
13.05.2018 – Sposoby patrzenia na fotografię – warsztaty
13.05.2018 – Oprowadzanie po wystawie „Co widzisz?”
16.05.2018 – „Ino-mig” – Szkoła języka migowego
17.05.2018 – „Odnajdywanie” – spacer historyczny
20.05.2018 – „Filozofia morza – kontemplacja morza” – warsztaty z okazji światowego dnia morza
24.05.2018 – „Znajdź kadr” – spacer historyczny
26.05.2018 – „Mamy portret?” – rodzinne warsztaty fotograficzne
17.05.2018 – „Podglądanie morza” – rodzinne spotkanie nad morzem
03.06.2018 – Oprowadzanie po wystawie „Co widzisz?” z niepełnosprawnością słuchu/ PJM
09.06.2018 – „Historia jednej fotografii” – warsztaty
10.06.2018 – Sposoby patrzenia na fotografię – warsztaty
16.06.2018 – Oprowadzanie po wystawie „Co widzisz?” dla osób z niepełnosprawnością wzroku